Bireysel emeklilikte otomatik katılıma az kaldı

Çalışanları Bireysel Emeklilik Sistemi’ne (BES) dahil ederek, ülkenin tasarruf oranını artırması beklenen otomatik katılım, gün sayıyor. Geçen hafta BaÅŸbakan Yardımcısı Mehmet ÅžimÅŸek’in, BES’te otomatik katılıma dönük mevzuat çalışmalarını baÅŸlattıklarını, taslağı en kısa zamanda Meclis’e sunulacağını açıklaması üzerine, baÅŸta iÅŸveren kesimi olmak üzere tüm çalışanların gözü uygulamanın içeriÄŸine çevrildi. Merak edilen konuların başında ise; uygulamanın zorunlu mu olacağı, iÅŸveren katkısının olup olmayacağı ve çalışanlardan yapılacak kesintinin miktarı.

Åžu aÅŸamada Hazine, otomatik katılım üzerinde çalışıyor ve uygulamanın baÅŸarılı olduÄŸu Ä°ngiltere, Yeni Zellanda gibi ülkelerdeki modelleri inceliyor. Henüz hazırlanmış ve tüm kesimlerin üzerinde mutabakata vardığı kesin taslak yok.  Kesin olan ise, uygulamanın zorunlu deÄŸil, isteÄŸe baÄŸlı olacağı yani, sisteme girenlerin devam etmek istememeleri halinde belirli bir süre sonra çıkacakları ve iÅŸverenlerin sisteme katkı yapmayacağı. Otomatik katılıma yönelik mevzuatın ise yaz sonuna kadar çıkacağı tahmin ediliyor.

Ä°YÄ° KURGULANIRSA, GÄ°RENLER ÇIKMAZ

Cemal Onaran, otomatik katılımın ÅŸartlarının henüz belirlenmediÄŸini belirterek, ÅŸunları söyledi: “Kurallar net olmamakla ÅŸunu söyleyebilirim; tüm çalışanlar deÄŸil, bir iÅŸe yeni baÅŸlayanlar otomatik olarak BES’e girecek. TeÅŸvik için devlet katkısının devam edeceÄŸini biliyoruz ama ÅŸartları belli deÄŸil. Dünyada çeÅŸitli otomatik katılım uygulamaları var.

Ä°ÅŸyeri büyüklüÄŸü, çalışanların yaşı ve geliri, cayma süresi, cayanların belli bir süre sonra tekrar sisteme dahil olması, katkı payı tutarı, devlet katkısı, iÅŸyeri katkısı gibi her ülkede kendi ÅŸartlarına göre farklılık gösteren çok sayıda deÄŸiÅŸken var. Dünya örneklerine baktığımızda özellikle Yeni Zelanda’daki sonuçlar çok umut verici. Sistem iyi kurgulanırsa katılımcıların kalıcılığının yüksek olacağını düÅŸünüyorum. Burada amaç, tasarrufları artırmak. Tasarruf yapmayanların çoÄŸunluÄŸu tasarruf etmeyi düÅŸünüyor, BES’i anlattığımızda ise beÄŸeniyor. Ama hep niyette kalıyor. Otomatik katılım burada devreye giriyor.”

GÄ°RÄ°Åž YAÅžI BELÄ°RLEYÄ°CÄ° OLACAK

UÄŸur Erkan, otomatik katılım esaslı emeklilik sistemi için üzerinde çalışılan unsurları ÅŸu ÅŸekilde anlattı: “Çalışma hayatına yeni baÅŸlayan kiÅŸilere ilaveten mevcut çalışanları da kapsaması düÅŸünülüyor. Bu noktada giriÅŸ yaşı belirleyici olacak. EmekliliÄŸe kalan süreye göre asgari giriÅŸ yaşı koÅŸulunun anlamlı emeklilik geliri için gerekli olacağı deÄŸerlendiriliyor.

Ä°lk aÅŸamada sadece çalışan katkısı ile hayata geçirileceÄŸi, çalışan katkı payının 100 TL civarında belirlenmesi planlanıyor. Öncelikle 50 ve üzeri, belli sayıda çalışanı olan ÅŸirketlerin sistem kapsamına alınması, diÄŸerlerinin ileride dâhil edilmesi planlanıyor. Girenlerin belirli süre katkı payı ödeyerek, sistemde kalmasının zorunlu tutulması, belirlenen bu süre sonrasında çıkış opsiyonu tanınması planlanıyor. Fonların ve operasyonel süreçlerin iÅŸverenler tarafından hızlı, basit iÅŸletilmesini saÄŸlayacak ÅŸekilde yapılandırılması görüÅŸülüyor. Kamusal teÅŸvik mekanizmasının detayları üzerinde halen çalışılıyor.”

OTOMATÄ°K KATILIM NASIL OLACAK?

Öncelikle iÅŸe yeni baÅŸlayanlar sisteme girecek, yaÅŸa göre mevcut çalışanları da kapsayabilecek.

İşverenler sisteme katkı yapmayacak.

Çalışanlardan aylık 100 lira katkı payı kesintisi yapılması planlanıyor.

Aylık katkı payları iÅŸverenler tarafından çalışanın maaşından kesilecek.

Ä°lk aÅŸamada 50 ve üzeri çalışanı olan ÅŸirketler sisteme alınacak.

Çalışanların belli süre sistemde kalması zorunlu tutulacak. Bu süre sonrasında isteyen çıkacak.

Devlet desteÄŸi olacak ancak ne oranda olacağı henüz netlik kazanmadı.