Ağır fatura! 5 ayda çok şey kaybettik

Ä°ki genel seçim arasında milyarlarca liralık kayıp yaÅŸandı. 7 Haziran'dan 1 Kasım'a kadar geçen süreçte ülkenin büyüme hızı iç talep azalmasıyla yavaÅŸlarken, döviz kurlarındaki sert yükseliÅŸ ile yatırımlar azaldı, enflasyon ve borçlanma maliyetleri yükseldi. Tüketici güven endeksi 66.4 seviyelerinden, eylülde 58.5'e gerileyerek son 6.5 yılın en düÅŸük düzeyine indi. Döviz kurundaki sert yükseliÅŸi yavaÅŸlatmak ya da durdurmak için döviz satışına devam edilmesi ile Merkez Bankası brüt döviz rezervleri 3 yıl aradan sonra 100 milyar doların altına düÅŸtü.

7 Haziran'da gerçekleÅŸtirilen genel seçim öncesinde 89.000 puan sınırına kadar yükselen borsa, seçim sonuçları ile düÅŸüÅŸünü hızlandırarak 70.000 puan seviyelerine kadar gerilemiÅŸti. Borsa Ä°stanbul'a kote ÅŸirketlerin toplam piyasa deÄŸeri bu dönemde yaklaşık 120 milyar lira eriyerek 536 milyar liraya düÅŸtü. 1 Kasım öncesinde 598 milyar lira seviyelerinde dengelendi. 2 Kasım'da "tek parti" coÅŸkusu ile ÅŸirketlerin toplam piyasa deÄŸeri bir günde 30 milyar lira yükseldi.

DIÅž BORÇ YÜKSELDÄ°

7 Haziran öncesinde 2.65 lira seviyelerindeki dolar, hiçbir partinin tek başına iktidarı elde edememesinin ardından ivme kazanan yükseliÅŸiyle 3.0750 lira ile tüm zamanların en yükseÄŸine çıktı. Özel sektörün ortalama 30 milyar dolar düzeyindeki kısa vadeli dış borcu, TL bazında yaklaşık 10 milyar lira arttı. Aynı dönemde piyasa faizlerindeki yükseliÅŸin etkisiyle Hazine'nin borçlanma maliyetlerinde de önemli artışlar görüldü. Bu dönem içinde düzenlediÄŸi ihalelerle toplam 28.5 milyar lira borçlanan Hazine'ye, faizlerdeki yükseliÅŸin maliyeti 300 milyon lirayı buldu.

KONUT FAÄ°ZÄ° TIRMANDI

YaÅŸanan geliÅŸmeler, hızlı ÅŸekilde vatandaşın cebine yansıdı. Konut almak isteyen vatandaÅŸ için iki seçim arasında kredi maliyetlerindeki artış el yaktı. Seçim öncesinde 100 bin TL tutarında 10 yıl vadeli konut kredisi kullanan bir kiÅŸi, toplamda 170 bin TL kredi geri ödeme yaparken; 7 Haziran sonrasında bu tutar 190 bin TL'ye yükseldi. Böylece siyasi belirsizlik, jeopolitik riskler ve küresel geliÅŸmelerin etkisiyle tüketicinin kaybı 20 bin TL'ye ulaÅŸtı. 30 bin TL ve 36 ay vadeli taşıt kredisi kullanan vatandaÅŸ, yaklaşık 2 bin TL fazladan para ödedi.

ÇEKLER KARÅžILIKSIZ

Faizlerdeki artış ve TL'nin dolar karşısındaki deÄŸer kaybı, ticaret hayatında da dalgalanmalara yol açtı. Haziran-eylül döneminde toplam 3 milyar 434 milyon TL tutarında senet protesto edildi. Bu tutar, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 19 artışa iÅŸaret ediyordu. "Karşılıksız" iÅŸlemi yapılan çek sayısı ve tutarı da arttı. Haziran-eylül aylarında geçen yılın aynı dönemine göre karşılıksız çek sayısında yüzde 18.3, tutarında da yüzde 33.5 artış kaydedildi. Karşılıksız çeklerin miktarı 9 milyar TL'ye yaklaÅŸtı.

Kaynak : Türkiye