İran 1979’dan itibaren ambargo altına girdi. Bu süreçte Amerikalılar ambargoyu defalarca deldi.
Taha Dağlı'nın analizi...
80’lerin ortalarında Ä°ran-Irak savaşı sırasında Amerikalılar, Ä°ran’a gizliden silah satıyordu.
Sonrasında o silah satışı ortaya çıkarıldı ve Ä°rangate olarak tarihe geçti.
2000’lerden itibaren devreye Amerikalı finans ÅŸirketleri girdi.
Bu kez kara para aklama dönemi baÅŸladı.
Çok sayıda ünlü ÅŸirketin, Ä°ran ambargosunu delip, kara para akladığı ortaya çıktı.
Ä°ÅŸte o ÅŸirketler.
1-HBUS ve HBME
HSBC’nin ABD’deki alt ÅŸirketleri.
2001-2007 yılları arasında İran bankalarıyla aralarında tam 25 bin işlem tespit edildi.
Toplamda Ä°ran ile 19,4 milyar dolarlık bankacılık iÅŸlemi yaptıkları ortaya çıkarıldı.
2-VANGUARD GROUP
Ä°ran’ın kuzeybatısında otoyol ve metro projelerinde adı geçen ABD’li ÅŸirketlerin başında geliyordu.
Otoyol projesi için 1 milyar Dolar, metro projesi için ise 800 milyon Dolarlık iÅŸlemleri ortaya çıktı.
3-STANDART CHARTERED BANK
HSBC gibi o da Ä°ngiliz bankası ancak Amerika’daki birimi vasıtasıyla Ä°ran’a yönelik ambargoyu delip, kara para aklamaktan yakalanan finans ÅŸirketlerinden biri. Ä°ran hükümetiyle 250 milyar dolar tutarında 60 bin gizli iÅŸlem gerçekleÅŸtirdikleri ortaya çıkarıldı.
4-JP MORGAN
JP Morgan, ambargo sürecinde defalarca ambargoyu delen ÅŸirketlerin başında geliyor. Bu ihlallerin çoÄŸu Ä°ran’a yönelik denizyolu ticaretiyle gerçekleÅŸtirilmiÅŸ. Ambargo delmek ve kara para aklamakla birlikte Ä°ran’a yatırımları da oldu, 2009’da Ä°ran’a 3 milyon dolar kredi verdiÄŸi de ortaya çıkarıldı.
JP Morgan’ın adı Ä°ran’la altın kaçakçılığında da anılıyor. 24 Mayıs 2006 günü 32 bin ons altın yani yaklaşık 20,5 milyon dolarlık altın alışveriÅŸi yapıldığı da kayıtlara geçen bilgilerden.
Bu ÅŸirketin ambargo ihlali ve kara para sabıkasında ayrıca Küba ve Sudan’a yönelik ticari hamlelerinin olduÄŸu da Amerika Hazine Bakanlığı tarafından tespit edildi.
5-FIDELITY MANAGEMENT
2011’e kadar Ä°ran bu ÅŸirket üzerinden ABD’ye günlük 2,5 milyon varil petrol ihracatı gerçekleÅŸtirilmiÅŸ. 2011’de ortaya çıkarılan kaçakçılığın ardından bu oran günlük 1 milyon varile indirilmiÅŸ.
MOODY’S
Ambargoyu delip kara para aklamakla suçlanan ABD’li ÅŸirketler listesinde T. Rowe Price Associates, Inc ile Principal Management Group’un da adları var.
Söz konusu bu firmalarla ilgili dikkat çekici bir ayrıntı daha var.
O da Vanguard Group ile T. Rowe Price Associates’in, Kredi Derecelendirme kurumu Moody’s’in ortaklarından olması.
Moody’s, Türkiye’nin IMF’ye kapıları kapatmasının ardından kredi notlarını düÅŸürmesiyle tanınıyor.
Türkiye’ye yatırım yapmayı planlayan yabancılara, “bu ülkenin kredi notu düÅŸük, yatırım yapılamaz seviyede” diye uyarıda bulunmuÅŸtu.
Ancak Moody’s iÅŸtiraki olan 2 ÅŸirket, Amerika’da faaliyet halinde ve yıllardır Ä°ran’a yönelik ambargoyu deldikleri biliniyor.
Görünen ki Amerika, 1979’dan 2015’e kadar devam eden süreçte bir ambargo oyunu oynamış.
Kendi şirketleri ile ambargoyu istediği gibi delip, para aklamış.
BM’in ambargo kurallarını da tek taraflı olarak düzenleyip, Ä°ran’la ticaretine devam etmiÅŸ.
Yorum Yazın