1-Giriş
Yangın konu olunca akla gelen ilk temenni yangının hiç çıkmaması veya çıktığı zaman çabuk söndürülmesidir. Yangının hiç çıkmamasını sağlamak mümkün olmasa bile yatırım yapmadan veya çok az yatırımla yangının daha az çıkmasını sağlamak mümkündür. Yangından doğabilecek can ve mal kaybı gibi zararları önlemenin ve azaltmanın en başta gelen yolu yangına sebep olabilecek faktörleri ortadan kaldırmak ve yangına hemen müdahale edebilecek tedbirleri almaktır.
Bir işletmede Yangın Güvenlik Önlemleri; yangının çıkmamasına engel olmak amacıyla tesis edilmelerinin yanı sıra yangın çıkması halinde kayıpları minimuma indirmek amacıyla yangını söndürmek veya kontrol altına almak, olarak ta tesis edilirler.
Yeterli güvenlik önlemleri alınması ve kontrol edilmesiyle;
1- Yangın çıkma ihtimali azalacak,
2- Yangın çıksa bile uyarma ve ilk müdahale sisteminin iyi çalışması ile en azından yangının genişlemesi ve diğer yapılara geçmesi engellenecektir.
3- Söndürme ekiplerinin yangını kontrol altına almaları çabuklaşacaktır.
4- Tahliye ve Kurtarma kolaylaşacaktır.
2-Yangının çıkmaması için yapılması gerekenler
Yangınlarda; yangını başlatan sebep ne olursa olsun altında yatan gerçek nedenler; dikkatsizlik, ihmal, bilgisizlik ve tedbirsizlik, sabotaj, kasıt yani kısaca insandır. Doğal nedenlerden kaynaklı yangınlarda olsa bile bunların oranı oldukça düşüktür. Eğer ortam temiz ve düzenli, çalışanlar sorumluluklarının bilincinde iseler yangın çıkma ihtimali oldukça azdır.
Yangın ihtimalinin bulunduğu mahal bir dizi önlem tedbirleri ile koruma altına alınabilir.
Yangının çıkmaması için ilk düşünülmesi gereken olay; yangın üçgeninde bulunan koşulların bir araya gelmesine mani olmaktır.
Bu koşullardan devre dışı bırakabileceğimiz unsur daha çok ısı ve zincirleme reaksiyondur. Burada ısı kaynaklarından da kısaca bahsedelim:
Açık alevler: Oksijen kaynağı, mum alevi, kibrit alevi, yanıcı sıvı ve gaz borularından meydana gelen kaçakların tutuşması sonucu ortaya çıkan alevler.
Elektrik: Elektrik tesisatları, jeneratörler, elektrikli ısıtıcılar ve elektrikli cihazlar.
Aşırı ısı: Sıcak işlemlerin yapıldığı yerlerde ısı kontrol sensörlerinin görev yapmamaları sonucu ısının gereğinden fazla artması.
Kızgın yüzeyler: Eritme potalarının, buhar borularının, kurutucuların, fırınların, bacaların vs. dış yüzeyleri
Kendi Kendine Tutuşma: Maddelerin kendi üzerlerinde depolanan ısı enerjisi dolayısıyla herhangi bir dış etki olmaksızın yanmaya başlaması
Kıvılcım: Mekanik aletlerden, duman bacalarından, egzoz borularından elektrik kaynağından, metal kesme işlemlerinden oluşan kıvılcımlar
Statik Elektrik: Maddelerin yüzeyleri üzerinde sürtünmeden dolayı üretilen elektriksel yük
Doğal Isı kaynakları:
Yıldırım ve Güneş
Bu ısı kaynaklarının kontrolü bilinçli hareket etmek suretiyle sağlanabilir
Yangın tehlikesini mümkün olduğu kadar aza indirmek ve yangına çabuk müdahale etmek için; binaların tasarım döneminde bir dizi tedbir düşünmek, inşaat döneminde uygulamak, işletme döneminde ise işlerliğini sağlamak gerekir.
Yeni yapı üretiminde veya mevcut binalardan proje değişikliği gerektiren esaslı onarım ve tadilat projelerinde, binanın özelliklerine göre Binaların Yangından Korunması Hakkındaki Yönetmelikte öngörülen hususlara ait şartlar göz önüne alınmalıdır.
2.1-Pasif Önlemler
Binanın yapısı, inşa metotları ve yangına dayanıklı malzemelerin kullanılmasıyla ilgilidir. Ana hatlarıyla pasif önlemleri şöyle sıralayabiliriz:
• Bir bina; Bina taşıyıcı sistem ve elemanlarının, gerek bir bütün olarak, gerekse her bir elemanıyla, bir yangında insanların tahliyesi ya da söndürme süresinde korunmaları için yeterli bir zaman boyunca sabit kalmalarını sağlayacak,
• Yangının ve dumanın binanın bölümleri içerisinde genişlemesi ve yayılması sınırlandırılabilecek,
• Yangının civarındaki binalara sıçraması sınırlandırılabilecek,
• Bina hacimlerinin tehlike anında kolay ve emniyetli bir şekilde terk edilebilmesi için sayıları, yerleri, inşa tarzları uygun tertiplenen kaçış yolları ve kapılar mevcut olacak,
• İtfaiye ve kurtarma ekiplerinin emniyeti göz önüne alınacak, şekilde inşa edilir.
• İtfaiye araçlarının kentin her binasına ulaşabilmesi için ulaşım yollarının tümünde itfaiye araçlarının engellenmeden geçmesine yetecek genişlikte yolun trafiğe açık olması sağlanacak,
• Her yapının içinde yapının kullanımına girmesiyle her kesimden serbest ve engelsiz erişilebilen şekilde kaçış yolları düzenlenecek ve bakım altında tutulacak,
• Herhangi bir yapının içinden serbest kaçışları engellememek için çıkışlara veya kapılara kilit, sürgü vb. bileşenler takılmayacaktır.
2.2-Yangın Sebepleri
2.2.1-Personel Hataları
Çalışan personelin yeteri kadar eğitilmiş olmamaları sonucu dikkatsizlik ve tedbirsizliklerden dolayı birçok yangına sebep oldukları bir vakıadır. Kazan dairesinde çalışan personelin temizliğe dikkat etmemesi, mutfaktaki aşçının yağı gereğinden fazla ateşte tutması, depo bölümlerin giren çıkan personelin sigara içmesi gibi nedenler yangına sebep olmaktadır.
2.2.2-Müşteri hataları
Özellikle otel vs. gibi yerlerde gelen müşterilerden kaynaklanan yangınları önlemek için uyarıcı niteliği olan levhaların ve yazıların bulundurulması gerekir.
2.2.3- Tesisat Arızalarından Oluşan Yangınlar
Tesisat arızalarından oluşan yangınların elektrik ve sıcak işlemlerin yapıldığı sistemlerden başladığı varsayılabilir. Eskimiş ve bakım yapılmamış elektrik tesisatı sürekli yük altında bulunan elektrikli cihazlardaki arızalar, yemek pişirmede kullanılan sistemlerde -ki bunlar yakıt kaynakları (Doğal gaz tesisat veya LPG tesisatları ve tüpleri) ,fırın ve ocakları kapsar-ısıtma sisteminde meydana gelen arızalar yangına neden olan arızalar olarak sayılabilir.
İşyeri ve fabrikalarda mevcut elektrik sistemleri periyodik olarak kontrol edilmeli eski ve hatalı tesisatları yenilenmeli ve ehliyetli kişilerin bulunması sağlanmalıdır.
2.2.4-Temizlik ve Dikkat
İdari personelin mesai bitiminde tüm bürolar, görevliler tarafından kontrol edilmeli, çöpler boşaltılmalı. Elektrikli cihazlar kapatılmalıdır. Vardiya değişimlerinde, yemek ve çay saatlerinde gerekli hassasiyet gösterilmeli özellikle gözden uzak yerler kesinlikle görevlilerce kontrol edilmelidir.
Temizlik görevlileri de gerek bina içerisi, gerekse bina dışında temizliğe dikkat etmelidirler. Kimyasal maddelerin ve diğer yanıcı ve parlayıcı maddelerin kullanıldığı veya depolandığı yerlerde temizlik ve dikkat en önemli unsurdur.
2.2.5-Özel Güvenlik
İşyerlerinde güvenlik öncelikle binanın girişinden başlar. İşletme dâhiline girip çıkanların kontrolü mutlaka yapılmalı, sabotajlara karşı yabancı kişilerin binaya girişlerinde refakat sağlanmalı, görüşülecek kişiden teyit alınmalıdır.
3-Kayıpları Minimuma İndirmek İçin Yapılması Gerekenler
3.1-Aktif Önlemler
3.1.1-İdari Önlemler
Personelin Eğitimi, Alarm ve Tahliye planlarının hazırlanması, yangınla mücadele ekipmanlarının periyodik kontrolü ve bakımının yapılması, kaçış yollarının devamlı açık bulundurulması ve engellerden arındırılmasıdır.
Personele sigara içme odası tahsis edilerek fabrika dahilinde olası bir dikkatsizliğin önüne geçilmelidir.
3.1.1.1-Acil Müdahale Planı
- Bu Plan
- Yangına Kim Nasıl Müdahale edeceğini;
- İşletme dahilindeki çalışanların yangın anındaki görevlerinin ne olacağı,
- Kaçış yolları ve çıkışların durumunun (Yönetmelikte belirtildiği gibi binalarda herhangi bir noktadan yer seviyesindeki cadde ve sokağa kadar olan devamlı ve engellenmemiş yoların tamamı kaçış yolu olarak tanımlanır. Her kat için alternatif çıkış güzergâhları belirtilmeli ve personel tarafından bilinmesi sağlanmalıdır. Kaçış yollarındaki çıkış kapıları mutlaka kaçış istikametinde olmalı, bu güzergâhta hiçbir yanıcı malzeme bulunmamalıdır)belirlendiği,
- İşletmenin tahliye edilmesi durumu; tüm personelin güvenli bir bölgede toplanması ve bu bölgeyi tahliye işlemi bitimine kadar terk etmemesi için toplanma yerlerinin belirlendiği,
Binanın vaziyet planı ve itfaiye ye yardımcı olacak diğer bilgileri vs. içerir.
3.1.2-Manuel Alarm Ve Otomatik Algılama Sistemi
Manuel Alarm Sistemi yangını ilk gören kişinin İşletmede bulunan diğer kişileri uyarması ve zaman kaybetmeden yangına müdahale ve kişilerin tahliye edilmesini sağlayan bir sesli ikaz sistemidir. İşletme dahilindeki yangın uyarı butonlarının, bir kattaki herhangi bir noktadan o kattaki herhangi bir yangın uyarı butonuna yatay erişim uzaklığının 60 m’yi geçmeyecek şekilde yerleştirilmesi gerekir. Aşağıda belirtilen binalarda yangın uyarı butonlarının kullanılması mecburidir.
a- Konutlar hariç, kat alanı 400 m2’den fazla olan iki kat ile dört kat arasındaki bütün binalarda,
b- Konutlar hariç, kat sayısı dörtten fazla olan bütün binalarda,
c- Konutlar dâhil bütün yüksek binalarda.
Otomatik algılama sistemi duman veya sabit sıcaklık, sıcaklık artış, alev vs. uygun tip algılama cihazlarını kullanılmak suretiyle (Tablo-1)yangın başlangıcında ihbar veren bir sistemdir.
3.1.3- Yangın Söndürme Sistemleri
Yangın söndürme sistemleri, Binaların Yangından Korunması Hakkındaki Yönetmelik kapsamındaki bütün yapı ve binalar ile tünel, liman, dok, metro ve açık arazi işletmeleri gibi yapılarda yangın öncesinde ve sırasında kullanılan sabit söndürme tesisatıdır.
Bu sistemlerin temel prensibi yangını otomatik olarak algılayıp insan müdahalesine ihtiyaç duyulmaksızın söndürme maddesini yangın üzerine boşaltmaktır.
Sulu Söndürme Sistemlerinin yanı sıra, Köpüklü, Gazlı ve Kuru Tozlu Sabit Otomatik Söndürme Sistemleri de tasarlanmaktadır.
3.1.4-Portatif Yangın Söndürme Cihazları
Taşınabilir söndürme cihazlarının tipi ve sayısı, mekânlarda var olan durum ve risklere göre belirlenir. Buna göre;
A sınıfı yangın çıkması muhtemel yerlerde, öncelikle çok maksatlı kuru kimyevi tozlu veya sulu,
B sınıfı yangın çıkması muhtemel yerlerde, öncelikle kuru kimyevi tozlu, karbondioksitli veya köpüklü,
C sınıfı yangın çıkması muhtemel yerlerde, öncelikle kuru kimyevi tozlu veya karbondioksitli,
D sınıfı yangın çıkması muhtemel yerlerde, öncelikle kuru metal tozlu, söndürme cihazları bulundurulur.
Hastanelerde, huzurevlerinde, anaokullarında ve benzeri yerlerde sulu veya temiz gazlı söndürme cihazlarının tercih edilmesi gerekir.
Düşük tehlike sınıfında her 500 m2, orta tehlike ve yüksek tehlike sınıfında her 250 m² yapı inşaat alanı için 1 adet olmak üzere, uygun tipte 6 kg’lık kuru kimyevî tozlu veya eşdeğeri gazlı yangın söndürme cihazları bulundurulması gerekir.
Otoparklarda, depolarda, tesisat dairelerinde ve benzeri yerlerde ayrıca tekerlekli tip söndürme cihazı bulundurulması mecburidir.
Binalara konulacak yangın söndürme cihazlarının cinsi, miktarı ve yerlerinin belirlenmesi konusunda, gerekirse mahalli itfaiye teşkilatının görüşü alınabilir.
3.1.5-Yangın Dolapları
Bina içindeki kişilerin yakındaki küçük bir yangını kontrol etmesini ve söndürmesini sağlayabilmek üzere, bina içine tesis edilen sabit bir tesisatı ifade eder. Tesisat, duvarlar üzerine veya kabinler içine monte edilmiş ve kalıcı olarak bir su temin tesisatına bağlanmış olan sabit birimlerden oluşur. Yangın dolaplarının tesisinde aşağıdaki şartlara uyulur:
Yüksek binalar ile toplam kapalı kullanım alanı 1000 m2’den büyük imalathane, atölye, depo, konaklama, sağlık, toplanma amaçlı ve eğitim binalarında, alanlarının toplamı 600 m2’den büyük olan kapalı otoparklarda ve ısıl kapasitesi 350 kW’ın üzerindeki kazan dairelerinde yangın dolabı yapılması mecburîdir.
Yangın dolapları, her katta ve yangın duvarları ile ayrılmış her bölümde aralarındaki uzaklık 30 m’den fazla olmayacak şekilde düzenlenir. Yangın dolapları mümkün olduğu kadar koridor çıkışı ve merdiven sahanlığı yakınına kolaylıkla görülebilecek şekilde yerleştirilir.
Hortumları serme ve bağlama gibi becerilere sahip eğitilmiş personeli veya itfaiye görevlisi olmayan yapılarda, yuvarlak yarı-sert hortumlu Yangın dolaplarının TS EN 671-1' e uygun olması şarttır. Hortumun, yuvarlak yarı-sert TS EN 694 normuna uygun, çapının 25 mm olması, uzunluğunun 30 m'yi aşmaması ve lüle (lans) kapama, püskürtme veya fıskiye veyahut her üçünü birden yapabilmesi gerekir.
3.1.6-Yerüstü Yangın Musluğu (Hidrant)
Yapıların yangından korunmasında, ilk müdahalede söndürülemeyen yangınlara dışarıdan müdahale edebilmek için mümkün olduğunca yapının veya binanın bütün çevresini kapsayacak şekilde tesis edilecek hidrant sistemi bünyesinde yerleştirilecek hidratların, itfaiye ve araçlarının kolay yanaşabileceği ve bağlantı yapabileceği şekilde düzenlenmesi gerekir.
Hidrant sistemi dizayn debisinin en az 1900 l/dak olması şarttır. Debi, binanın tehlike sınıfına göre artırılır. Hidrant çıkışında 700 kPa basınç olması gerekir.
Hidrantlar arası uzaklık çok riskli bölgelerde 50 m, riskli bölgelerde 100 m, orta riskli bölgelerde 125 m ve az riskli bölgelerde 150 m alınır.
3.1.7-Yangın ve Duman Yayılmasının Önlenmesi
Yangınlarda meydana gelen ölüm olaylarının çoğunlukla duman zehirlenmelerinden kaynaklandığı düşünülürse, duman yayılmasının önlenmesinin nedenli önemli olduğu daha iyi anlaşılır.
Duman ve Yangın; havalandırma kanallarından, merdiven boşluklarından, asansör şaftlarından ve tesisat şaftlarından dikey olarak yayılma gösterir. Bunun önüne geçmek ise bu tür dikey boşlukların yangın ve dumana dirençli malzemelerle izole edilmesiyle mümkündür.
4.SONUÇ
Yukarıda anlatılan yangın güvenlik önlemlerinin işletme dahilinde yerine getirildiği takdirde yangın çıkması ihtimali azalacak, çıksa bile başlangıç aşamasında söndürülerek zararların asgari düzeyde olması sağlanacaktır.
Kaynakça:1-Yanma ve Yangın Bilgisi, İBİTEM Ders notları 2-09.09.2009 tarih ve 27344 sayılı Binaların yangından Korunması Hakkındaki Yönetmelik
Yangın konu olunca akla gelen ilk temenni yangının hiç çıkmaması veya çıktığı zaman çabuk söndürülmesidir. Yangının hiç çıkmamasını sağlamak mümkün olmasa bile yatırım yapmadan veya çok az yatırımla yangının daha az çıkmasını sağlamak mümkündür. Yangından doğabilecek can ve mal kaybı gibi zararları önlemenin ve azaltmanın en başta gelen yolu yangına sebep olabilecek faktörleri ortadan kaldırmak ve yangına hemen müdahale edebilecek tedbirleri almaktır.
Bir işletmede Yangın Güvenlik Önlemleri; yangının çıkmamasına engel olmak amacıyla tesis edilmelerinin yanı sıra yangın çıkması halinde kayıpları minimuma indirmek amacıyla yangını söndürmek veya kontrol altına almak, olarak ta tesis edilirler.
Yeterli güvenlik önlemleri alınması ve kontrol edilmesiyle;
1- Yangın çıkma ihtimali azalacak,
2- Yangın çıksa bile uyarma ve ilk müdahale sisteminin iyi çalışması ile en azından yangının genişlemesi ve diğer yapılara geçmesi engellenecektir.
3- Söndürme ekiplerinin yangını kontrol altına almaları çabuklaşacaktır.
4- Tahliye ve Kurtarma kolaylaşacaktır.
2-Yangının çıkmaması için yapılması gerekenler
Yangınlarda; yangını başlatan sebep ne olursa olsun altında yatan gerçek nedenler; dikkatsizlik, ihmal, bilgisizlik ve tedbirsizlik, sabotaj, kasıt yani kısaca insandır. Doğal nedenlerden kaynaklı yangınlarda olsa bile bunların oranı oldukça düşüktür. Eğer ortam temiz ve düzenli, çalışanlar sorumluluklarının bilincinde iseler yangın çıkma ihtimali oldukça azdır.
Yangın ihtimalinin bulunduğu mahal bir dizi önlem tedbirleri ile koruma altına alınabilir.
Yangının çıkmaması için ilk düşünülmesi gereken olay; yangın üçgeninde bulunan koşulların bir araya gelmesine mani olmaktır.
Bu koşullardan devre dışı bırakabileceğimiz unsur daha çok ısı ve zincirleme reaksiyondur. Burada ısı kaynaklarından da kısaca bahsedelim:
Açık alevler: Oksijen kaynağı, mum alevi, kibrit alevi, yanıcı sıvı ve gaz borularından meydana gelen kaçakların tutuşması sonucu ortaya çıkan alevler.
Elektrik: Elektrik tesisatları, jeneratörler, elektrikli ısıtıcılar ve elektrikli cihazlar.
Aşırı ısı: Sıcak işlemlerin yapıldığı yerlerde ısı kontrol sensörlerinin görev yapmamaları sonucu ısının gereğinden fazla artması.
Kızgın yüzeyler: Eritme potalarının, buhar borularının, kurutucuların, fırınların, bacaların vs. dış yüzeyleri
Kendi Kendine Tutuşma: Maddelerin kendi üzerlerinde depolanan ısı enerjisi dolayısıyla herhangi bir dış etki olmaksızın yanmaya başlaması
Kıvılcım: Mekanik aletlerden, duman bacalarından, egzoz borularından elektrik kaynağından, metal kesme işlemlerinden oluşan kıvılcımlar
Statik Elektrik: Maddelerin yüzeyleri üzerinde sürtünmeden dolayı üretilen elektriksel yük
Doğal Isı kaynakları:
Yıldırım ve Güneş
Bu ısı kaynaklarının kontrolü bilinçli hareket etmek suretiyle sağlanabilir
Yangın tehlikesini mümkün olduğu kadar aza indirmek ve yangına çabuk müdahale etmek için; binaların tasarım döneminde bir dizi tedbir düşünmek, inşaat döneminde uygulamak, işletme döneminde ise işlerliğini sağlamak gerekir.
Yeni yapı üretiminde veya mevcut binalardan proje değişikliği gerektiren esaslı onarım ve tadilat projelerinde, binanın özelliklerine göre Binaların Yangından Korunması Hakkındaki Yönetmelikte öngörülen hususlara ait şartlar göz önüne alınmalıdır.
2.1-Pasif Önlemler
Binanın yapısı, inşa metotları ve yangına dayanıklı malzemelerin kullanılmasıyla ilgilidir. Ana hatlarıyla pasif önlemleri şöyle sıralayabiliriz:
• Bir bina; Bina taşıyıcı sistem ve elemanlarının, gerek bir bütün olarak, gerekse her bir elemanıyla, bir yangında insanların tahliyesi ya da söndürme süresinde korunmaları için yeterli bir zaman boyunca sabit kalmalarını sağlayacak,
• Yangının ve dumanın binanın bölümleri içerisinde genişlemesi ve yayılması sınırlandırılabilecek,
• Yangının civarındaki binalara sıçraması sınırlandırılabilecek,
• Bina hacimlerinin tehlike anında kolay ve emniyetli bir şekilde terk edilebilmesi için sayıları, yerleri, inşa tarzları uygun tertiplenen kaçış yolları ve kapılar mevcut olacak,
• İtfaiye ve kurtarma ekiplerinin emniyeti göz önüne alınacak, şekilde inşa edilir.
• İtfaiye araçlarının kentin her binasına ulaşabilmesi için ulaşım yollarının tümünde itfaiye araçlarının engellenmeden geçmesine yetecek genişlikte yolun trafiğe açık olması sağlanacak,
• Her yapının içinde yapının kullanımına girmesiyle her kesimden serbest ve engelsiz erişilebilen şekilde kaçış yolları düzenlenecek ve bakım altında tutulacak,
• Herhangi bir yapının içinden serbest kaçışları engellememek için çıkışlara veya kapılara kilit, sürgü vb. bileşenler takılmayacaktır.
2.2-Yangın Sebepleri
2.2.1-Personel Hataları
Çalışan personelin yeteri kadar eğitilmiş olmamaları sonucu dikkatsizlik ve tedbirsizliklerden dolayı birçok yangına sebep oldukları bir vakıadır. Kazan dairesinde çalışan personelin temizliğe dikkat etmemesi, mutfaktaki aşçının yağı gereğinden fazla ateşte tutması, depo bölümlerin giren çıkan personelin sigara içmesi gibi nedenler yangına sebep olmaktadır.
2.2.2-Müşteri hataları
Özellikle otel vs. gibi yerlerde gelen müşterilerden kaynaklanan yangınları önlemek için uyarıcı niteliği olan levhaların ve yazıların bulundurulması gerekir.
2.2.3- Tesisat Arızalarından Oluşan Yangınlar
Tesisat arızalarından oluşan yangınların elektrik ve sıcak işlemlerin yapıldığı sistemlerden başladığı varsayılabilir. Eskimiş ve bakım yapılmamış elektrik tesisatı sürekli yük altında bulunan elektrikli cihazlardaki arızalar, yemek pişirmede kullanılan sistemlerde -ki bunlar yakıt kaynakları (Doğal gaz tesisat veya LPG tesisatları ve tüpleri) ,fırın ve ocakları kapsar-ısıtma sisteminde meydana gelen arızalar yangına neden olan arızalar olarak sayılabilir.
İşyeri ve fabrikalarda mevcut elektrik sistemleri periyodik olarak kontrol edilmeli eski ve hatalı tesisatları yenilenmeli ve ehliyetli kişilerin bulunması sağlanmalıdır.
2.2.4-Temizlik ve Dikkat
İdari personelin mesai bitiminde tüm bürolar, görevliler tarafından kontrol edilmeli, çöpler boşaltılmalı. Elektrikli cihazlar kapatılmalıdır. Vardiya değişimlerinde, yemek ve çay saatlerinde gerekli hassasiyet gösterilmeli özellikle gözden uzak yerler kesinlikle görevlilerce kontrol edilmelidir.
Temizlik görevlileri de gerek bina içerisi, gerekse bina dışında temizliğe dikkat etmelidirler. Kimyasal maddelerin ve diğer yanıcı ve parlayıcı maddelerin kullanıldığı veya depolandığı yerlerde temizlik ve dikkat en önemli unsurdur.
2.2.5-Özel Güvenlik
İşyerlerinde güvenlik öncelikle binanın girişinden başlar. İşletme dâhiline girip çıkanların kontrolü mutlaka yapılmalı, sabotajlara karşı yabancı kişilerin binaya girişlerinde refakat sağlanmalı, görüşülecek kişiden teyit alınmalıdır.
3-Kayıpları Minimuma İndirmek İçin Yapılması Gerekenler
3.1-Aktif Önlemler
3.1.1-İdari Önlemler
Personelin Eğitimi, Alarm ve Tahliye planlarının hazırlanması, yangınla mücadele ekipmanlarının periyodik kontrolü ve bakımının yapılması, kaçış yollarının devamlı açık bulundurulması ve engellerden arındırılmasıdır.
Personele sigara içme odası tahsis edilerek fabrika dahilinde olası bir dikkatsizliğin önüne geçilmelidir.
3.1.1.1-Acil Müdahale Planı
- Bu Plan
- Yangına Kim Nasıl Müdahale edeceğini;
- İşletme dahilindeki çalışanların yangın anındaki görevlerinin ne olacağı,
- Kaçış yolları ve çıkışların durumunun (Yönetmelikte belirtildiği gibi binalarda herhangi bir noktadan yer seviyesindeki cadde ve sokağa kadar olan devamlı ve engellenmemiş yoların tamamı kaçış yolu olarak tanımlanır. Her kat için alternatif çıkış güzergâhları belirtilmeli ve personel tarafından bilinmesi sağlanmalıdır. Kaçış yollarındaki çıkış kapıları mutlaka kaçış istikametinde olmalı, bu güzergâhta hiçbir yanıcı malzeme bulunmamalıdır)belirlendiği,
- İşletmenin tahliye edilmesi durumu; tüm personelin güvenli bir bölgede toplanması ve bu bölgeyi tahliye işlemi bitimine kadar terk etmemesi için toplanma yerlerinin belirlendiği,
Binanın vaziyet planı ve itfaiye ye yardımcı olacak diğer bilgileri vs. içerir.
3.1.2-Manuel Alarm Ve Otomatik Algılama Sistemi
Manuel Alarm Sistemi yangını ilk gören kişinin İşletmede bulunan diğer kişileri uyarması ve zaman kaybetmeden yangına müdahale ve kişilerin tahliye edilmesini sağlayan bir sesli ikaz sistemidir. İşletme dahilindeki yangın uyarı butonlarının, bir kattaki herhangi bir noktadan o kattaki herhangi bir yangın uyarı butonuna yatay erişim uzaklığının 60 m’yi geçmeyecek şekilde yerleştirilmesi gerekir. Aşağıda belirtilen binalarda yangın uyarı butonlarının kullanılması mecburidir.
a- Konutlar hariç, kat alanı 400 m2’den fazla olan iki kat ile dört kat arasındaki bütün binalarda,
b- Konutlar hariç, kat sayısı dörtten fazla olan bütün binalarda,
c- Konutlar dâhil bütün yüksek binalarda.
Otomatik algılama sistemi duman veya sabit sıcaklık, sıcaklık artış, alev vs. uygun tip algılama cihazlarını kullanılmak suretiyle (Tablo-1)yangın başlangıcında ihbar veren bir sistemdir.
3.1.3- Yangın Söndürme Sistemleri
Yangın söndürme sistemleri, Binaların Yangından Korunması Hakkındaki Yönetmelik kapsamındaki bütün yapı ve binalar ile tünel, liman, dok, metro ve açık arazi işletmeleri gibi yapılarda yangın öncesinde ve sırasında kullanılan sabit söndürme tesisatıdır.
Bu sistemlerin temel prensibi yangını otomatik olarak algılayıp insan müdahalesine ihtiyaç duyulmaksızın söndürme maddesini yangın üzerine boşaltmaktır.
Sulu Söndürme Sistemlerinin yanı sıra, Köpüklü, Gazlı ve Kuru Tozlu Sabit Otomatik Söndürme Sistemleri de tasarlanmaktadır.
3.1.4-Portatif Yangın Söndürme Cihazları
Taşınabilir söndürme cihazlarının tipi ve sayısı, mekânlarda var olan durum ve risklere göre belirlenir. Buna göre;
A sınıfı yangın çıkması muhtemel yerlerde, öncelikle çok maksatlı kuru kimyevi tozlu veya sulu,
B sınıfı yangın çıkması muhtemel yerlerde, öncelikle kuru kimyevi tozlu, karbondioksitli veya köpüklü,
C sınıfı yangın çıkması muhtemel yerlerde, öncelikle kuru kimyevi tozlu veya karbondioksitli,
D sınıfı yangın çıkması muhtemel yerlerde, öncelikle kuru metal tozlu, söndürme cihazları bulundurulur.
Hastanelerde, huzurevlerinde, anaokullarında ve benzeri yerlerde sulu veya temiz gazlı söndürme cihazlarının tercih edilmesi gerekir.
Düşük tehlike sınıfında her 500 m2, orta tehlike ve yüksek tehlike sınıfında her 250 m² yapı inşaat alanı için 1 adet olmak üzere, uygun tipte 6 kg’lık kuru kimyevî tozlu veya eşdeğeri gazlı yangın söndürme cihazları bulundurulması gerekir.
Otoparklarda, depolarda, tesisat dairelerinde ve benzeri yerlerde ayrıca tekerlekli tip söndürme cihazı bulundurulması mecburidir.
Binalara konulacak yangın söndürme cihazlarının cinsi, miktarı ve yerlerinin belirlenmesi konusunda, gerekirse mahalli itfaiye teşkilatının görüşü alınabilir.
3.1.5-Yangın Dolapları
Bina içindeki kişilerin yakındaki küçük bir yangını kontrol etmesini ve söndürmesini sağlayabilmek üzere, bina içine tesis edilen sabit bir tesisatı ifade eder. Tesisat, duvarlar üzerine veya kabinler içine monte edilmiş ve kalıcı olarak bir su temin tesisatına bağlanmış olan sabit birimlerden oluşur. Yangın dolaplarının tesisinde aşağıdaki şartlara uyulur:
Yüksek binalar ile toplam kapalı kullanım alanı 1000 m2’den büyük imalathane, atölye, depo, konaklama, sağlık, toplanma amaçlı ve eğitim binalarında, alanlarının toplamı 600 m2’den büyük olan kapalı otoparklarda ve ısıl kapasitesi 350 kW’ın üzerindeki kazan dairelerinde yangın dolabı yapılması mecburîdir.
Yangın dolapları, her katta ve yangın duvarları ile ayrılmış her bölümde aralarındaki uzaklık 30 m’den fazla olmayacak şekilde düzenlenir. Yangın dolapları mümkün olduğu kadar koridor çıkışı ve merdiven sahanlığı yakınına kolaylıkla görülebilecek şekilde yerleştirilir.
Hortumları serme ve bağlama gibi becerilere sahip eğitilmiş personeli veya itfaiye görevlisi olmayan yapılarda, yuvarlak yarı-sert hortumlu Yangın dolaplarının TS EN 671-1' e uygun olması şarttır. Hortumun, yuvarlak yarı-sert TS EN 694 normuna uygun, çapının 25 mm olması, uzunluğunun 30 m'yi aşmaması ve lüle (lans) kapama, püskürtme veya fıskiye veyahut her üçünü birden yapabilmesi gerekir.
3.1.6-Yerüstü Yangın Musluğu (Hidrant)
Yapıların yangından korunmasında, ilk müdahalede söndürülemeyen yangınlara dışarıdan müdahale edebilmek için mümkün olduğunca yapının veya binanın bütün çevresini kapsayacak şekilde tesis edilecek hidrant sistemi bünyesinde yerleştirilecek hidratların, itfaiye ve araçlarının kolay yanaşabileceği ve bağlantı yapabileceği şekilde düzenlenmesi gerekir.
Hidrant sistemi dizayn debisinin en az 1900 l/dak olması şarttır. Debi, binanın tehlike sınıfına göre artırılır. Hidrant çıkışında 700 kPa basınç olması gerekir.
Hidrantlar arası uzaklık çok riskli bölgelerde 50 m, riskli bölgelerde 100 m, orta riskli bölgelerde 125 m ve az riskli bölgelerde 150 m alınır.
3.1.7-Yangın ve Duman Yayılmasının Önlenmesi
Yangınlarda meydana gelen ölüm olaylarının çoğunlukla duman zehirlenmelerinden kaynaklandığı düşünülürse, duman yayılmasının önlenmesinin nedenli önemli olduğu daha iyi anlaşılır.
Duman ve Yangın; havalandırma kanallarından, merdiven boşluklarından, asansör şaftlarından ve tesisat şaftlarından dikey olarak yayılma gösterir. Bunun önüne geçmek ise bu tür dikey boşlukların yangın ve dumana dirençli malzemelerle izole edilmesiyle mümkündür.
4.SONUÇ
Yukarıda anlatılan yangın güvenlik önlemlerinin işletme dahilinde yerine getirildiği takdirde yangın çıkması ihtimali azalacak, çıksa bile başlangıç aşamasında söndürülerek zararların asgari düzeyde olması sağlanacaktır.
Kaynakça:1-Yanma ve Yangın Bilgisi, İBİTEM Ders notları 2-09.09.2009 tarih ve 27344 sayılı Binaların yangından Korunması Hakkındaki Yönetmelik
Facebook Yorum
Yorum Yazın