S-400 olayı Türkiye-Amerika ilişkilerini kesinlikle bozmamalı

Türkiye CumhurbaÅŸkanı Recep Tayyip ErdoÄŸan, ABD'de Fox News televizyonuna gündeme iliÅŸkin deÄŸerlendirmelerde bulundu.

Türkiye-ABD iliÅŸkilerini nasıl tanımlayacağı sorusu üzerine ErdoÄŸan, iki ülke arasında uzun geçmiÅŸ ve güçlü baÄŸlara sahip bir iliÅŸki olduÄŸunu söyledi.

Ä°ki ülkenin her ÅŸeyden önce NATO'ya da dayalı bir stratejik ortaklığı bulunduÄŸunu ifade eden ErdoÄŸan, "Zaman zaman dünyadaki geliÅŸen ÅŸartların da getirdiÄŸi sıkıntılar olmuyor deÄŸil ama bunun hiçbir zaman stratejik ortaklık düzeyindeki iliÅŸkilerimize zarar vermesine müsaade etmedik, etmeyiz ve bu ortaklığımızın güçlenerek devamından yana olduk hep ve bugün de aynı konumdayız." diye konuÅŸtu.

Liderler düzeyinde telefon diplomasisiyle, zaman zaman bir araya gelerek bu iliÅŸkileri güçlendirdiklerini, bunun yanında bakanların birbirleriyle görüÅŸmeler yaptıklarını anlatan ErdoÄŸan, "Bu görüÅŸmelerle birlikte son hedefimiz özellikle Türkiye-ABD arasındaki iliÅŸkilerde ticaret hacmini 100 milyar dolara çıkarmak gibi bir hedefimiz var. Aynı ÅŸekilde savunma sanayine yönelik attığımız adımlar, atmakta olduÄŸumuz adımlar söz konusu. Bunlarda ÅŸu anda henüz 20 milyar doların altındayız ama hedefimiz bu rakamı yakalamak. Bunu, Sayın BaÅŸkan ile de mutabık kalarak Osaka'da dünya kamuoyuna açıkladık." ifadelerini kullandı.

Ä°lk olarak hedefin 75 milyar dolar olarak belirlendiÄŸini, daha sonra 100 milyar dolara yükseltildiÄŸini belirten ErdoÄŸan, ABD Ticaret Bakanı Wilbur Ross'u Türkiye'ye yaptığı ziyaret sırasında kabul ettiÄŸini, onunla da yapılan görüÅŸmede bunu kesinleÅŸtirdiklerini ve bu yolda yürüdüklerini bildirdi.

ABD BaÅŸkanı Donald Trump'ın BM Genel Kurulu'ndaki konuÅŸmasını nasıl bulduÄŸu sorulan ErdoÄŸan, konuÅŸma içerisinde katıldığı ve katılmadığı baÅŸlıklar bulunduÄŸunu söyledi. Her ÅŸeyi aynen kabul etmenin söz konusu olmadığını dile getiren ErdoÄŸan, "Benim de konuÅŸmamda aynı ÅŸekilde onların kabullendiÄŸi ya da kabullenmediÄŸi yerler olabilir. Bu siyaset dünyasında her zaman olan durumlardır. Özellikle Suriye'de beraber attığımız adımlar var. Bölgede beraber atmakta olduÄŸumuz adımlar var fakat öyle ÅŸeyler var ki Sayın (Barack) Obama döneminde baÅŸlayan süreç var ama Sayın Obama döneminden Sayın Trump'ın devralmış olduÄŸu buradaki durumlarda birçok sıkıntılar yaÅŸandı, yaÅŸanıyor. Bunların bir kısmını aÅŸtık, bir kısmını maalesef aÅŸamadık." deÄŸerlendirmesinde bulundu. ErdoÄŸan, bunları süratle aÅŸmak istediklerini vurguladı.

"NATO'da ABD ile beraberiz"

"Geçen hafta Rus ve Ä°ranlı mevkidaÅŸlarınızı ağırladınız. En yakın müttefikleriniz onlar mı?" yönündeki soru üzerine ErdoÄŸan, ÅŸunları söyledi:

"Åžöyle ifade edeyim, bu süreç bu Ankara süreci deÄŸil, bu Astana sürecidir. Astana süreci içerisinde attığımız adımlarda daha önceleri ABD Büyükelçi nezdinde katıldı Astana sürecine ve bu süreçte Rusya-Ä°ran-Türkiye olarak üst düzeyde buna katıldık ve Soçi mutabakatıyla Ä°dlib'e yönelik bir adım attık ve bunun ikincisini Ankara'da yapmıştık, üçüncüsünü Tahran'da yaptık. Ä°kinci turda tekrar Soçi, geçen hafta Ankara'da yaptık. 6'ncısını Tahran'da yapacağız. Bu bölgenin özellikle ÅŸu anda acil sorunları olması hasebiyle önem taşıyor. Burada tabii ülkelerin en yakın iliÅŸki halinde olduÄŸumuz, olmadığımız bu tür bir deÄŸerlendirmeyi yapmak yanlış olur. Stratejik ortak olarak bakıldığında ne Rusya ne Ä°ran NATO ülkesi. Biz NATO'da ABD ile beraberiz. NATO içerisindeki birlikteliÄŸimiz herhalde bir ÅŸeyler anlatıyor olmalı. NATO içindeki bu stratejik ortaklığımızın diÄŸer alanlara da yansımasını bekliyoruz."

Moskova'nın 2-2,5 saat mesafede komÅŸu olduÄŸunu, Rusya ile Türkiye'nin tarihe yönelik güçlü birlikteliklerinin bulunduÄŸunu anlatan ErdoÄŸan, Ä°ran'ın da aynı mesafede olduÄŸunu, bir de Kasr-ı Åžirin AnlaÅŸması'na dayanan birlikteliÄŸin, bağın bulunduÄŸunu kaydetti.

Bütün bu birlikteliklerin ister istemez iliÅŸkileri güçlendirdiÄŸini aktaran ErdoÄŸan, Rusya ile de ticari iliÅŸkilerde hedefin 100 milyar dolar olduÄŸunu, ÅŸu anda 30 milyar dolara yaklaÅŸtığını bildirdi. ErdoÄŸan, "Ä°ran'la ise belirlediÄŸimiz ticaret hacmi 30 milyar dolar idi, ÅŸu anda ciddi manada düÅŸtü. Stratejik olarak onlarla olan iliÅŸkilerimizde malum petrol ve doÄŸal gaz ihtiyacımızın önemli kısmını da Ä°ran'dan karşılıyoruz. Birinci derecede Rusya, oradan karşıladığımız doÄŸal gaz birinci sırada. Türkiye bu konuda tüketici ülkedir, aynı zamanda transit ülkedir. Rusya'dan birinci sırada alırken, ikinci sırada Ä°ran'dan alıyoruz, üçüncü sırada Azerbaycan var. Bunun yanında LNG olarak Katar, Cezayir, buralardan aldıklarımız var. Bu stratejik ürünlerdeki iliÅŸki birbirimizle olan irtibatı artırıyor." ifadelerini kullandı.

"F-35'te müÅŸteri deÄŸiliz, ortağız"

"Ticaret hacmini artırmak istediÄŸinizi söylediniz ancak, S-400'lerin alınmasıyla ilgili ABD tehditlerini göz ardı ettiniz, F-35 savaÅŸ uçaklarının programından çıktınız. Neden böyle oldu?" sorusuna karşılık ErdoÄŸan, ÅŸöyle konuÅŸtu:

"Bir defa ÅŸunu çok açık net ABD'nin S-400 ile ilgili yaklaşım tarzını hiçbir zaman tehdit olarak görmedim. Niçin? Çünkü biz Patriotları Sayın Obama döneminde istedik ama bize Patriotlar noktasında 'Kongre izin vermiyor' dediler ve bize vermediler. Sonra Sayın Trump'tan da talepte bulundum ama maalesef Sayın Trump döneminde de alamadık. Åžu anda özellikle bizim savunma noktasında kendi ihtiyaçlarımızı karşılama durumumuz söz konusu deÄŸil mi? Bunun için de savunma sistemleri noktasında Rusya ile böyle bir adımı atmak durumunda kaldık. Hem ÅŸartlarını gayet iyi düzenlediler ve bu ÅŸartlar çerçevesinde de ortak üretimden kredi ÅŸatlarına varıncaya kadar bu imkanlar bize gelince biz de bu adımı attık. Kaldı ki ben bu konuda Sayın BaÅŸkan'a 'sizden de Patriot alabiliriz' dedim ve ÅŸartlar noktasında uygun, olumlu ÅŸartlar olursa alternatif olarak bu savunma sistemlerimizi Patriotlarla da takviye edebiliriz ancak burada ÅŸöyle bir durum var, F-35'de biz müÅŸteri deÄŸiliz, ortağız, oradaki 9 ülkeden biriyiz. Åžu ana kadar 1 milyar 400 milyon dolar ödeme yaptık. Kaldı ki F-35'lerin bazı parçalarını Türkiye'de üretiyoruz. Bunun yanında her ÅŸu anda Türkiye'ye verilmesinden vazgeçilen uçak için bu sistemin kaybı 7 milyon dolardır. Biz pilotlarımızı gönderdik burada eÄŸitim aldılar ve 4 veya 5'inin de teslimi noktasına gelinmiÅŸti, son anda bunun verilemeyeceÄŸini söylediler. Ben bunu stratejik ortaklığa yakıştıramıyorum ve bunu doÄŸru bulmuyorum. Nasıl stratejik ortağız ki 1 milyar 400 milyon dolar ödeme yapmışız... Sayın BaÅŸkan'ın '1 milyar 400 milyon dolar ödemesi olan stratejik ortağımıza yapılan yanlıştır' diye açıklaması var."

"Son safhadaki olay özellikle bizi üzmüÅŸtür"

Donald Trump baÅŸkan olduÄŸundan bu yana iki ülke iliÅŸkilerinin daha mı iyi olduÄŸu yönündeki soru üzerine ErdoÄŸan, ÅŸunları kaydetti:

"Sayın Trump ile Sayın Obama ile ilgili böyle bir kızıştırmanın içine girmek istemem ama bizim, Sayın Trump'ın göreve geldiÄŸinden bu yana münasebetlerimizin gayet iyi olduÄŸunu söyleyebilirim. Åžu son safhadaki olay özellikle bizi üzmüÅŸtür. Halkım soruyor, 'F-35 ne oldu, hani gelecekti, niye gelmedi, siz 1 milyar 400 milyon ödeme yaptınız, ofset kapsamında bazı parçalarını da ödüyorsunuz, üretiyorsunuz, bu nedir?' diye soruyorlar. Sayın BaÅŸkan'ın Osaka'daki açıklaması beni çok umutlandırdı. Bu umudumu kaybetmek istemiyorum ama bizim için S-400 olayı Türkiye Amerika iliÅŸkilerini kesinlikle bozmamalı çünkü bunlar savunma sistemleri noktasında Türkiye'nin ihtiyacıdır. Kaldı ki S-400 dediÄŸimiz zaman Yunanistan'da, Bulgaristan'da, Slovakya'da var. Onlar da NATO ülkesi. Onlarda olunca oluyor da Türkiye gibi bir ülkede olunca niye olmasın?"

AA