Kuru ayazda donmalara dikkat!

Åžiddetli soÄŸukların yurdumuzu etkilediÄŸi bu günlerde , bilinmekle beraber genellikle gözden kaçan önemli bir konu vücut ısısının düÅŸmesi (hipodermi)ve donmadır. ÇoÄŸumuz ÅŸehirlerde yaÅŸadığımız için bu konu fazla gündeme gelmemektedir. Fakat kırsal kesimde, açık arazide çalışanlarda, evsizlerde, yaÅŸlı ve çocuklarda önemini koruyan bir konudur. 

Normal vücut ısısı kaslar tarafından oluÅŸturulur ve beyinde Hipotalamus denilen bir bölge tarafından kontrol edilir. Normal vücut ısısı 37 C civarındadır. Isı 37 C altına düÅŸtüÄŸünde hipotermi baÅŸlar. Gerçek hipotermide ise ısı 35 C altındadır.

Ä°stanbul Florence Nightingale Hastanesi, Ä°ç Hastalıklarından Uzm. Dr. Bülent Yardımcı donmalara karşı alınabilecek önlem ve adımları belirtiyor;

Hipoterminin en sık görülen nedeni çevresel etkenlerle soÄŸuÄŸa maruz kalma durumu
dur. Özellikle soÄŸuk su ile temas ve suya batma en hızlı, en ciddi hipotermi nedenidir. Çünkü suda ısı iletimi yani ısı kaybı havaya göre 30 kat fazladır. 

SOÄžUK HAVALARDA OLUÅžAN HÄ°POTERMÄ° EN SIK ÇOCUK VE YAÅžLILARDA GÖRÜLÜR

DiÄŸer hipotermi yapan nedenler kafa travması, beyin tümörleri inme gibi beyin hastalıkları; tiroid bezinin az çalışması, kan ÅŸekerinin düÅŸük olması, öbreküstü bezinin az çalışması, ÅŸeker koması gibi hormonal hastalıklar; tüm vücuda mikrop yayılması ile seyreden ciddi iltihabi hastalıklar ve ilaç zehirlenmeleridir.

VÜCUT ISIMIZIN DÜÅžTÜÄžÜNÜ NASIL ANLAYACAÄžIZ?

1-) Erken Hipotermi: Vücut ısısı 37-35 C arasındadır. Belirtileri titreme kol ve bacaklarda soÄŸukluk, el ve ayaklarda morarma ve çarpıntıdır.

2-) Hafif Hipotermi: Vücut ısısı 35-32,2 C arasındadır. Belirtileri bilinç bulanıklığı, çevrenin farkına varamama ( zamanı- mekanı- kiÅŸileri karıştırma veya tanıyamama), soluk alışveriÅŸinin hızlanmasıdır.

3-) Orta Hipotermi: Vücut ısısı 32,2-28 C arasındadır. Bilinç iyice bulanır ve uyku haline geçilir. Kalp ritm bozuklukları baÅŸlar.

4-) Ağır Hipotermi: Vücut ısısı 28 C altındadır. Artık kiÅŸi koma halindedir. Refleksler tamamen kaybolmuÅŸtur. Kalp çalışması iyice bozulur, kalp ve solunum durması meydana gelir.

5-) Donma : Vücut ısısının 27 C altında olması durumudur. Ağır hipotermi baÅŸlığı altında da deÄŸerlendirilebilir. El, ayak, burun gibi bölgesel ısı düÅŸüklüÄŸüne ise Frostbite denir. Dokular donup sertleÅŸerek beyaz, sarı-beyaz veya mavi beyaz renge döner.

DONMALARA DÄ°KKAT!

Donma, sanılanın aksine yalnızca daÄŸlık veya kırsal bölgelerde olmaz. Ortam ısısının donma noktası altında olması da gerekmez. Kışın evsiz kiÅŸilerde veya evlerinde yeterince ısınamayanlarda da olur. YaÅŸlı ve hastalarda daha sık görülür. Islanmak hipotermiyi hızlandırır.

Hipotermi tanısı vücudun soÄŸuk olması ve belirtiler görülerek konulabilir. Normal termometreler 32-33 C ye kadar saÄŸlıklı ölçebilir. Bu nedenle gerçek ısı özel termometrelerle anlaşılabilir. Yinede belirtiler ve normal termometre ile ısı ölçümü yol göstericidir.

Ä°LK YARDIM OLAY YERÄ°NDE BAÅžLAR!

1-Ä°lk adım genel deÄŸerlendirmenin önemi: Bilinci, solunumu ve kalp atım sayısı hızla deÄŸerlendirilmelidir. Islak giysiler deÄŸiÅŸtirilip kuru olanlar giydirilmelidir. 20 C civarındaki oda veya ortam ısısı ilk müdahale için idealdir. 

2-Ani ısıtmadan kaçının: Solunum ve dolaşımı durmuÅŸ olanlara mutlaka ilkyardım yapılmalıdır ve uzun sürdürülmelidir. Bazı hastalar geç de olsa yaÅŸama döndürülebilirler. Hasta battaniyelerle ısıtılabilir. 

3-Hasta bir an önce hastaneye götürmeli: Dış ortamda ısıtmak için fazla zaman kaybedilmemelidir.

4-KiÅŸi hemen sıcak bir ortama alınmalıdır: SoÄŸuk suya maruz kalmışsa üzerindeki ıslak giysiler bir an önce çıkarılıp kuru sıcak giysilerle deÄŸiÅŸtirilmeli ve mümkünse battaniye kullanılarak kiÅŸi ısıtılmalıdır.

Bu hastaların tıbbi tedavilerinde sıcak odalar, ısıtılmış serum ve solunum gazları, hatta gerekirse vücut dışı dolaşımla kanın ısıtılması gibi yöntemler ve ilaçlar kullanılır.

6-YaÅŸlı ve çocuklara dikkat: SoÄŸuk havalarda yaÅŸlı ve çocukların uzun süre dışarıda ve yalnız kalmalarına izin verilmemeli, uygun kıyafetler giydirilmelidir. 

7-Nasıl giyinelim? SoÄŸuktan korunmak için arasında hava sıkışmış giysiler, yün, sentetik köpük ve hava boÅŸlukları içeren kıyafetler iyi koruyuculardır. Başı örtmek ve eldiven kullanmak ısı kaybını önemli ölçüde azaltır.