Bir yıl boyunca devam eden şike davası süreci tüm futbol kamuoyunu ve özelliklede Fenerbahçe taraftarını yıprattı. Bu kadar badireyi başka kulüb taraftarı nasıl atlatırdı ayrıca tartışma konusu. Fenerbahçe taraftarının göstermiş oldukları takımdaşlık duygusu ve sevgi kelimelere sığdırılacak bir olgu değil sanırım. Ayrıca konunun sosyolojik bir araştırmaya değer olduğunu düşünüyorum.
Fenerbahçe taraftarının takımdaşlık ruhu ve sevgisine överken son şampiyonluk maçından sonra çıkan olayları da tasvip etmek mümkün değil. Gerçi olayların çıkmasında güvenlik güçlerinin tazyikinin ve şike sürecinin taraftarın üzerinde yapmış olduğu gerilimin bir sonucu olarak izah etsek de bize yakışmadı diyebilirim. Çünkü futbolu seyir ve eğlence durumundan çıkarıp futbol fanatizmine getirirsek artık bu olay çığrından çıkmış olur. Bu olay futbol değil futbol paganizmi olur. Paganizm de nerden çıktı diyebilirsiniz bu ifadeyi maç sonucunda çıkan olaylar neticesinde insanların yapmış oldukları kontrolsüz harketlerden sonra işte dedim Pagan kültürü.
Futbol paganizmini sizinle paylaşmak istediğimde ikibinli yıllarda bu konuyu göndeme taşıyan Umran dergisini buldum ve neler konuşulmuştu birkaç parağraf aktarayım sizlere ‘’Futbol Paganizmi Televole nevi pop kültürü, putubol spor anlayışı, star yaratma(!) hafifliği hep popüler kültüre dayanmaktadır.
Modern döneme ait din-dışı kutsallıklar sıralanacak olsa futbol paganizmi ilk sırayı alır kanaatindeyim. “Çağımızın düşünürleri futbolu yeni-paganizm biçimlerinden biri olarak görüyorlar. Futbolun büyüsü, cazibesi ve gücü, din-dışı bir kutsallık coşku, trans hali, pagan ve barbar aidiyet biçimleri üretebilmesinde gizli… Müzik ve spor yıldızları laik kutsallığın ‘aziz’leri haline geldiler… Bu starlar(!), çoğunlukla, daha ölmeden tapınma konusu oluyorlar.” Yusuf Kaplan, “Futbol Pratiğinin Teorisi: Putbol Paganizm”, Umran Dergisi , İstanbul 2002, s: 94, s. 51-59.
Hurafe her ne dönemde olursa olsun mantığı değişmeyen gerçek dışılıktır. Futbol hurafesinde her isteyen kendi tatminini orada bulabiliyor. Bugün en özel dini gün ritüelleri bile stadyum ölçeğinde bir yoğunlukta yapılmamaktadır. “Futbolun kutsal bir ritüel haline gelmesi onun sadece futbol olmamasından kaynaklanmaktadır. Tribünlere ‘ölmeye gelen’ seyirci, rakibi ‘stada gömmek’ niyetindedir. Döner bıçaklarıyla tribünleri dolduran vaftiz(!) edilmiş fanatikler, takımları için ‘ölesiye’ mücadele vermekte ve bu yeni dinsel evrende, kanı, sarı kırmızı veya başka renklerde akarak bir ontolojik yaratımın konusu olmaktadır. Siyaset, ekonomi, din, toplum vb. gibi konularda bir türlü konuşamayan toplumda futbol, tam da biriken enerji ve potansiyeli boşaltma kanalı olarak işlev görmektedir.” Mustafa Tekin, “Futbol: Bir Seküler Kutsal”, Eskiyeni, Ankara 2009, s: 14, s. 45-51.
Futbolun sermayeyle ilişkisi, iktidar aracı olarak kullanılması, psikolojik ve sosyolojik boyutları, ulus kimliği tanımlayıcı yönü, tarihsel köklere referans boyutu ve daha birçok noktada kendi kutsallarını doğuran bir paganizm örneğidir.’’
İşte futbol böyle bir şey bütün yaz boyunca gazetelerin spor sayfalarında günlerce gündemi meşgul eden sansasyonel transferler. Yakında ligler başlayınca spor programlarının perdeleri açılır ve bu işlerin uzmanı goygoycular sahne almaya başlarlar. En cıvıklarından biride goygoya başladı mahkeme kararını verdi efendim şampiyon filanca. Gülüp geçiyorum..
Fenerbahçe taraftarının takımdaşlık ruhu ve sevgisine överken son şampiyonluk maçından sonra çıkan olayları da tasvip etmek mümkün değil. Gerçi olayların çıkmasında güvenlik güçlerinin tazyikinin ve şike sürecinin taraftarın üzerinde yapmış olduğu gerilimin bir sonucu olarak izah etsek de bize yakışmadı diyebilirim. Çünkü futbolu seyir ve eğlence durumundan çıkarıp futbol fanatizmine getirirsek artık bu olay çığrından çıkmış olur. Bu olay futbol değil futbol paganizmi olur. Paganizm de nerden çıktı diyebilirsiniz bu ifadeyi maç sonucunda çıkan olaylar neticesinde insanların yapmış oldukları kontrolsüz harketlerden sonra işte dedim Pagan kültürü.
Futbol paganizmini sizinle paylaşmak istediğimde ikibinli yıllarda bu konuyu göndeme taşıyan Umran dergisini buldum ve neler konuşulmuştu birkaç parağraf aktarayım sizlere ‘’Futbol Paganizmi Televole nevi pop kültürü, putubol spor anlayışı, star yaratma(!) hafifliği hep popüler kültüre dayanmaktadır.
Modern döneme ait din-dışı kutsallıklar sıralanacak olsa futbol paganizmi ilk sırayı alır kanaatindeyim. “Çağımızın düşünürleri futbolu yeni-paganizm biçimlerinden biri olarak görüyorlar. Futbolun büyüsü, cazibesi ve gücü, din-dışı bir kutsallık coşku, trans hali, pagan ve barbar aidiyet biçimleri üretebilmesinde gizli… Müzik ve spor yıldızları laik kutsallığın ‘aziz’leri haline geldiler… Bu starlar(!), çoğunlukla, daha ölmeden tapınma konusu oluyorlar.” Yusuf Kaplan, “Futbol Pratiğinin Teorisi: Putbol Paganizm”, Umran Dergisi , İstanbul 2002, s: 94, s. 51-59.
Hurafe her ne dönemde olursa olsun mantığı değişmeyen gerçek dışılıktır. Futbol hurafesinde her isteyen kendi tatminini orada bulabiliyor. Bugün en özel dini gün ritüelleri bile stadyum ölçeğinde bir yoğunlukta yapılmamaktadır. “Futbolun kutsal bir ritüel haline gelmesi onun sadece futbol olmamasından kaynaklanmaktadır. Tribünlere ‘ölmeye gelen’ seyirci, rakibi ‘stada gömmek’ niyetindedir. Döner bıçaklarıyla tribünleri dolduran vaftiz(!) edilmiş fanatikler, takımları için ‘ölesiye’ mücadele vermekte ve bu yeni dinsel evrende, kanı, sarı kırmızı veya başka renklerde akarak bir ontolojik yaratımın konusu olmaktadır. Siyaset, ekonomi, din, toplum vb. gibi konularda bir türlü konuşamayan toplumda futbol, tam da biriken enerji ve potansiyeli boşaltma kanalı olarak işlev görmektedir.” Mustafa Tekin, “Futbol: Bir Seküler Kutsal”, Eskiyeni, Ankara 2009, s: 14, s. 45-51.
Futbolun sermayeyle ilişkisi, iktidar aracı olarak kullanılması, psikolojik ve sosyolojik boyutları, ulus kimliği tanımlayıcı yönü, tarihsel köklere referans boyutu ve daha birçok noktada kendi kutsallarını doğuran bir paganizm örneğidir.’’
İşte futbol böyle bir şey bütün yaz boyunca gazetelerin spor sayfalarında günlerce gündemi meşgul eden sansasyonel transferler. Yakında ligler başlayınca spor programlarının perdeleri açılır ve bu işlerin uzmanı goygoycular sahne almaya başlarlar. En cıvıklarından biride goygoya başladı mahkeme kararını verdi efendim şampiyon filanca. Gülüp geçiyorum..
Facebook Yorum
Yorum Yazın