Düşen petrol fiyatları Türkiye'ye yaradı

Dünyada petrolün varil fiyatı son bir yılda 34 dolar gerilerken, söz konusu düÅŸüÅŸ, Türkiye'deki cari açıktan rekabet gücüne, girdi maliyetlerinden enflasyona kadar birçok konuda olumlu sinyaller veriyor.

Türkiye ekonomisinin en yumuÅŸak karınlarından biri olarak gösterilen cari açık, petrol fiyatlarından gelen iyi haberlerle giderek daralıyor.

Jeopolitik gerginlikler ve Avrupa'daki toparlanmanın gecikmesinin cari açığı olumsuz etkilediÄŸi bu dönemde, petrol fiyatlarındaki düÅŸüÅŸ ayrı bir önem taşırken, uzmanlar Türkiye'nin bu yılki cari açığının geçmiÅŸ yıllara oranla büyük gerileme göstereceÄŸine iÅŸaret ediyor.

Geçen yıl kasım ayında 112 dolar seviyesinde bulunan brent petrol fiyatları, bu yılın aynı döneminde 78,8 dolara kadar gerilerken, petrolün varil fiyatındaki her 10 dolarlık düÅŸüÅŸ Türkiye'nin cari açığının GSYH'ye oranını yüzde 0,6 düÅŸürüyor. Bu yıl cari açığın GSYH'ye oranın yüzde 5,7 olması öngörülüyor.

Türkiye'nin 2013 yılı cari iÅŸlemler açığı, bir önceki yıla göre 16 milyar 507 milyon dolar artarak 65 milyar 4 milyon dolara yükselmiÅŸti.

Bu yılın ocak-aÄŸustos dönemindeki cari iÅŸlemler açığı da geçen yılın dönemine göre 16 milyar 199 milyon dolar azalarak 29 milyar 586 milyon dolara gerilemiÅŸti.

- Cepten 1,5 milyar dolar daha az çıktı

Ham petrol ithalatının azalması ve petrol fiyatlarının gerilemesiyle Türkiye'nin bu alandaki ihtiyacını karşılamak için yaptığı ödeme, yılın 9 ayında geçen yılın aynı dönemine göre 1,5 milyar dolar düÅŸtü.

Türkiye geçen yılın 9 ayında 14 milyon 23 bin ton ham petrol ithal etti. Bu yılın aynı döneminde ithal edilen ham petrol 12 milyon 460 bin tona geriledi. Bu yılın ocak-eylül dönemindeki ham petrol ithalatı geçen yılın aynı dönemine göre 1 milyon 563 bin ton geriledi. Söz konusu dönemde ham petrol ithalatında yüzde 11,1'lik gerileme kaydedildi.

Ham petrol ithalatı için bu yılın 9 ayında yapılan ödeme tutarı, son 4 yılın aynı dönemine göre en düÅŸük düzeyde kaldı.

Türkiye, 2011'in 9 ayında ham petrol ithaline karşılık 11 milyar 445 milyon, 2012'nin aynı döneminde 12 milyar 37 milyon, 2013'ün aynı döneminde 11 milyar 314 milyon dolar öderken, bu yılın aynı döneminde ham petrol ithalatının faturası 9 milyar 814 milyon dolara düÅŸtü.

- "Petrol fiyatlarındaki düÅŸüÅŸ sanayicinin maliyetlerini düÅŸürecek"

Siyaset, Ekonomi ve Toplum AraÅŸtırmaları Vakfı (SETA) Ekonomi Direktörü Erdal Tanas Karagöl, AA muhabirine yaptığı deÄŸerlendirmede, petrol fiyatlarındaki düÅŸüÅŸün, Türkiye'nin makroekonomik birçok göstergesine olumlu katkı yapacağını söyledi.

Enerji kalemlerinin herhangi birinde yaÅŸanan fiyat düÅŸüÅŸünün, Türkiye ekonomisinde önemli deÄŸiÅŸimlere neden olduÄŸuna iÅŸaret eden Karagöl, "Çünkü büyük ölçüde enerjiyi ithal eden bir ülkeyiz ve söz konusu kaleme önemli bir harcama yapıyoruz. Burada yaÅŸanan en ufak bir fiyat deÄŸiÅŸiminin etkisi de bu nedenle büyük oluyor" dedi.

Karagöl, petrol fiyatlarında yaÅŸanan düÅŸüÅŸün dış ticaret açığından cari açığa, bütçeden üretim maliyetlerine ve enflasyona kadar önemli etkileri olacağını ifade etti.

Söz konusu fiyat deÄŸiÅŸiminin dış ticaret ve cari açıktaki etkisinin hemen, enflasyon ve üretim maliyetlerine etkisinin ise yakın zamanda görüleceÄŸini anlatan Karagöl, ÅŸunları kaydetti:

"Petrol, üretimde kullanılan önemli bir girdi olduÄŸu için fiyatlardaki bu düÅŸüÅŸ, özellikle sanayicilerimizin girdi maliyetlerini ciddi oranda aÅŸağı çekecektir. Bu da üreticilerimizin rekabet gücüne ve satışlarına olumlu anlamda yansıyacak. Üretimde görülen bu geliÅŸme, tabii ki ülkenin büyüme rakamlarını da pozitif yönde etkileyecek. Öte yandan, söz konusu fiyat düÅŸüÅŸü, enflasyonla mücadeleye de önemli katkı sunacak.

Son olarak, tüm bu pozitif yansımaların ülke ekonomisinde oluÅŸturacağı olumlu havaya da deÄŸinmek gerekir. Makroekonomik birçok veriyi etkileyecek bu geliÅŸmenin, beklentileri de olumlu yönde etkileyeceÄŸini düÅŸünüyorum. Ayrıca, bölgemizdeki jeopolitik risklere raÄŸmen petrol fiyatlarının düÅŸmesi, en azından bu alandaki riskleri azaltma noktasında da katkı yapmış olacak."

- "Petrol fiyatları rekabet gücümüzü artıracak"

Dünya Ekonomik ve Stratejik AraÅŸtırmalar Vakfı (DESAV) BaÅŸkanı ve Türk Hava Kurumu Üniversitesi (THK) Rektörü Prof. Dr. Ünsal Ban da Türkiye'nin 55-60 milyar dolarlık enerji ithalatı yaptığını anımsatarak, petrol fiyatlarındaki düÅŸüÅŸün dış ticaret dengesi ile cari iÅŸlemler dengesine olumlu yansıyacağını belirtti.

Petrol fiyatında mevcut seviyelerin korunması halinde yıl sonunda Türkiye'nin 3,5-4 milyar dolar arasında bir kazanç elde edeceÄŸine dikkati çeken Ban, "Petrol fiyatlarındaki düÅŸüÅŸ üretimde girdi fiyatlarından biri olan enerji maliyetlerinin düÅŸmesini saÄŸlayacağından genel maliyetler üzerinde aÅŸağı yönlü etki meydana getirecektir. Bu durum da, üretim maliyetlerinin düÅŸmesi ile hem karlılığın hem de küresel pazardaki rekabet gücünün artmasına yol açacaktır" ifadelerini kullandı.

Ban, bu durumun Türkiye ekonomisi açısında olumlu yansımalar oluÅŸturacağını vurgulayarak, "Karlılık seviyelerinin artması yeni yatırımların önünün açılmasını, aynı ÅŸekilde rekabet gücünün artması ihracatın yükselmesini saÄŸlayacaktır" diye konuÅŸtu.

Petrol ihraç eden ülkeler açısından ortalama ihraç fiyatının 85 dolar seviyelerinde olduÄŸunu kaydeden Ban, petrol fiyatında dile getirilen 70 dolar seviyelerinin mümkün olmadığını ifade etti.

Petrol fiyatlarındaki düÅŸüÅŸten en çok Rusya'nın etkileneceÄŸini belirten Ban, "2 trilyon doların üzerinde bir ekonomiye sahip olan Rusya'nın bütçe gelirlerinin yüzde 40'ı petrolden geliyor. Bu kapsamda, petrol varil fiyatlarındaki 10 dolar gerilemenin, Rusya bütçesinde 20 milyar dolarlık kayba neden olacağı karşımıza çıkıyor" deÄŸerlendirmesinde bulundu.

Ban, petrol fiyatlarındaki seviyenin korunması durumunda Rusya rezervlerinin en fazla iki yılda eriyeceÄŸine dikkati çekerek, bu durumda Rusya'nın Ukrayna ve Suriye konusundaki mevcut tavrını korumakta zorluk çekebileceÄŸini söyledi.

- "3,4 milyar dolarlık katkı sağlayacak"

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız da geçtiÄŸimiz günlerde mevcut ham petrol varil fiyatlarının, Türkiye açısından son derece sevindirici bir durum olduÄŸunu söylemiÅŸ, bu durumun bir yıl sürmesi halinde Türkiye'nin kazancının 3,2 ila 3,4 milyar dolar civarında olacağını söylemiÅŸti.

Maliye Bakanı Mehmet ÅžimÅŸek de enerji fiyatlarının öngördüklerinin altında gerçekleÅŸtiÄŸine iÅŸaret ederek, 10 dolarlık petrol fiyatlarındaki düÅŸüÅŸün, cari açığı net bazda 5 milyar dolar azalttığını bildirmiÅŸti.

ÅžimÅŸek, gelecek 10 yılda emtia fiyatlarının da geçmiÅŸ 10 yıla oranla daha düÅŸük gerçekleÅŸeceÄŸine dikkati çekmiÅŸti.

Kaynak : AA