Fas Gezisi Notları -2

Fas ülkesine ister turist olarak ister farklı amaçlarla gidin, hep güler yüzlü Faslılarla karşılaÅŸacağınız aÅŸikâr. Ülkenin temel geçim kaynaklarının ilk sırasında yer alan turizm geliri Faslıların yüzünü güldürmeye yetiyor diyebiliriz. Fas Kralının: “yabancı turistlere karşı güler yüzlü olun” talimatı da tabii ki etkili olmuÅŸ. Ancak gülen yüzlerin yanı sıra çektiÄŸiniz her kiÅŸi veya aktivite karesi için birkaç dirhem bahÅŸiÅŸ istenmesi sizi biraz sıkabilir. Turistlerin uÄŸrak yerlerinin başında yer alan “suk” denilen alış veriÅŸ sokak ve caddelerinde Fas’a özgü otantik yerel ürünlere ulaÅŸmak mümkün. “Argan yağı” bu ürünlerin başında raflarda sık karşılaşılan bir ürün.

Argan yağına biz erkeklerden önce bayanlar dikkat kesilince, vardır bayanların bir bildiÄŸi deyip, nedir bu Argan yağı diye merak ediyoruz tabii. Yalnızca Fas’ın güneybatı bölgesinde Sous Vadisi’nde yetiÅŸen bir aÄŸaç türü olan Argan aÄŸacında yetiÅŸen (Argonia Spinosa) kozmetik ve ilaç sanayisinde kullanılan meyvesi; içerdiÄŸi zengin E Vitamini dolayısıyla özellikle cilt ve saç bakımında oldukça faydalı. Dünyanın deÄŸiÅŸik bölgelerinde dikimi denenen Argan aÄŸacı Fas’tan baÅŸka yerini beÄŸenmemiÅŸ ve yüzyıllardır sadece bu toprakları kendine mesken edinmiÅŸ. Haziran temmuz aylarında toplanan Argan meyvelerinin çekirdekleri ayrıştırılır ve taÅŸtan yapılan el deÄŸirmenlerinde öÄŸütülerek yağı çıkarılır. ÇeÅŸitli fermente iÅŸlemlerinden sonra ister cilt bakımında ister saç bakımında kullanılmak üzere raflarda yerini alır. Hatta Argan yağına badem, ceviz veya pekmez katılarak çeÅŸitli hastalıkların tedavisinde kullanılmak üzere hazırlanan ürünlere rastlamak da mümkün.

MarakeÅŸ’ten sonra Atlas Okyanusu kıyısındaki tatil beldesi Assaouira’ya doÄŸru yola koyulduÄŸunuzda UNESCO tarafından koruma alanı ilan edilen Argan AÄŸaçlarının yetiÅŸtiÄŸi düzlükleri görmek ve keçilerini aÄŸaçlara tırmandırarak turistlerin ilgilerini çekmeye çalışan çobanlara rastlamak da mümkündür. Yolumuza Argan aÄŸaçları ve Berberi çobanların güttüÄŸü keçi sürüleri eÅŸliÄŸinde devam ederek Assaouira (okunuÅŸu Suveyra ) ÅŸehrine varıyoruz.

Assaouira; tabir yerinde ise tam bir sayfiye ve dinlenme yeri. 

Her ülkenin yerli ve yabancı turist çeken popüler ÅŸehirleri yanı sıra sakinliÄŸi ve doÄŸallığı ile meraklısının ilgisini çekebilen ÅŸehirleri de vardır ya iÅŸte sahip olduÄŸu özellikler itibariyle insana ilham veren Assaouira da böyle bir ÅŸehir. 

Tıpkı Bosna Hersek’te Travnik, Ä°spanya Endülüs Bölgesinde Ronda, Ä°talya’da Floransa, Türkiye’de Safranbolu vb. gibi. Rehberimizden öÄŸrendiÄŸimiz kadarı ile Ä°spanya, Ä°talya ve Fransa’dan bir çok ünlü yazar, aktör veya sanatçı Assaouira’da senenin belirli günlerinde konaklayarak çalışmalarını 

yürütürlermiÅŸ.

Portekizliler zamanında inÅŸa edilen kalesiyle Fas’ın Atlas Okyanusuna açılan kapısı sayılan Assaouira; otantik ve romantik sayılabilecek bir ÅŸehir. GeçmiÅŸin tüm ayrıntılarını koruyan, dar sokaklarında oldukça geniÅŸ hayal gücüne sahip sanat atölyeleri barındıran, mavi beyaz boyalı evlerinde Arap ve Berberi müzikler eÅŸliÄŸinde zaman yolculuÄŸuna çıkabileceÄŸiniz ÅŸehir; dolaşırken sizi telaÅŸa sokmayan bir ferahlık vermektedir. Gezinin son gecesi Fas’ın tarihi, kültürel ve folklorik özelliklerini renkli gösteri eÅŸliÄŸinde hissedebileceÄŸiniz bir etkinlikle Fas gezisinin sonuna geldik diyen rehberimizin ikazı bizde merak uyandırdı doÄŸrusu. MarakeÅŸ’in dışına doÄŸru 11 Hektarlık bir alan içinde kurulmuÅŸ adeta tarihi bir film platosunu andırır alanda kurulu Chez Ali (Ali’nin Yeri ) kompleksine vardığımızda Berberi savaÅŸçılar atlarının üzerinde bizi karşıladı. Yerel müzik ve halk oyunları eÅŸliÄŸinde geleneksel çadırlardan birine yerleÅŸip, Fas yemek kültürünün seçkin tatları ikram edilmeye baÅŸlandı. Stadyum büyüklüÄŸünde bir alanda atlı göstericiler at üzerinde türlü türlü maharetlerini patlayan tüfekleri ve ortaya saçılan barut kokusu ile tam bir savaÅŸ meydanı havasında tribünlerde izleyenlere gösterdiler. Uçan halı ile havada yapılan gösterilerin ardından, resmigeçit havasında tarihi bir filmin ÅŸeridi yavaÅŸ yavaÅŸ gözler önüne serildi. Ä°htiÅŸamlı bina ve otantik çadırları sadece damak ve göz zevkine hitap etmedi elbette. Mini müzeler ve yerel kültürel - tarihi dekorlarla ziyaretçiler dolaşırken adeta Fas’ın tarihi sürecini hissederek bilgi sahibi oldular.

Hep düÅŸünürdüm neden binlerce yıllık medeniyetlere beÅŸiklik yapmış kendi coÄŸrafyamızda da kültürel canlı gösteriler yapılmaz diye. Dünyada onlarca örneÄŸi var oysa. 

Yabancılar çizgi film karakterlerini bile kullanarak canlı gösteriler ve mekânsal düzenlemeler yaparak turizmlerini canlandırırken, konu ve alan sıkıntısı çekilmesi mümkün olmayan ülkemizde neden böyle bir eÄŸitici, öÄŸretici ve bir o kadar da ilgi çekici organizasyonlarda bulunmuyorlar? Oysa Fas’ın MarakeÅŸ kırsalında bile düÅŸünülüp, uygulanmışken, dünyanın güçlü turizm altyapısı olan ilk beÅŸ ülkesi arasındaki ülkemiz; benzer organizasyonları yapmaktan aciz olmamalı diye düÅŸünüyor insan. En azından Selçuklu veya Osmanlı temalı canlı performans gösterileri dizilere hapsolmasın diye düÅŸünerek konuyu yatırımcı ve uzmanlarına havale edip Fas gezimizin sonuna gelelim.

Fas halkı ile tarihsel süreçte çok ciddi kesiÅŸmelerimiz olmamış, Osmanlı döneminde kuzey Afrika ülkeleri arasında Osmanlı tabiiyetine girmemiÅŸ tek ülke. Buna raÄŸmen iliÅŸkiler her daim samimi ve sıcak tutulmuÅŸ. GeçmiÅŸte olduÄŸu gibi bugün de Fas’ı ziyaret eden bizlere çok samimi ve sıcak bir ilgi var. Türk olduÄŸumuzu belirtmemizin akabinde kucaklaÅŸma ve karşılıklı dua temennileri mutlaka gerçekleÅŸiyor. Bir Faslı ile selamlaşıp Türk olduÄŸunuzu belirttiÄŸinizde sizinle yakınlık kuracak çeÅŸitli cümleler veya kelimeleri sıralamaya baÅŸlıyorlar. Özellikle Ä°stanbul, futbol takımları, güncel siyasi liderler; dillerde dolaÅŸan en sık isimlerden bir kaçı diyebiliriz. Fas’ta dini hayat maliki mezhebi eksenli ve kuzey Afrika tasavvufi hareketlerinden etkilenmiÅŸ bir durumda. Tüm dünyada olduÄŸu gibi sömürü ve batılılaÅŸmanın etkisi burada da göze çarpmakta. Futbol hayranlığı hemen her gün akÅŸamüzeri okyanus kıyısında uçsuz bucaksız sahilde oynanan karşılaÅŸmalarla göze çarpmakta. Yeni yeni yapılmaya baÅŸlayan AVM’ler ve eÄŸlence merkezleri; bazı Faslıların da dediÄŸi gibi kendilerini batılı hissetmelerine yarayacak gibi. 

ÇeÅŸitli etnik grupları içinde barındıran, otantik ve fantastik ülke izlenimiyle meraklı yabancı misafiri eksik olmayan, coÄŸrafyasında hala farklı zamanları eÅŸ zamanlı yaÅŸayabileceÄŸiniz ülkedir Fas. 

Her ÅŸeyin ötesinde bizim için Fas; ümmet coÄŸrafyasındaki uzak batıda Müslüman kardeÅŸlerimizle kucaklaÅŸmanın, dertleÅŸmenin, bir vücudun parçası olmanın adresidir diyebiliriz. Velhasıl Fas ziyareti size ÅŸu sonucu hissettirir; ümmet coÄŸrafyasında farklı ama bir o kadar benzer olduÄŸumuzu hissedebileceÄŸimiz bir diyarı daha her açıdan tanımış olmak…