Mısır, Tahririn gölgesinde ilk demokratik seçimini yapıyor

30 yıllık Hüsnü Mübarek rejiminin halk ayaklanmasıyla devrildiği Mısır'da, tarihinin ilk demokratik seçimleri yapılıyor. 50 milyon seçmen, kurucu meclis olarak görev yapacak olan 508 sandalyeli Halk Meclisi'nin 498 üyesini seçmek için bugün sandığa gidiyor. Kalan 10 üye, cumhurbaşkanlığı yetkilerini elinde bulunduran Yüksek Askerî Konsey tarafından atanacak. 50 partinin yarıştığı seçimlerin sonuçları, ülkenin demografik verilerini de ortaya koyacak. Tahrir Meydanı'ndaki gösterilerin gölgesi altında yapılacak seçimlerde Müslüman Kardeşler hareketinin partisi Hürriyet ve Adalet'in birinci çıkmasına kesin gözüyle bakılıyor. Yeni anayasayı hazırlayacak olan parlamento, Tunus'taki gibi anayasanın referandumla kabul edilmesinden sonra kendisini feshedecek ve yeniden seçime gidilecek.

Mısır tarihinde bir dönüm noktası olarak adlandırılan seçimlere 3 ittifak ve 50'ye yakın parti ile 6.000'den fazla aday katılıyor. Ocak ayında sona erecek Halk Meclisi seçimlerinden sonra bu kez yine aynı şekilde 3 aşamalı danışma meclisi niteliğindeki 270 sandalyeli Şura Meclisi seçimleri yapılacak ve tüm süreç mart ayında sona erecek. Parlamento seçimlerinden hemen sonra, Tahrir Meydanı'nı dolduran binlerin baskısı ile erkene alınan cumhurbaşkanlığı seçimleri yapılacak.

Bloklar ve kamplar güçlerini test edecek

Seçimlerde Nur Partisi liderliğindeki Selefiler, Hürriyet ve Adalet Partisi liderliğindeki Demokrasi Bloku ile Mısırlı Hıristiyan işadamı Necip Saviris'in desteklediği Hür Mısırlılar liderliğindeki Mısır Bloku'nda yer alanlar dahil 50 parti yarışıyor. Bu partilerin 14'ü İslami eksenli, 9'u Mübarek rejimi dönemi Ulusal Demokratik Parti'nin uzantısı, 2'si Nasırist/Arap milliyetçisi, 4'ü sosyalist/komünist, 6'sı merkez sol, 9'u merkez ve 6'sı da liberal parti olarak değerlendiriliyor. Seçimlerde en çok merak edilen sonuç, özellikle Müslüman Kardeşler'in halk tabanındaki gücünün net olarak anlaşılabilmesi için Hürriyet ve Adalet Partisi'nin alacağı oy. Örgütün halk tabanındaki gücü yüzde 25-40 arasında tahmin ediliyor.

Diğer merak edilen ise Selefi gruplar. Mübarek rejiminin son döneminde seslerini duyurmaya başlayan Selefilerin alacağı oy, liberal ve sol partiler tarafından çok yakından takip ediliyor. Hıristiyanlar son dönemlerde yaşanan kilise yakma eylemlerinin arkasında bu grupların olduğunu öne sürüyor. Aynı şekilde sufi tarikatlar da Selefilere sert tepki gösteriyor.

İslami hareketlere karşı liberal ve merkez partilerini organize etmeye çalışan ancak başarılı olamayan Necip Saviris'in çabalarının sonucu da yakından izleniyor. Mısır Bloku'nun alacağı oy oranı, ülkedeki Hıristiyanların nüfusunun ne olduğunu ortaya çıkarmak bakımından önemli bir kriter olarak değerlendiriliyor. Bu grupların yanı sıra Müslüman Kardeşler'den ayrılan ve Mısır'ın AK Partisi olarak değerlendirilen Vasat ile sufi tarikatların desteklediği partiler ve ülkenin en köklü partisi Wafd'ın alacağı oy oranı da merak ediliyor.

Karmaşık bir seçim sistemi

Cemal Abdulnasır döneminde yürürlüğe konan sisteme göre parlamenterlerin yarısı profesyoneller, diğer yarısı ise işçiler ve köylülerden oluşacak. 498 sandalyenin üçte ikisi partilerin aday gösterdiği isimlerden, üçte biri ise bağımsız adaylardan seçilecek. Partiler, bulundukları seçim bölgesinde aldıkları oy oranına göre adaylarını parlamentoya gönderebilecek. Bağımsız adaylar ise yine bulundukları seçim bölgesinde oyların yüzde 50'sini almak zorunda. Hiçbir adayın bu orana ulaşamaması durumunda bir hafta sonra en fazla oyu alan iki aday arasında yeniden sandığa gidilecek.

Ülkedeki 27 vilayette üç tur seçim uygulanacak. Birinci turda, Kahire, İskenderiye ve Luksor, ikinci turda Giza, İsmailiye, Süveyş ve Asvan, üçüncü turda da Minye, Sina ve Şarkiye gibi vilayetlerde seçim yapılacak. Demokratik grupların, 'yalnızca partilerin aday gösterdiği isimler parlamentoya girsin' baskılarına rağmen Yüksek Askeri Konsey'in bağımsız adaylar için ayırdığı üçte birlik kontenjandan özellikle Mübarek yanlısı isimlerin parlamentoya girmesinden endişe ediliyor.

Armuttan domatese, trenden uçağa pek çok amblemin kullanıldığı seçimlerde halkın yaklaşık yüzde 40'ının okuma yazma bilmemesi seçimler için önemli bir handikap olarak değerlendiriliyor. Seçimlere Müslüman Kardeşler dışında hiçbir partinin hazırlıklı olmadığı ve bu partilerin elinde yeterli maddi kaynak bulunmadığı iddiaları, seçime yapılan en önemli itiraz. Diğer bir itiraz ise bağımsız adayların ağırlıklı olarak Mübarek yanlısı isimlerden parlamentoya girecek olmaları ihtimali. Bu isimler ya tanınan bir ailenin mensubu ya da büyük parasal kaynaklara sahip bir işadamı olabiliyor. zaman