‘Muhafazakâr’ Erkek Tipolojisi

Siyasal alan ile toplumsal alan birbirlerini mütemadiyen etkileyip, eÅŸ zamanlı olarak var ederler. Bu iki alanın iç içe geçmiÅŸliÄŸinin en iyi örneklerinden birisi Ak Parti üzerinden kullanıma giren “muhafazakâr-demokrat” kavramıyla beraber ortaya çıkan öznellik biçimidir. Ak Parti kendisini “Müslüman-demokrat” olarak niteleyemediÄŸinden, bir anlamda mecburen baÅŸvurulan “muhafazakâr-demokrat” kavramı sadece teoride veya gündelik siyasette durduÄŸu gibi durmadı ve Müslüman öznelliÄŸine etki ederek gündelik hayat pratiklerimize de nüfuz etti.

Günümüzde, bu öznellik biçiminin sadece kadınların payına düÅŸen kısmı mercek altına alınıyor, araÅŸtırma konusu edilip inceleniyor, üzerine konuÅŸuluyor da konuÅŸuluyor. Ancak bu ‘’muhafazakâr’’ öznelliÄŸin bir de erkeklere has kısmı olduÄŸunu hatırlatmak isterim. Salt gözlemlerime dayanarak bir deÄŸerlendirme yapmam gerekirse, mezkûr öznelliÄŸin de irdelenmeye muhtaç nitelikleri olduÄŸunu ve mevzubahis irdelemenin Müslümanların birbirini hayra davet etmesinin gereÄŸi olduÄŸunu söyleyebilirim.

Ä°lk olarak kendini “muhafazakârlık”la tanımlayan Müslümanların diÄŸerlerine nispetle sivil inisiyatiflerden çok siyaset kurumuna bel baÄŸlamaya daha yatkın olduÄŸu söylemek mümkün. Üniversite yıllarından beri edindiÄŸim bu izlenimin en sarih karşılığı baÅŸörtüsü mücadelesinde ‘’muhafazakâr’’ Müslümanların pasifliÄŸi oldu. Lisans yıllarında karşılaÅŸtığım yasak karşısında solcu veya liberal öÄŸrenciler baÅŸörtülü öÄŸrencilerle dayanışmanın yollarını ararken, çoÄŸunluÄŸunu erkeklerin oluÅŸturduÄŸu ‘’muhafazakâr’’ arkadaÅŸlarımız sakalsız yüzleri ve “iyi aile çocuÄŸu” imajına uygun pantolon üstü süveterleriyle bizi herhangi bir eylemlilikten kaçındırmakla meÅŸgul olmayı tercih etmiÅŸlerdi. Yüksek lisans yıllarında düzenlediÄŸimiz eylemlere uzaktan, biraz da burun kıvırarak mesafe almaları ve bizi siyasî iradenin her ÅŸeyin en doÄŸru zamanını bildiÄŸine ikna etme çabaları da bundandı.

Ä°kinci önemli özellikse, Müslüman kadınların oturup kalkmasından giyimine kadar her türlü davranışını hararetle eleÅŸtiren bu erkeklerin kendi yaÅŸamlarında Ä°slâm’’ı yaÅŸamaktan gittikçe uzaklaÅŸmaları olsa gerek. Daha vahimi ‘’muhafazakâr’’ Müslüman erkeklerin yaÅŸamındaki bu sürükleniÅŸ kamusal alanda eleÅŸtiri konusu bile yapılmadığından ve ne kadar sürüklenmiÅŸ olurlarsa olsunlar her dâim ‘’muhafazakâr’’ kimliÄŸinin korunaklı sularında yüzmeye devam ettiklerinden çuvaldızı kendilerine batırmak ihtiyacını bile duymamalarıdır. ÖrneÄŸin; kendisine el uzatmayan kadınlara el uzatan, hatta karşısındaki kadın baÅŸörtülü olsa bile el uzatmakta beis görmeyen, seküler kadın arkadaÅŸlarıyla sarılarak selamlaÅŸan, Cuma’’dan Cuma’’ya secdeye varan, dar pantolonlar giyip, “dede” olacak yaÅŸa gelmeden sakal bırakmayı aklından bile geçirmeyen ama sabahtan akÅŸama kadar Müslüman kadınların giyimi üzerinden “yozlaÅŸtık, azizim” muhabbeti yapanlar genelde bu tipolojiye dahildir. Aynı davranışları Müslüman temsili olan bir kadın sergilese arkasından söylenecekleri düÅŸünemiyorum bile ama ‘’muhafazakâr’’ temsili erkeklere böylesi bir rahatlığı ve ‘’geniÅŸliÄŸi’’ bahÅŸediyor ne yazık ki…

Üçüncü bir önemli özellik ‘’muhafazakâr’’ erkeklerin servetle kurdukları iliÅŸkidir. Åžimdilerde baÅŸörtülü kadınlara yönelik çıkarılan moda dergilerine yapılan eleÅŸtiri bombardımanından haberdarsınızdır. Ki “Güzel ahlâktan güzel yaÅŸam tarzına” baÅŸlıklı yazımda ben de kendi zaviyemden eleÅŸtirilerimi sıralamıştım. Peki, neden ‘’muhafazakâr’’ erkeklere yönelik benzer türden bir dergi çıkarılmıyor dersiniz? ‘’Muhafazakâr’’ erkekler marka takıntısından ve giyim kuÅŸamı statü sembolü olarak görmekten azade olduÄŸu için mi? Bilakis ‘’muhafazakâr’’ erkeklerin büyük çoÄŸunluÄŸu zaten uzun zamandır seküler erkeklerle aynı ‘’trend’’leri takip edip, moda fetiÅŸizmine teslim olduÄŸu için onlara özel bir ‘’muhafazakâr Vogue’’a ihtiyaç duyulmuyor. Ancak “toplumsal iyi”nin yansıdığı aynayı her dâim kadınlara tutup, kendi ellerini yıkamak kolay olduÄŸundan mevzunun bu boyutu pek dile bile getirilmiyor. Müslüman ahlâkından uzaklaşıp iyi birer tüketici haline gelen kapitalist özneler olarak ‘’muhafazakâr’’ erkeklerin iÅŸ yaÅŸamındaki performansı da bu minvalde ilerliyor. Tüketici olarak kapitalizme teslim olmuÅŸ öznenin üretici pozisyonundayken kapitalist ahlâktan vazgeçmesi imkânsız olduÄŸundan ve verimliliÄŸi artırmak, daha çok kazanıp daha çok yatırım yapmak âdeta dinin bir gereÄŸi gibi görüldüÄŸünden dinin öngördüÄŸü iÅŸçiye emeÄŸinin tam karşılığını zamanında vermek gibi diÄŸer gereklilikler rahatlıkla ıskalanabiliyor.

Tesbitleri de örnekleri de çoÄŸaltmak mümkün ancak bu noktada ÅŸunun bilinmesini içtenlikle arzu ederim: Bu yazıyı ‘’muhafazakâr’’ erkeklere ‘’çakma’’ derdinde olan Müslüman bir kadın yazar olarak deÄŸil, Müslümanların “büyük cihad”ı olan kendi nefsleriyle imtihanları baÄŸlamında pek de ikaz edilmeyen Müslüman erkeklere uyarıda bulunmak için yazdım. Naçizane tavsiyem yarası olanın gocunması ve gereÄŸini yapmaya gayret etmesidir.