Yapı Malzemeleri Yönetmeliği ve Kablo Seçimine Etkisİ |CPR

CPR, Yapı Malzemeleri YönetmeliÄŸi, Avrupa BirliÄŸi içerisinde yapı malzemelerinin pazarlamasına iliÅŸkin tüm kuralları içeren bir yönetmeliktir. Bu yönetmelik ile yapı malzemelerinin özellikleri, performansları, pazarlama usulleri gibi birçok terim göz önünde bulundurularak bir standart getirilmiÅŸtir. Yazımızın devamında bu yönetmeliÄŸi ve yönetmeliÄŸin kablo seçimine etkisini inceleyeceÄŸiz.

2013 yılından önce Avrupa BirliÄŸi ülkelerinde Yapı Malzemeleri Direktifi (CPD) varken daha sonra kanun haline gelen Yapı Malzemeleri YönetmeliÄŸi’ne (CPR) geçilmiÅŸtir. CPR, herhangi bir yapıda kullanılan kabloların yangına tepkisini ve yangın karşısındaki performansını inceler. Kabloların hangi performansa sahip olması gerektiÄŸi konusunu içermez. Bu yönetmeliÄŸe göre yapılarda kullanılan kabloların yangına karşı gösterdikleri performansları belirtmek ve bu ürünlere CE iÅŸaretini koymak zorunlu kılınmaktadır. 

2015 yılı Temmuz ayında CPR’ın kontrol, iletiÅŸim ve güç kablolarının yangına tepki performans kriterlerini ve bu kriterlerin test yöntemlerini belirleyen EN 50575 standardı yayınlanmıştır. Bu standart, kablo bazında bir performans sınırlandırmasına gitmeksizin performans sınıflarını ve bu performans sınıflarına ait yeterlilik kriterlerini düzenler. Bu baÄŸlamda EN 50575 standardı, ÅŸu test standartlarına atıf yapar:

EN 13501-6: Yapı malzemeleri ve bina elemanlarının yangın sınıflandırması bölüm 6: Elektrik kabloları üzerinde yapılan yangına tepki testlerinden gelen verileri kullanarak sınıflandırma.

EN ISO 1716: Yapı ürünlerinin yangına tepki deneyleri-Yanma ısısının tayini(kalorifi deÄŸer)

EN 50399: Yangın ÅŸartlarında kablolar için ortak deney yöntemleri-Alev yayılma deneyi esnasında kablolarda açığa çıkan ısının ve oluÅŸan dumanın ölçülmesi-Deney donanımı, iÅŸlemler, sonuçlar.

EN 60332-1: Kablolar-Yangın şartları altında elektrik ve fiber optik kablolardaki deneyler.

EN 60754-2: Kablolar-Yangın ÅŸartlarında ortak deney metotları-Kablolardan açığa çıkan gazlara uygulanan testler.

EN 61034-2: Belirtilen ÅŸartlarda yanan kabloların duman yoÄŸunluÄŸunun ölçülmesi-Bölüm-2 Deney Yöntemi ve Kurallar

CPR | Yapı Malzeme YönetmeliÄŸi’nin Amacı

Yapı Malzemeleri YönetmeliÄŸi, üretilen malzemeler ile onları performansları ile iliÅŸkisi konusunda güvenilir bir bilgi kaynağı olması için düzenlenmiÅŸtir. “Ortak teknik bir dil” kullanılarak düzenlenen bu yönetmelik aynı zamanda yapı malzemelerinin performansları için metotlar da önermektedir.

Bu metotlar çeÅŸitli ÅŸartnamelerde açıklanmıştır. Ortak bir teknik dille açıklanan durumlar ise ÅŸunlardan oluÅŸmaktadır:

* Üretici firmaların ürünlerinin performanslarını bildirmesi

* Üye ülkelerin ihtiyaçlarını belirlemesi

* Yapı iÅŸlerinde kullanılacak en uygun ürünün seçilmesi. 

CPR Kapsamındaki Kablo Özellikleri

Yapı Malzemeleri YönetmeliÄŸi, kablolar için temel olarak üç tane özellik standartlaÅŸtırmıştır:

* Yangına tepki (EN 50575,EN 13501-6)

* Yangın karşısındaki performansı 

(P ve PH sınıflandırması)

* Tehlikeli madde salınımı

Yukarıda standartlar kapsamındaki üç temel özellik yangın durumunda güvenlik ve saÄŸlık, çevre için düÅŸünülmüÅŸtür.

Bu yönetmeliÄŸin, yangın durumunda güvenlikte belirttiÄŸi bazı gereksinimler vardır:

* Yangın anında kurtarma ekiplerinin güvenliklerinin saÄŸlanması

* Yapı içerisindeki kiÅŸiler yapıdan kolaylıkla çıkabilmeli veya kurtarılabilmeli

* Yangının yayılmasının önlenmesi

* Yangın esnasında duman oluÅŸumunun en aza indirgenmesi 

CPR Kapsamında Kablo Tedariki

CPR kapsamında üç grup için yükümlülükler vardır. Bu gruplar; üreticiler, düzenleyiciler ve kullanıcılardır.

Üreticiler, yapı malzemelerinde kullanacakları ürünleri standartlara uygun ve onaylanmış ÅŸekilde hazırlamalıdır. Ürünü performans standardına uygun bir ÅŸekilde düzenlemeli, pazara sunduÄŸu ürünün performansı ile ürettiÄŸi ürünün performansı tutarlı olmalıdır. CE iÅŸaretinin alınması gerekmektedir.

Düzenleyiciler, yangın kablolarının performanslarını düzenleyenleri inceler ve belirlenen standartlara uygun kablolara karar verirler. Mevcut sınıflara karşı çıkan yeni sınıflandırmaları belirlerler. Yeni belirlenen standartları, performans kriterlerini, geçiÅŸ süreçlerini düzenlerler.

Kullanıcılar, yeni performans kriterlerini bilmeli ve ürünler hakkında bilgi kaynağı olarak Performans Beyanını (DoP) kullanmalılar. Geçerli standartlardan haberdar olup, bu standartlara uygun malzeme almalılar.

Yangına Karşı Yapılan Testler ve Sınıfları

* Aca sınıfı kabloların yanma sonucu oluÅŸacak ısıya göre sınırlandırıldığı

* B1ca, B2ca, Cca ve Dca sınıflarının yangın risklerini azaltan tipte kabloların çeÅŸitli sınıfları olduÄŸu

* Fca sınıfı kablolarda herhangi bir yangın performansı aranmadığı sonucuna varılır. 

Aca sınıfı

EN ISO 1716 standardına göre kablodaki metaller haricinde yanma sonucunda PCS ≤ 2 MJ/kg olmalıdır.

B1ca sınıfı

1. EN 60332-1-2 standardına göre test alevi söndükten sonra 425 mm uzaklığa alev yayılmamış olmalıdır.

2. EN 50399 standardına göre 30 kW alev 

kaynağında:

FS ≤ 1,75 m

THR1200S ≤ 10 MJ  olmalıdır.

Peak HRR ≤ 20 kW

FIGRA ≤ 120 Ws-1

B2ca sınıfı

1. EN 60332-1-2 standardına göre test alevi söndükten sonra 425 mm uzaklığa alev yayılmamış olmalıdır.

2. EN 50399 standardına göre 20,5 kW alev kaynağında:

FS ≤ 1,5 m

THR1200S ≤ 15 MJ olmalıdır.

Peak HRR ≤ 30 kW

FIGRA ≤ 150 Ws-1 

Cca sınıfı

1. EN 60332-1-2 standardına göre test alevi söndükten sonra 425 mm uzaklığa alev yayılmamış olmalıdır.

2. EN 50399 standardına göre 20,5 kW alev kaynağında

FS ≤ 2 m

THR1200S ≤ 30 MJ olmalıdır.

Peak HRR ≤ 60

kW FIGRA ≤ 300 Ws-1

Dca sınıfı

1. EN 60332-1-2 standardına göre test alevi söndükten sonra 425 mm uzaklığa alev yayılmamış olmalıdır.

2. 2. EN 50399 standardına göre 20,5 kW alev kaynağında:

THR1200S ≤ 70 MJ

Peak HRR ≤ 400 kW olmalıdır.

FIGRA ≤ 300 Ws-1

Eca sınıfı

EN 60332-1-2 standardına göre test alevi söndükten sonra 425 mm uzaklığa alev yayılmamış olmalıdır. 

Fca sınıfı

Herhangi bir yangın performans deÄŸeri olmayan ya da EN 60332-1-2 standardı alev yayılımı testini geçmeyen kablolar.