Norm Enerji Sistemleri Kurucu Ortağı Sayın İbrahim Erkan Yenen ile Söyleşi

Sayın İbrahim Erkan firmanızın faaliyet alanlarından, 2012 yılı gelişmelerinden ve 2013 yılı faaliyetlerinden bahseder misiniz?
1997 yılından bu yana Güç ElektroniÄŸi ve GüneÅŸten Elektrik Üretimi konusunda faaliyet gösteren Norm Enerji Sistemleri sektörün ilk kurumsal yapılarından biridir. KurulduÄŸu ilk günden bu yana deÄŸiÅŸmeyen yapısı ile istikrar, baÅŸarı ve güven simgesi olmanın haklı gururunu yaÅŸamaktayız. Proje GeliÅŸtirme, Sistem-Tasarım, Toptan ve Perakende Ürün Temini, Uygulama, EÄŸitim-Bilgilendirme, •Ar-Ge ve Proje Yazım desteÄŸi de dahil olmak üzere yurtiçinde ve dışında hizmet verme kapasitemiz mevcuttur. Ä°liÅŸkilerimizde adilane, karşılıklı yarar saÄŸlamak amacıyla, iyi niyet ve anlayışla davranmak, yasalara ve ahlak kurallarına daima uymak temel ilkemizdir. Bugünün insanına ve gelecek kuÅŸaklara karşı sorumluluklarımızı yerine getirmek, vazgeçemeyeceÄŸimiz bir baÅŸka temel ilkemizdir. Ülkemiz menfaatine olmak, çevre koruma bilinciyle davranmak ve bu bilinci yaymak, sektörel eÄŸitim ile doÄŸru bilgilendirme ve yapıcı olma önceliklerimiz arasındadır.

Yabancıları kıskandıracak ölçüde fazla güneÅŸ potansiyelimiz bulunmaktadır. Uygun boÅŸ ve bakir alanlar ile nüfus sayımız ülkemizi cazibe merkezi haline getirmektedir. Bu sayede baÅŸta Avrupalı firma ve yatırımcıların ilgi odağıdır ülkemiz. Sürekli olarak ihtisas fuar, seminer, ikili görüÅŸme, heyet ziyaretleri gibi etkinliklerin gerçekleÅŸiyor olması bunun delilidir. Ülkemizin haiz olduÄŸu birçok avantaj sektörümüz için de olumlu katkılar saÄŸlamaktadır. Ülkemizin lojistik ve jeopolitik avantajları sektöre ve ticaret hacmine olumlu yansımaktadır. KomÅŸu ve bölge ülkelerde yeni açılan ihracat pazarları sayesinde 2012 yılında hedeflerimizin üzerinde ciro ve kapasiteye ulaÅŸtık.

Ä°ç piyasadaki sektörel ilgi ve farkındalık sayesinde 2013 yılında çok daha yaygın ve etkin kullanım olacağını görmekteyiz. Özellikle teknolojik yenilikler ile maliyetlerdeki düÅŸüÅŸ ve arz fazlası sayesinde tüketiciler geçmiÅŸten çok daha kolay ve ucuza sistem kurabilmektedir. VatandaÅŸların temiz enerjiye ve ucuz elektriÄŸe ulaÅŸabilirliliÄŸi artmaktadır. Biz de altyapımızı ve yapılanmamızı buna göre geliÅŸtirmekteyiz.

GüneÅŸten elektrik üretimi nedir, nerelerde uygulanabilir?
Prensip olarak Şebeke Elektriğinin mevcut olduğu hemen her yerde uygulama yapılabilir.

GüneÅŸ Enerjisinden elektrik üretimi saÄŸlayan teknolojinin adını Fotovoltaik Teknoloji olarak tanımlayabiliriz. Fotovoltaik sistem (güneÅŸ panelleri) sayesinde bir evin elektrik enerjisi ihtiyacı saÄŸlanabildiÄŸi gibi güneÅŸ tarlaları kurarak ÅŸehir ÅŸebekesinin desteklenmesi dahi mümkün olabilmektedir. Tüm dünyada bunun birçok örneÄŸi mevcuttur. Burada kullanılan güneÅŸ panellerin 25 yıl performans garantisi bulunmaktadır. Dünya üzerindeki uygulamalara bakıldığında iÅŸletme ömürleri de 30-40 yıl ve üzeridir. Uzun ömürlü olmasının yanında bu güneÅŸ panellerin hiçbir emisyonu bulunmadığından doÄŸaya hiçbir zararları yoktur, bakım ve iÅŸletme maliyetleri göz ardı edilebilecek kadar düÅŸüktür. Gün ışığını gördüÄŸü sürece dört mevsim üretim özelliÄŸine haiz olan sistem için, özellikle gündüz saatlerinde elektrik tüketimi olan konutlar, siteler, ofis, maÄŸaza, AVM, hastane, okul, askeri tesis, iÅŸ merkezleri, kapalı otopark, fuar alanları, GSM baz istasyonları, lojistik merkezleri, soÄŸuk hava depoları, oteller, tarımsal sulama sistemleri, kırsal alan su motorları-pompalar, elektrik motorları, kamu binaları, belediyeler, OSB, endüstriyel çatılar, fabrika vb. alanlar ideal uygulamalardan bazılarıdır.

Teknik olarak Åžebeke BaÄŸlantılı (On-Grid) Sistem olarak tanımlanmaktadır. Bu sistemler prensip olarak (elektrik ÅŸebekesinin olduÄŸu yerlerde) ÅŸebeke ile paralel çalışmaktadır. Günümüzde, ilgili yönetmelik sayesinde, üretilen elektriÄŸin ihtiyaç olan kısmı kullanılıp, fazla elektriÄŸin ÅŸebekeye (elektrik dağıtım ÅŸirketine) satma imkanı da mevcuttur. Yani ÅŸebeke ile alış-veriÅŸ yapar, kurulumu kolay ve basittir.

Bunun yanı sıra ÅŸebekeden bağımsız (off-grid) sistemler de mevcuttur. ElektriÄŸin hiç olmadığı veya kesinti yaÅŸanan yerlerdeki; aydınlatma, TV, buzdolabı, alarm-güvenlik vb. cihazların elektriÄŸini saÄŸlamaya yönelik, tamamen bağımsız, kendi kendine yetebilen bir uygulama ÅŸeklidir.

Türkiye’de güneÅŸ enerjisi sektörünün ulaÅŸtığı noktayı deÄŸerlendirir misiniz? Batı ülkeleriyle kıyaslar mısınız?
BilindiÄŸi üzere 500 kW altı güçlerdeki (1 MW’a çıkarılması gündemde) Yenilenebilir Enerji Uygulamaları için Lisans zorunluluÄŸu bulunmuyor (LÜY Lisanssız Elektrik Üretim YönetmeliÄŸi). Elektrik abonesi olan herkes (gerçek veya tüzel kiÅŸi) lisanssız elektrik üretim tesisi kurabilir. Yani günümüzde herkesin kendi elektriÄŸini kendi üretebilme imkanı mevcuttur. Özellikle konut sektörü ile gündüz saatlerinde fazla elektrik tüketimi olan yerler için, yerli ve yenilenebilir kaynağımız olan GüneÅŸ Enerjisi biçilmiÅŸ kaftandır.

Prensip olarak Batı Ülkelerinde uygulandığı ÅŸekli ile bizde de geçerli artık. Gerek sektör anlamında gerekse uygulama olarak ülkemiz için yeni bir dönem. Ancak çok önemli fırsatlar söz konusu. Evet çok başındayız daha ama ülkemiz menfaatlerini de gözeten saÄŸlam geliÅŸme söz konusu. Zamanında çok hızlı bir ÅŸekilde patlama yapan Avrupa’daki sektör, tekrar geri adımlar atmak durumunda kaldı. Yunanistan, Ä°spanya hatta Almanya’da dahi ÅŸu anda sektörel hüsran söz konusu. Enerji politikalarımızda tüm bunların gözetilmesi ve Çin realitesinin doÄŸru deÄŸerlendirilmesi çok önemli. Sektörün dinamiÄŸi ve gereÄŸi belki de yerli sanayinin ve üretimin geliÅŸmesi. Bu alanda ciddi geliÅŸmeler olmakta ve hızlanan bir ivmeyle artmakta. Aksi halde kendi öz kaynağımız olan güneÅŸten elektrik üretelim derken tüm paramızı da yurtdışına göndermek mantıklı olmayacaktır.

Türkiye’nin güneÅŸ enerjisi yatırımının, konutlarda ve diÄŸer binalarda güneÅŸ enerjisi kullanım miktarının artırılması için sizce neler yapılmalıdır?
Bahse konu sistemlerde hareketli parça bulunmaz, ürünler dış ortama mukavim ve çok uzun ömürlüdür, bu sayede hemen her çatıya uygulama yapabilmek söz konusudur. GüneÅŸ panellerinin arıza yapma olasılığı ile bakım-iÅŸletme maliyetleri neredeyse sıfıra yakındır. Sistem ölçeklenebilir yapıdadır, kurulu gücü ileride arttırmak, azaltmak hatta söküp baÅŸka yere taşımak dahi mümkündür.

Devletin çıkartılan yenilenebilir enerji yasası ve alım garantileri, hatta yerli katkı avantajı ile sektörün önü ilk defa bu dönemde açılmıştır. Åžu an geçiÅŸ ve adaptasyon süreci yaÅŸayan sektörde, geliÅŸtirilen altyapı, yönetmelik ve mevzuatlarla birlikte yaygın ve etkin kullanım söz konusu olacaktır.

ÖrneÄŸin konutların çatısına kurulacak sistemlerde üretilen elektriÄŸin baÄŸlantı yapılabilmesi ve ÅŸebekeye satılması için öncelikle o bölgedeki Elektrik Dağıtım Åžirketine baÅŸvuruda bulunulması gerekiyor. Takiben olur alındıktan sonra sistemin ÅŸebeke baÄŸlantısı ve ilgili belediyeden statik onay raporu alınması yeterli olacaktır. Hatta aynı Elektrik Dağıtım Åžirketi bölgesinde kalmak koÅŸulu ile farklı bir yerde dahi kendi elektriÄŸimizi üretebiliriz. Bazı uygulamalarda uygun alan-yer sıkıntısı olan tüketiciler için bu ÅŸekilde önemli bir fırsat ve kolaylık saÄŸlanıyor.

Özellikle Toplu Konutlardaki Ortak YaÅŸam Alanlarının elektriÄŸinin güneÅŸten saÄŸlanmasına yönelik projeleri çok faydalı ve iÅŸlevsel bulmaktayız. Bu sayede konut sahipleri genel gider masraflarından tasarruf edebilmektedir. Bu tasarrufu da gelecek ilk elektrik faturalarında hemen görebilmektedir. Yani çok hızlı geri dönüÅŸ söz konusu. Merdiven aydınlatmaları, asansör, kapalı otopark, sığınak vb. yerlerdeki gündüz elektrik tüketimlerini sıfırlamak mümkün. Hatta alan elverdiÄŸi ölçüde tüketimin üzerinde güçte sistem kurulması ile günümüzde fazla elektriÄŸi geri satarak kazanç elde etmek dahi mümkün. Site yönetimleri için belki de yeni bir gelir kaynağı olabilecektir.

Burada azami dikkat edilmesi gereken birkaç teknik ve idari husus var. Kurulacak sistemler uygulanabilir, iÅŸlevsel ve faydalı tasarımlar olmalıdır. Sistemler ölçeklenebilir ve modüler yapıda olmalıdır. Güncel teknolojiye haiz, uluslar arası ve yerel standartlara haiz ve geliÅŸmeye açık olmalıdır. RüÅŸtünü ve iÅŸlevini ispatlamış, devamı olan ürün ve sistemler tercih edilmelidir. Garanti ile satış sonrası teknik destek sorunu olmamalı, bakım ve iÅŸletme maliyetleri asgari düzeyde olmalıdır. Teknolojik özellikleri nedeniyle yerel destek azami ölçüde gözetilmelidir. Sistemlerin çalışmasını uzaktan izleme ve üretilen elektriÄŸi uzaktan görüntüleme imkanı olması tüketici lehinedir.

Mimari olarak da yeni yapılacak bina çatılarında açısı ve yönü uygun fiziki alanlar ile mekanik ihtiyaçlar ve elektrik tesisatları için hazır altyapı bulundurulması fiziki kolaylık ve ekonomik tasarruf saÄŸlayacaktır. Ä°ÅŸ gücü kullanımı asgariye inecektir.

Kendi elektriÄŸini temiz ve tükenmez kaynağımız güneÅŸ enerjisinden üretmek isteyen son kullanıcılar için uzun vadeli kredi yöntemleri geliÅŸtirme, sistemde kullanılan temel ekipmanlar için KDV oranının %1’e düÅŸürülmesi gibi yeni ve teÅŸvik edici yöntemler de geliÅŸtirilebilir.

Toplu Konutlarda kurulacak sistemlere yedek enerji özelliÄŸi eklemek de mümkün. DoÄŸal afet, kesinti vb. durumlarda merdiven aydınlatması, acil çıkışlar, sığınaklar için bağımsız ve kesintisiz elektrik yine güneÅŸten saÄŸlanabilir.

Batı ülkelerinde adet bazında en yaygın uygulama konutlardaki çatı sistemleridir. Bunlar için gereken çatı alanı da yaklaşık 20-25 m2 civarıdır. Özellikle konut vb. bireysel kullanıma yönelik olarak kurulacak bu sistemlerinin gücü (iklim kuÅŸağına göre) 2-3 kW civarında olacaktır. Kendi elektriÄŸini üretmek isteyen ve belli bir gücün altında ufak tesis kurmak isteyenler için, Lisanssız Elektrik Üretim yönetmeliÄŸinde yapılacak deÄŸiÅŸiklik ile bu tip ve güçlerdeki uygulamaları yönelik bürokratik iÅŸlemler azaltılabilir.

Tasarruf, YeÅŸil Ä°ÅŸler ve Ä°stihdam
Enerjinin kesintisiz ve güvenilir elde edilmesi ile kalkınma sürecine destek olan ‘sürdürülebilir enerji’ kavramı, bugün geliÅŸmiÅŸ ülkelerin gündemindedir. Sürdürülebilir enerji, çevre ve ekonomi ile birlikte sürdürülebilir kalkınmanın önemli bir parçasıdır.
 
Konjonktür lehimize geliÅŸmektedir. Her geçen baÅŸta güneÅŸ panellerinin maliyeleri düÅŸmekte, bu sayede ilk yatırım amortisman süresi kısalmakta, fiyat / performans oranı cazip olmaktadır. Hatta günümüzde yeni bir yatırım aracı olarak dahi düÅŸünmek mümkündür.

Mevcut elektrik faturalarımızdan tasarruf ederek, enerji maliyetlerimizi düÅŸürmek; hatta fazlasını satarak gelir elde etmek artık mümkün. Ä°laveten ülke ekonomisine ve çevreye de olumlu katkılar saÄŸlanabileceÄŸi gibi, çok yeni iÅŸ alanları ve istihdam da saÄŸlanacaktır. Yerel olarak iÅŸ gücü kullanımı ve bölgeye hizmet verecek sektörel iÅŸletmeler oluÅŸacaktır.

YeÅŸil ekonominin genel olarak istihdam, gelir ve sürdürülebilir kalkınmadaki etkisinin çok önemli olduÄŸu bilinmektedir. YeÅŸil iÅŸlerin gerektirdiÄŸi becerilere sahip olabilmek için mesleki eÄŸitimin önemi uzmanlarca vurgulanmaktadır. Kalifiye iÅŸ gücü ile sektörel geliÅŸme sayesinde, güneÅŸ elektriÄŸinde bölgemizde merkez olmamız an meselesidir.

Ayrıca, kullanıcı genel ve sosyal medyada öne çıkacak, hatta masrafsız PR saÄŸlayabilecektir. BilindiÄŸi üzere günümüzde Sosyal Sorumluluk Projeleri ve Çevre Dostu "YeÅŸil Enerji Kullanımı" yükselen deÄŸerledir.

Elektrikte Kayıp-Kaçak
Günümüzde kamunun önde gelen sorunlarından biri de kaçak elektrik kullanımıdır maalesef. Buna yönelik bilgilendirme ve eÄŸitim dahil çeÅŸitli projeler ve etkinlikler gerçekleÅŸtirilmekte, çözüm yolları geliÅŸtirilmektedir.

Bu alandaki somut uygulamalardan bir de derin kuyu su pompaları ile tarımsal sulamalardır. Bu alanda da güneÅŸten elektrik üretimi önemli bir argüman ve elektrik üretim aracı olacaktır. BilindiÄŸi üzere fotovoltaik sistemler tüketimin olduÄŸu yerde kurulabilmekte. Herkes kendi elektriÄŸi ürettiÄŸinde kayıp ve kaçak oranı da düÅŸecektir doÄŸal olarak. Bu sayede kamunun enerji nakil, bakım ve iÅŸletme maliyetlerinden de derhal tasarruf etmeye baÅŸlaması mümkündür.

Bu amaçla ve anılan uygulamalara yönelik olarak gerek bölgesel gerekse Kalkınma Ajansı vb. devletin çeÅŸitli kamu kaynakları ile kendi elektriÄŸini üretmek isteyenlere kısmen hibe, kısmen vadeli kredi gibi finansman destek yöntemleri geliÅŸtirdiÄŸini görülmektedir. Bunların orta vadede verimli olacağını ve olumlu geri dönüÅŸler saÄŸlayacağı görüyor ve destekliyoruz.