Elektrikte, ithalattan nükleer santrale

Günümüzde ülkelerin geliÅŸmiÅŸlik düzeylerine bakılırken kiÅŸi başına milli gelir, kentleÅŸme ve GSYH dışında bir kriter daha ön plana çıkıyor. O da enerji… 1973’lerde baÅŸlayan petrol krizi dışa bağımlı ülkeleri zor durumda bıraktığı için enerji sektörünün önemi o dönemde çok iyi anlaşıldı.

SOVYETLER’DEN Ä°THALAT
Türkiye de gerek 1974’lerde gerekse 1978’lerde yaÅŸanan petrol ÅŸokundan en fazla etkilenen ülkeler arasındaydı. 1975’lerde Bulgaristan, 1979’larda Sovyetler BirliÄŸi’nden elektrik ithal eder hale gelmiÅŸtik. O yıllar enerjide dışa bağımlılığın azaltılması gerektiÄŸini anlatmaya yetmiÅŸti. 1985’lerden sonra Türkiye planlı döneme geçmeye baÅŸlamıştı. Petrole dayalı enerji üretimi azaltılarak, yatırımlara hız verilmiÅŸti. Enerji darboÄŸazını aÅŸmak için birincil enerji kaynaklarıyla üretim modelleri uygulanmaya baÅŸlanmıştı. Hidroelektrik santraller, linyite dayalı termik santraller, doÄŸalgaz santralleri bunlardandı. Ancak özellikle HES’lerden üretilen elektrikten yararlanma oranları Avrupa ülkelerine göre oldukça düÅŸüktü.

PLANLI DÖNEM BAÅžLIYOR
1962’lerde keÅŸfedilmesine raÄŸmen jeotermal kaynaklar o dönemlerde enerjide pek fazla kullanılmıyordu. Yerli üretim düÅŸük kaldığı için üretim miktarı tüketimi karşılamıyordu ve ithalata ağırlık veriliyordu. DoÄŸalgazda dışa bağımlı olmamıza raÄŸmen enerjiyi bu alandan üretmek durumundaydık. 1990’lı yıllarda nüfus artmaya baÅŸlamış, tüketim de yükselmiÅŸti. Yeni yatırımlara start veriliyordu. DoÄŸalgaz anlaÅŸmaları o dönemin en kritik konularıydı.

SERBESTLEÅžME SÜRECÄ°
GeçtiÄŸimiz 10 yıla gelindiÄŸinde ise daha farklı yenilenebilir enerjiye geçiÅŸin saÄŸlandığı, enerjide serbestleÅŸmenin yaÅŸandığı, rekabetçi bir yapının olduÄŸu bir sektörle karşı karşıyayız. Bugün enerji üretim varlıklarının özelleÅŸtirilmesinin yanı sıra özel sektörden daha fazla yatırım çekmek için gerekli koÅŸulların oluÅŸturulması stratejisiyle birlikte, elektrik üretim sektöründeki özel ÅŸirketlerin payı hızla arttı. Özel sektörün 2002’de yüzde 32 olan payı, 2015’te yüzde 75’e yükseldi. Türkiye, geniÅŸ bir yerel piyasaya sahip olmanın yanı sıra stratejik açıdan birçok büyük enerji tüketicisi ve tedarikçisi arasında yer alarak bölgesel bir enerji üssü konumunda yer alıyor. Mevcut ve planlanan petrol/gaz boru hatları, kritik Türk boÄŸazları ve ülkede yeni bulunan umut verici hidrokarbon rezervleri, Türkiye’nin enerji fiyatları üzerindeki kontrolünün artmasını saÄŸladığı gibi enerji köprüsü rolünü de güçlendiriyor.

ENERJÄ° VERÄ°MLÄ°LİĞİ ÖNE ÇIKACAK
Türkiye bugün su, rüzgâr, güneÅŸ, jeotermal gibi yenilenebilir enerji ve nükleer santrali konuÅŸuyor. Enerji tasarrufuna yönelik verimlilik kavramı hayatımıza giriyor.

110 MÄ°LYAR DOLARLIK YATIRIM 
Türk enerji sektörü, yatırımcı dostu düzenlemelerin uygulanması ve yüksek talep artışına paralel olarak daha canlı ve rekabetçi bir hale gelirken, tüm enerji alt sektörlerindeki deÄŸer zinciri bileÅŸenleri için giderek artan sayıda yatırımcının ilgisini çekiyor. 2023 yılında Türkiye’nin enerji talebini karşılamak için gerekli toplam yatırım miktarının, son on yılda gerçekleÅŸtirilen toplam yatırım miktarının iki katınıaÅŸarak yaklaşık 110 milyar dolar olması bekleniyor.

ENERJÄ°DE 2023 HEDEFLERÄ°
 Toplam kurulu güç kapasitesinin 120 GW'a çıkarılması.
 Yenilenebilir enerji kaynakları payının % 30'a yükseltilmesi.
 Su enerjisi kullanımının en üst düzeye çıkarılması.
 Rüzgâr enerjisine dayalı kurulu güç kapasitesinin 20.000 MW'a ulaÅŸtırılması.
 1.000 MW jeotermal ve 3.000 MW güneÅŸ enerjisi saÄŸlayacak santrallerin kurulması.
 Taşıma hattı uzunluÄŸunun 60.717 km'ye çıkarılması.
 Enerji dağıtımı birim kapasitesinin 158.460 MVA düzeyine çıkarılması.
 Akıllı ÅŸebeke kullanımının artırılması.
 DoÄŸalgaz depolama kapasitesinin 5 milyar m3'ün üzerine çıkarılması
 Enerji borsası oluÅŸturulması.
 Nükleer enerji santrallerinin iÅŸletmeye alınması.
 Kömür enerjisine dayalı kurulu güç kapasitesinin 15,9 GW'tan 30 GW'a yükseltilmesi.
 BaÅŸta nadir toprak elementleri olmak üzere hammaddelerin aranması ve üretilmesine yönelik arama programı yapılması.
 Küresel ölçekli ve rekabet gücü yüksek madencilik ÅŸirketlerinin oluÅŸturulmasının desteklenmesi.

sabah.com.tr