Kuran’ın (mesajın), en önemli hedeflerinden birisi de, örnek bir toplum modeli oluşturmaktır. İlk muhatapların yaşadığı bölge canlı bir tatbikat sahası, mesajın asıl hedefine ulaşması için seçilen bir pilot bölge gibidir. Mesajın ağırlığı ve şekillenmesi, bu pilot bölge esas alınarak vücut bulmuştur. Böylece örnek bir toplum ve gelecek nesiller için örnek bir model ortaya çıkarılmıştır.
“İşte böylece sizin insanlığa şahitler olmanız, Resül’ün de size şahit olması için sizi mutedil bir millet kıldık....”( 2/143).
Allah(c.c)’ın insanlığa şahit kıldığı mutedil millet (örnek toplum), Mekke ve Medine toplumu idi. Mesaj, bu bölgelerde yaşayan insanların hayatına yön verdi ve kendi değerleri ile şekillendirerek onları vasat bir toplum kıldı. Böyle bir toplum oluşturulması hedefinin Kuran’ın öncelikli meselelerinden biri olduğunu söyleyebiliriz. Bu çerçevede mesaj, muhatap aldığı toplumun her alanı ile ilgilenmiş; siyasi, ekonomik, askeri ve kültürel sahalarda muhataplarını olgunlaştırmaya çalışmıştır.
Mekke ve Medine’de oluşturulan örnek toplum “türedi” bir yapı değil, bölgenin genel karakteristiğini esas alan ve onu geliştirerek ıslah eden bir yapıdır. Toplumun sahip olduğu değerler, gelenek, görenek ve adetler vahyin değerleriyle yeniden şekillendirilmiş, insanlar arası ilişkiler ve bu ilişkilerin düzeyi yeniden oluşturulmuştur Onlara bir düzen ve denge getirilmiştir. Toplumun bütün alanlarına ve katmanlarına yeni bir “ahlak” aşısı yapılmıştır. Muhataplarının ahlaki bir olgunluk kazanması, toplumsal dönüşümün en önemli adımını oluşturduğu için, mesaj öncelikle bu mesele üzerinde durmuş ve bunu tüm sosyal alanlara / ilişkilere yansıtmaya çalışmıştır. Muhataplarını bu yönde uyarmış ve bu açıdan düzenleyici bir kontrole tabi tutmuştur Sonuçta “Kuran’dan neşet eden örnek bir toplum” meydana gelmiştir.
Oluşan bu örnek toplum Kuran öğretisinin geçerli ve uygulanabilir olduğunun açık bir kanıtıdır. Bir yandan da mesajın ölümsüzleştirilmesi ve evrensel kılınmasıdır. Kuran’ın hedefleyip oluşturduğu bu örnek modele, Kur’anın özel amacı diyebiliriz. Kur’anın bu özel amacı sayesinde;
1- Kur’anın aslı olan soyut değerlerin, somut hayatın gerçekliğindeki varlığı ve geçerliliği ispatlanmış olur. Mesajın her devirde dengeli ve hayırlı bir toplum modeli oluşturabileceği gösterilmiş olur. Düzenleyici bir fonksiyonla, ilk muhataplarının hayat sürecine müdahil olan mesaj (Kuran), somut hayatın gerçekliğine nufuz eder ve insanları maddi manevi her alanda kuşatarak, kendi kontrolunde olumlu bir yere getirir.
2- Gelecekte oluşturulacak modeller için bir örneklik ve kanıtlanmış bir nüvedir. Kuran, her şart ve koşulda, kendinden neşet eden bir toplumun var olmasını ister ve muhataplarını buna yöneltir. Bu açıdan ilk örneklik sonraki dönemler için değişmez bir model görevi görür. Yeni oluşturulacak toplum modellerine rehberlik yapar.
3- Kur’an-ın, yeryüzünün ıslahı ve imarına yönelik amacı, bir metod dâhilinde olur. “örnek bir toplum modeli” oluşturma aşaması, insan eğitimi ile başlar ve ”örnek bir toplum modeli oluşturmak” ile kemale ulaşır. Kuranın oluşturduğu örnek toplum bu amacın hayatta somut olarak yaşanabileceği kanıtıdır ve ispatıdır.
4- Mesajın oluşturduğu ilk toplum modelini tıpa tıp şartlarımıza indirgememiz mümkün değidir. Bu sünnetullah’a aykırıdır. Zaten mesajın da böyle bir isteği ve amacı yoktur. Mesajın isteği ve amacı şablonik bir mantık oluşturmak değildir. Öncelikli hedef kendi dönemlerinin şartlarına uygun İslami bir toplum oluşturma sorumluluğunu Müslümanlarda oluşturmaktır.
5- Her iddia ve düşünce, geçmişten kendine bir dayanak bulmak zorundadır. Kendi varlığının meşruluğu ve haklılığı bu sayede tescillenir. Düşünce ve iddia, köklü bir geçmişin izlerini taşıyorsa, bunun yaratacağı etki ve zihinlerde yol açacağı değişim sağlam olacaktır. Toplumların geçmişleri ile tanındığını ve geçmişlerine göre değer bulduklarını da unutmamak gerekir.
Bu açıdan Mekke ve Medine toplum modelinin, bizim için önemi büyüktür. Bu toplum modelinin inşa sürecinin bilinmesi, gereği gibi bir istifadeyi kolaylaştıracaktır. Bu açıdan mesaja, ilk muhatap olan toplumun kültürünü ve dünya tellakilerini bilmek, mesajın kendisini bilmek kadar önemlidir.
Netice itibariyle, mesajın hedeflediği Mekke ve Medine toplum modelinin muhtevasını şu şekilde tanımlayabiliriz: İdeal, mutlak ve değişmez mesaj ile insanlara ait değerlerin, pratik veya göreceli tarafların birleştirilmesinden doğan, kesintisiz beşeri çabaların bir ürünü ve toplamıdır.
Kuran’ın hedeflediği, asli değerlerden neşet etmiş vasat bir toplum, her zaman ve koşulda oluşturulması gereken ilk nüvedir. Büyük gelişmeler ve adil bir düzen için bu oluşum elzemdir. Günümüzde Kuran'la düşünen, hükmeden, konuşan ve karar veren , örnek bir neslin yetişmesi son derece önemlidir.
Facebook Yorum
Yorum Yazın