Türkiye'nin Rusya'ya karşı en büyük kozu

Rusya'nın Türkiye'ye yönelik aldığı bir dizi yaptırım tedbiri boÄŸazların Rus gemilerine kapatılmasını gündeme getirdi.

Ankara, Moskova'nın Suriye'yi S-400 füzeleriyle donatma ve sınırda askeri yığınağını artırma adımlarını dikkatle izliyor. Rusya'ya yönelik tehdit algısının daha da yükselmesi halinde Türkiye, boÄŸazları Rus gemilerine tamamen kapatabilir.

SAVAÅž GEMÄ°LERÄ°NÄ° ENGELLEME HAKKI VAR

Sınır ihlalinin ardından uçağı düÅŸürülen Rusya'nın Türkiye'ye yönelik sert açıklamaları ve aldığı bir dizi yaptırım tedbiri, Ankara'nın elindeki kartları gündeme getirdi. Moskova'ya karşı hayata geçirilmesi muhtemel uygulamaların başında 'boÄŸazı kapatmak' geliyor. Suriye'deki savaÅŸta Esad rejiminin yanında saf tutan Rusya'nın Akdeniz'e askeri destek ulaÅŸtırmasını saÄŸlayan ana unsur 'Montrö BoÄŸazlar SözleÅŸmesi'. Ancak Rusya'nın elini rahatlatan aynı sözleÅŸme, Türkiye'ye Rus savaÅŸ gemilerini engelleme hakkını da veriyor.

TEHDÄ°T VARSA...

Türkiye'nin 1936 yılında Bulgaristan, Fransa, Büyük Britanya, Avustralya, Yunanistan, Japonya, Romanya, Sovyetler BirliÄŸi ve Yugoslavya ile imzaladığı Montrö BoÄŸazlar SözleÅŸmesi, savaÅŸ veya savaÅŸ tehdidi halinde Türkiye'ye önemli imkanlar saÄŸlıyor. Barış zamanında belirli kurallara uyulması ÅŸartıyla boÄŸazları ticaret gemileri ve savaÅŸ gemilerinin geçiÅŸinde özgür bırakan Montrö SözleÅŸmesi'ne göre, 'savaÅŸ zamanında Türkiye savaÅŸan ülke ise, savaÅŸ gemilerinin boÄŸazlardan geçiÅŸi konusunda dilediÄŸi gibi davranabiliyor.' AnlaÅŸmaya göre Türkiye, kendisini pek yakın bir savaÅŸ tehdidi karşısında sayarsa da boÄŸazlarda dilediÄŸi gibi davranabiliyor. Ancak bu kural bir ÅŸarta baÄŸlı. 'SavaÅŸ tehdidi' gerekçesiyle boÄŸaz kapatma kararını Milletler Cemiyeti Konseyi'nin 3'te 2 çoÄŸunlukla onaylaması gerekiyor. Durum onaylanmazsa bu karar geri alınıyor. Ä°kinci Dünya Savaşı sırasında fiilen ortadan kalkan Milletler Cemiyeti Konseyi bugün BirleÅŸmiÅŸ Milletler'e evrilirken, bu hükmün nasıl uygulanacağı halen belirsizliÄŸini koruyor.

TÄ°CARÄ°LER DE DAHÄ°L

Türkiye'ye savaÅŸa taraf ya da savaÅŸ tehdidi halinde boÄŸazlarda tanınan bu imtiyaz, ticaret gemilerinin geçiÅŸlerinde ise Türkiye'ye 'kontrol hakkı' getiriyor. Barış zamanında hiçbir ÅŸart olmaksızın boÄŸazlardan geçiÅŸte tam özgür kalan ticaret gemileri, savaÅŸ zamanında ise ÅŸartlı geçiÅŸ yapıyor. EÄŸer Türkiye savaÅŸan tarafsa, Türkiye ile savaÅŸmayan ülkelerin ticaret gemileri, düÅŸmana hiçbir biçimde yardım etmemek koÅŸuluyla boÄŸazlardan geçebiliyor. GeçiÅŸler ise yalnızca gündüz ve kılavuzla yapılabiliyor. Aynı ÅŸartlar Türkiye'nin kendini pek yakın bir savaÅŸ tehlikesi tehdidi karşısında sayması durumunda da uygulanabiliyor.

(Yeni Åžafak)