Dünya mirası oluyor

BirleÅŸmiÅŸ Milletler EÄŸitim, Bilim ve Kültür Kurumu (UNESCO) Türkiye Milli Komisyonu BaÅŸkanı Prof. Dr. Öcal OÄŸuz, Paris'te yapılacak Somut Olmayan Kültürel Miras (SOKÜM) Hükümetlerarası Komitesi Toplantısı'nda, Türk sanatı ebrunun dünyanın ortak mirası kabul edileceÄŸini belirtti.

OÄŸuz, yaptığı açıklamada, 2003 yılında UNESCO tarafından kabul edilen Türkiye'nin de 2006'da taraf olduÄŸu Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması SözleÅŸmesi'nin iki önemli uluslararası görünürlük saÄŸlayan enstrümanı olduÄŸunu söyledi.

Bunlardan birisinin Acil Koruma Gereken Liste Kayıtları, diÄŸerinin de Ä°nsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesi'ne yapılan kayıtlar olduÄŸunu anlatan OÄŸuz, Türkiye'nin bu yıl, ebru ve hıdrellez dosyasını UNESCO'ya sunduÄŸunu bildirdi.

SOKÜM Hükümetlerarası Komitesi'nin yılda bir kez toplanarak sunulan dosyaları incelediÄŸini anlatan OÄŸuz, "Temsili Liste'ye bu sene önerilen 46 dosyanın arasında bizim ebru dosyamız da yer alıyor. Ayrıca UNESCO ebru dosyasını en baÅŸarılı ÅŸekilde hazırlanmış 5 dosyadan biri olarak gördü. 24-28 Kasım tarihlerinde Paris'te yapılacak 9. SOKÜM Hükümetlerarası Komite Toplantısı'ndaebru dosyamızın, Ä°nsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesi'ne gireceÄŸine hemen hemen kesin gözüyle bakıyoruz" diye konuÅŸtu.

LÄ°STEDEKÄ° MÄ°RAS SAYISI 12'YE ÇIKACAK

OÄŸuz, geleneksel ebru sanatının çok deÄŸerli ve özel bir sanat olduÄŸunu ifade ederek, ÅŸunları kaydetti:

"Ebru sanatı yüzyıllar boyunca bizim kitap kapaklarımızda ve içinde çok farklı süsleme teknikleriyle kullandığımız bir kağıt resim sanatı. Portre sanatı gibi sanatların çok geliÅŸmediÄŸi Osmanlı döneminde son derece farklı bir resim yapma baÅŸarısı elde edilmiÅŸtir.Ebru sanatının bir diÄŸer özelliÄŸi de yaratıcılığı fevkalade destekleyen, az zamanda insanın ebru sanatçısı olmasını saÄŸlayan, kitleler tarafından beÄŸenilip uygulanması mümkün bir sanattır. Yaratıcılıkla sonsuzluÄŸu bir araya getirir. Renklerin ahengini kolaylıkla bulmanız mümkündür. Güçlü bir sanatsal anlatımdır."

Türkiye'de hemen her bölgede ebru sanatçısının yetiÅŸtiÄŸine deÄŸinen OÄŸuz, bu sanatın hem üniversitelerde ders olarak okutulduÄŸunu hem de açılan halk eÄŸitim merkezlerinde eÄŸitim olanağı sunulduÄŸunu vurguladı.

Geçen yıl "Türk kahvesi kültür ve geleneÄŸi"nin Bakü'de yapılan komite toplantısında temsili listeye alındığını hatırlatan OÄŸuz, bunların yanı sıra "Meddahlık", "Mevlevi Sema Törenleri", "Karagöz", "Aşıklık GeleneÄŸi", "Kırkpınar YaÄŸlı GüreÅŸ Festivali", "Alevi-BektaÅŸi Ritüeli Semah" ve “Geleneksel Sohbet Toplantıları", "Nazar BoncuÄŸu", "Tören KeÅŸkeÄŸi GeleneÄŸi" ile "Mesir Macunu Festivali"nin de listede yer aldığına iÅŸaret etti.

OÄŸuz, ebru sanatının da UNESCO Ä°nsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesi'ne kabul edilmesiyle toplam sayının 12'ye çıkacağını sözlerine ekledi.

EBRU, EN ESKÄ° TÜRK SANATLARINDAN

Ebru sanatı, en eski Türk kağıt süsleme sanatlarından biri olarak biliniyor. Bazı kaynaklara göre, ebru kitreli su üzerine serpilen boyalarla bezenmiÅŸ kağıt ve bunu hazırlama sanatına deniyor. Ä°slam bezeme sanatlarının hazırlanış tekniÄŸi itibariyle en cazibi ve süratli netice alınanı olan ebruculuÄŸun menÅŸei hakkında kesin bir hükme varılamıyor. 8. asırdan itibaren Çin'de, 12. asırdan itibaren Japonya'da benzer teknikler kullanılarak yapılması, daha sonraki asırlarda ÇaÄŸatay Türkçesi'ndeki "ebre" ismiyle Türkistan'da ortaya çıkışı, bu sanatın tarihi geliÅŸimi hakkında az da olsa bir fikir veriyor.

Türkistan'dan en geç 16. asır baÅŸlarında Ä°pek Yolu'nu takiben Ä°ran'a geçiÅŸinde "ebri" olarak adlandırılan bu sanat, kabaca yoÄŸunluÄŸu kitre gibi maddelerle artırılmış su yüzeyine, toprak boyaların, at kılından yapılan fırçalar kullanılarak serpilmesi ile elde edilen renkli desenin, kağıda aktarılması olarak tanımlanıyor.

Erbu sanatının, "Battal Ebru, Gel-Git Ebru, Åžal Ebru, Serpme, Bülbül Yuvası, Taraklı Ebru, Zemin Ebrusu, Hafif Ebru, Dalgalı Ebru, Kaplan Gözü Ebrusu, Kumlu Ebru ve Kılçıklı Ebru, Çift Ebru, Hatip Ebru, Çiçekli Ebru (Necmeddin Ebrusu) ve Akkase Ebru" gibi farklı çeÅŸitleri de bulunuyor.