İstanbul’da Asgari Ücret için Yeni Öneri

İstanbul Üniversitesi Şehir Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Murat Şeker, asgari ücretin bölgelere göre farklılık göstermesi gerektiğini belirterek, "Yaptığımız hesaplamalar sonucunda gruplar arası katsayılar belirleyerek asgari ücretin hangi bölgede ne kadar olması gerektiğini tespit ettik. Buna göre bölge kümeleri arasında önemli farklılıklar gösteren ve başlı başına tek gruptan oluşan İstanbul’da net asgari ücret 2 bin 454 TL olmalı." dedi.

Prof. Dr. Şeker, yaptığı açıklamada, İstanbul Üniversitesi Şehir Politikaları Merkezi'nin asgari ücret uygulamasını bölgesel düzeyde incelediğini belirtti.

Türkiye’de bölgeler arası yaşam maliyeti ve ekonomik kapasite farklılıkları olduğunu ifade eden Şeker, kişi başına düşen GSYH, vergi tahsilatı, enflasyon, satın alma gücü paritesi, konut satış ve kira bedelleri gibi şehrin ekonomik kapasitesini ve yaşam maliyetini gösteren verileri analiz ettiklerini kaydetti.

İstanbul’da net asgari ücret için yeni öneri

Prof. Dr. Şeker, araştırmanın sonuçlarına göre 81 ili kapsayan 26 bölgenin, 5 grupta kümelendiğini aktararak, "Yaptığımız hesaplamalar sonucunda gruplar arası katsayılar belirleyerek asgari ücretin hangi bölgede ne kadar olması gerektiğini tespit ettik. Buna göre bölge kümeleri arasında önemli farklılıklar gösteren ve başlı başına tek gruptan oluşan İstanbul’da net asgari ücret 2 bin 454 TL olmalı." diye konuştu.

Şeker, İzmir, Ankara, Kocaeli ve Bursa'nın başta geldiği ikinci gruptaki şehirlerde 2 bin 253 TL, Tekirdağ, Aydın, Balıkesir, Antalya ve Konya'nın öne çıktığı üçüncü gruptaki şehirlerde 2 bin 165 TL, Trabzon, Adana, Erzurum, Gaziantep ve Kayseri'nin başta geldiği dördüncü gruptaki şehirlerde 2 bin 101 TL ve Şanlıurfa, Van, Mardin ve Ağrı'nın olduğu beşinci gruptaki şehirlerde 2 bin 20 TL net asgari ücretin uygulanabileceğini söyledi.

"İstanbul’da ortalama konut bedeli 180 asgari ücrete denk geliyor"

Prof. Dr. Şeker, araştırmada bölgeler ve şehirlerarası yaşam maliyeti farklılıklarına bakıldığında İstanbul’da ortalama olarak bir konut bedelinin 180 asgari ücrete denk geldiğine, bu durumun bazı il ve bölgelerde 90 asgari ücrete kadar gerilediğine dikkati çekerek, şunları kaydetti:

"Araştırma bulgularına göre, sadece ödenen kiranın asgari ücrete oranına bakıldığında İstanbul’da bu oranın ortalama yüzde 50-60 bandında seyrettiği, ancak diğer birçok bölgede bu oranın ortalama yüzde 30-40 düzeyinde gerçekleştiği ortaya çıkıyor. Türkiye’de ortalama 100 TL’lik gıda İstanbul’da 110 TL’ye alınıyor. Restoranda aynı yemek için Türkiye’de ortalama 100 TL ödeniyorsa İstanbul’da bu rakam 115 TL’ye yükseliyor. Eğitim ve sağlık harcamalarında 100 TL’lik harcamanın karşılığı İstanbul’da 140 TL’yi buluyor."

Şeker, araştırmada asgari ücretin satın alma gücünün bölgeler arası farklılıklar gösterdiğini, asgari ücretle çalışan birinin İstanbul’da diğer bölgelere göre daha düşük yaşam koşullarına sahip olduğunu aktararak, "Başka bir deyişle aynı gelire sahip iki kişinin İstanbul’daki yaşam koşulları ile başka bir bölgedeki yaşam koşulları arasında önemli farklılıklar var." diye konuştu.

İstanbul Üniversitesi Şehir Politikaları Merkezi’nden Prof. Dr. Şeker'in yanı sıra Dr. Öğr. Üyesi Hakan Bektaş ve Ar. Gör. Ezgim Yavuz’un yaptığı araştırma kapsamında, işveren üzerindeki SGK primleri yüküne de değinen Şeker, bu yükün azaltılarak çalışanlar lehine bir kazanıma dönüştürülmesinin, ekonominin çarklarının dönmesi açısından önemli olduğunu söyledi.

Amerika, Kanada, Japonya, Çin, Portekiz ve Hindistan'da uygulanıyor

Şeker, ayrıca bölgesel asgari ücret uygulamasının işçi maliyetlerini azaltmasıyla, istihdamın bölgeler arası daha dengeli dağılma fırsatını doğurduğunu, dolayısıyla bölgesel asgari ücretin tartışılmasının ekonomi yönetimine avantaj sağlayacağını belirtti.

Araştırmada, asgari ücret uygulamalarında ülkeler arası farklılıklar olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Şeker, bölgesel asgari ücretin Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Japonya, Çin, Portekiz, Hindistan, Filipinler ve Panama’da uygulandığına, bazı ülkelerde de denendiğine dikkati çekti.

Şeker, merkezde şehirlerin verilerini derlediklerini ve analiz ettiklerini belirterek, güncel araştırma sonuçlarının kamuoyu ile paylaşılacağını söyledi.