Bergama'daki Kazılarda Şok Gerçek Ortaya Çıktı!

Münih Üniversitesi'nden paleoantropolog Prof.Dr. Wolf Rüdiger Teegen'in yürüttüÄŸü incelemelerde eski Bergamalılar'ın yeme-içme alışkanlıkları ve hastalıkları tespit edildi. AraÅŸtırmalarda o dönemde kadınların ortalama yaşı 30, erkeklerin ise 40 yıl olduÄŸu, çocuk ölüm oranının çok yüksek oldukları, ve saÄŸlıklı bir kemik geliÅŸiminden yoksun oldukları belirlendi.

Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın izniyle Alman Arkeoloji Enstitüsü tarafından yürütülen ve Manisa Celal Bayar Üniversitesi'nin de katıldığı Pergamon kazıları çerçevesinde 2007-14 yılları arasında kentin güneydoÄŸu nekropollerinin kazısı yapıldı. Bu kazılarda tespit edilen Roma Dönemi'nden kalma mezarlarda ele geçirilen iskeletlerde yapılan paleoantropolojik çalışmalar sonuçlarını vermeye baÅŸladı.

Nekropolde 60 mezarın içinde toplam 150 iskeletin varlığı tespit ettiklerini belirten Münih Üniversitesi'nden paleoantropolog Prof.Dr. Wolf Rüdiger Teegen'in yürüttüÄŸü çalışmalarda Roma Dönemi'nden kalma iskeletlerin yanı sıra, ayrıca Helenistik Dönem'den kalma Ä°lyastepe Tümülüs'ünde ele geçirilen iskelet kalıntısı da incelendi.  Ä°lyastepe Tümülüs'ü kaçak kazıcıların tahribatından sonra 2010 yılında tespit edilmiÅŸ ve bir kurtarma kazısı yapılmıştı. Bu kurtarma kazısı sırasında mezar odasında gömülü kiÅŸinin iskeletine ait kalıntılar ele geçirilmiÅŸti. Bunlara ek olarak  M.S. 7-13'üncü Yüzyıllar'a tarihlenen Bizans Dönemi'nden mezarlarda ele geçirilen iskeletler de incelendi. Roma ve Bizans Dönemi'nin yanı sıra Helenistik Dönem'den Ä°lyastepe Tümülüsü'nde ele geçirilen tüm bu iskeletlerin incelenmesi tamamlandı. Ä°ncelemede öncelikle iskeletlerin kalıntı durumu, cinsiyeti, hangi yaÅŸta öldüÄŸü ve ölçüleri belirlendi.

Ä°LYASTEPE TÜMÜLÜSÜ Ä°SKELETLERÄ°

Bazı örneklerde dönemin defnedilme/gömü geleneklerine dair önemli verilerin de tespit edilebildiÄŸini söyleyen paleoantropolog Prof.Dr. Wolf Rüdiger Teegen; ÅŸöyle konuÅŸtu:

"ÖrneÄŸin, kentin önemli bir ÅŸahsiyeti, belki de yöneticilerinden biri olduÄŸu anlaşılan Ä°lyastepe Tümülüs'ündeki iskeletin incelenmesi sonucunda burada defnedilmiÅŸ kiÅŸinin memleketinden uzakta öldüÄŸü anlaşılıyor. Cenazesini uzun bir yolculuk sonucunda (belki de yaz mevsiminde) memleketine getirene kadar bozulmadan koruyabilmek için bir takım önlemler aldıkları tespit edildi. Göttingen Üniversitesi'nden Prof.Dr. Michael Schutz'un iskeletin kemiklerinde yaptığı mikroskobik incelemeler sonucunda, cenazenin ölümünden hemen sonra tütsülendiÄŸi anlaşılmıştır. Tütsülendikten sonra uzun bir yolculukla memleketi Pergamon'a getirilip Ä°lyastepe Tümülüs'üne defnedildiÄŸi anlaşılmaktadır. Gerek kente hakim önemli bir tepede görkemli bir Tümülüs'te defnedilmiÅŸ olması, gerekse cenazenin tütsülenmiÅŸ olması bu kiÅŸinin önemli bir kiÅŸi olduÄŸu konusunda kuÅŸkuları ortadan kaldırmaktadır."

KADINLAR 30, ERKEKLER 40 YAÅžLARINA KADAR YAÅžAMIÅž

Roma Dönemi'nden kalma mezarlarda bulunan çok sayıda iskelette yapılan incelemeler sonucunda bazı ortak noktalar tespit edildiÄŸine dikkati çeken paleoantropolog Prof.Dr. Teegen, "ÖrneÄŸin bu insanların saÄŸlık durumları, hastalıkları ve yaÅŸam standartlarına dair bilgilere ulaÅŸabiliyoruz. Kadınların ortalama 30 yaÅŸlarına kadar, erkeklerinse 40 yaÅŸlarına kadar yaÅŸadıkları anlaşılmaktadır. Bunların yanı sıra 60-70 yaşına kadar yaÅŸamış istisnalar da görülebilmektedir. Çocuk ölüm oranının çok yüksek olduÄŸu anlaşılmaktadır. Çok sayıda çocuÄŸun doÄŸum sırasında ya da doÄŸumdan hemen sonra öldüÄŸü görülmektedir. Özellikle diÅŸlerde yapılan incelemeler önemli sonuçlar vermektedir. Buna göre insanların çocukluklarında yetersiz beslenmeye maruz kaldıkları ve saÄŸlıklı bir kemik geliÅŸiminden yoksun oldukları anlaşılıyor" dedi.

Antik Dönem'de Pergamon'da insanların nasıl beslendikleri hakkında yazılı kaynaklar da bir takım bilgiler veriliyor. Bu konuda en tanınmış örnek meÅŸhur Pergamonlu hekim Galenos'tur. M.S. 2'nci Yüzyıl'da yaÅŸamış Galenos, kitabında gladyatörlerin yediÄŸi çorbanın tarifini vermektedir. Gladyatörlerin güç kazanmak için katı bir diyete tabii tutuldukları anlaşılmaktadır. Buna göre gladyatörler karbonhidrat ve protein bakımından zengin bir ÅŸekilde beslenmekteydi. Yedikleri çorba, tahıl ve bakliyatlardan oluÅŸmaktaydı ve içine zeytinyağı ilave edilmekteydi. Dikkati çeken hayvansal gıdanın gladyatörlerin beslenme sisteminde yer almadığıdır. Prof.Dr. Teegen, tahıl ve bakliyat bakımından zengin beslenmenin bugün de Türk toplumunda çok yaygın olduÄŸunu belirtiyor. Bergama Kazıevi mutfağında da tahıl ve bakliyatın çok sık tüketildiÄŸi örneÄŸini veriyor.

PERGAMONLULAR SEBZE AÄžIRLIKLI BESLENMÄ°Åž

Prof.Dr. Teegen'e göre, iskeletlerde yapılan izotop analizleriyle antik dönemde Pergamonlular'ın daha çok sebze ağırlıklı beslendikleri ve toplumun çoÄŸunluÄŸunun az et yediÄŸi anlaşılmaktadır. Ancak iskeletlerin incelenmesiyle elde edilen istatiksel sonuca göre toplumun yaklaşık üçte biri düzenli olarak et tüketttiÄŸini belirten Prof.Dr. Teegen, ÅŸöyle devam etti:

"Ne eti yedikleri konusunda ise, arkeozoologlar, bulunan hayvan kemikleri üzerinde yaptıkları incelemelerle ÅŸu sonuçlara varmışlar; Bugün olduÄŸu gibi koyun/kuzu etinin antik dönemde de en sevilen et olduÄŸu anlaşılmıştır. Eski Bergamalılar'ın et tüketiminin yaklaşık yüzde 40-80'inini koyun/kuzu eti oluÅŸturmuÅŸtur. Yaklaşık yüzde 20 oranında evcil domuz eti yedikleri, yüzde 15 oranında dana eti tükettikleri anlaşılmıştır. Yüzde 2- 5 oranında ise, tavuk gibi kanatlılar tüketilmiÅŸtir. Yaban hayvanı eti tüketiminin ise, seyrek olduÄŸu görülmekte ve olasılıkla Pergamonlu zengin ailelerin sofralarına geldiÄŸi düÅŸünülüyor. Oranı az da olsa balık ve diÄŸer deniz ürünlerinin de menülerinde yer aldığı anlaşılıyor. Karbonhidrat ağırlıklı beslenme ve diÅŸ temizliÄŸine gereken önemin verilmemesi, sıkça diÅŸleri dökülmüÅŸ iskeletle karşılaÅŸmamıza neden olmaktadır. Toplumun çoÄŸunluÄŸunun eksik diÅŸlerle yaÅŸadığı sonucu çıkmaktadır. Bal gibi tatlı yiyecekleri ise yalnızca zenginler yiyebilmekteydi. Yine zenginler olasılıkla güney ülkelerinden hurma gibi egzotik meyveleri de getirtebiliyorlardı. Pergamonlu Galenos kitabında özellikle Elaia'nın (ZeytindaÄŸ) balından övgüyle söz etmektedir. DiÅŸlerde yapılan incelemelerde bazı örneklerde diÅŸlerin alet gibi kullanıldığı da görülmektedir. Yaptığı iÅŸ gereÄŸi bazı zanaatkarların diÅŸlerini üçüncü bir el gibi kullanmış oldukları anlaşılmaktadır. ÖrneÄŸin sepet örücülüÄŸü, ip/kendir üreticiliÄŸi veya terzilik gibi meslek dallarında diÅŸlerin sıkça kullanılmış olması mümkündür. DiÅŸler aynı zamanda toplumsal hastalıkları tespit etmede de önemlidir. Tahminlerimize göre antik dönemde çocuklar 4-5 yaÅŸlarına kadar emzirilmekteydi. Memeden kesildikten hemen sonra ise mide bağırsak hastalıklarına yakalanma riskleri yüksekti. Tam bu yaÅŸlarda geliÅŸmesi önemli olan diÅŸler hastalıklar nedeniyle geliÅŸememekteydi. Bu nedenle de toplumda ciddi bir diÅŸ sorunu yaÅŸanmaktaydı."

spor.haber7.com