Büyük Veri

Modern ekonominin yakıtı. Satın alınabilen ve satılan deÄŸerli bir meta, ülkeler için stratejik bir kaynaktır. Gerçekten de, dijital varlıklar artık fiziksel olanlardan çok daha önemli. Bakın, dünyanın en büyük taksi ÅŸirketi olan Uber, araç sahibi deÄŸil. Dünyanın en popüler medya sahibi Facebook, içerik oluÅŸturmuyor. En deÄŸerli perakendeci olan Alibaba’da stok bulunmamaktadır. Dünyanın en büyük konaklama saÄŸlayıcılarından biri olan Airbnb, gayrimenkul sahibi deÄŸil. 2006 yılında dünyanın altı en deÄŸerli kamu ÅŸirketlerinden üçü petrol ÅŸirketleriydi ve sadece bir tanesi teknoloji ÅŸirketi idi. 2016 yılına gelindiÄŸinde ise, ilk altıda sadece bir petrol ÅŸirketi yer aldı. Geri kalanlar teknoloji devleriydi.

internet’te gezinmek sandığımız kadar özgür bir durum deÄŸil.. Her ÅŸeyden önce; Kullanıcıların kiÅŸisel bilgileri “veri aracıları” tarafından toplanarak üçüncü taraflara satılıyor... Bu yılın baÅŸlarında, siyasi danışmanlık firması Cambridge Analytica’nın on milyonlarca Facebook kullanıcısından kiÅŸisel veri topladığını ve bunu politik kampanyalara sattığını belirten haberler çıktı. Skandal, aktörlerin demokratik süreci tehdit etmek için ne kadar veri toplayabildiÄŸini gösterdiler. Facebook’un CEO’su Mark Zuckerberg’i de içeren bir kongre oturumuna sebep oldu. Büyük teknoloji ÅŸirketlerinin gücü hakkında daha geniÅŸ bilgiler öÄŸrenildi. 

Bugün, her hangi bir petrol firması insanların yakıt için ne kadar ödeme yaptığını bilir, ancak bugünün büyük teknoloji ÅŸirketleri insanların ne düÅŸündüklerini biliyor...

Devam...

Büyük veri, kuruluÅŸların içgörülerini yönetme ve anlama yolu, dünyanın iÅŸ bilgilerini kullanma biçimini deÄŸiÅŸtiriyor. Her gün yapılandırılmış ve yapılandırılmamış, büyük miktarda veriyi tanımlayan bir terimdir. 

Önemli olan sadece verinin miktarı deÄŸil, kuruluÅŸların önemli verilerle yaptığı haraketler. Daha iyi kararlara ve stratejik iÅŸ hareketlerine yol açan analizler için büyük veriler analiz edilir... “Büyük Veri” terimi nispeten yeni olsa da, nihai analiz için büyük miktarlarda bilgi toplama ve depolama eylemidir.

Büyük Veri, bir iÅŸletmeyi günden güne zenginleÅŸtirebilir. Büyük Veri, daha iyi kararlara ve stratejik iÅŸ hareketlerine yol açabilecek analizleri gene analiz etmek için kullanılabilecek bir bilgi dağıdır...

Son yirmi yılda, bazı teknoloji devleri dijital pazarlara hakim oldu. Google, dünyadaki her on internet aramadan yaklaşık dokuzunu gerçekleÅŸtirir. 

Dünyanın önde gelen sosyal medya platformu olan Facebook’un iki milyardan fazla kullanıcısı var. Birlikte bu iki ÅŸirket, reklam pazarının yarısından fazlasını ele geçirdi. 

BaÅŸlangıçta bir bilgisayar üreticisi olan Apple, pazarın yaklaşık yüzde 80’ini ve ikinci en büyük müzik akışı iÅŸiyle gelir bakımından dünyanın en büyük mobil uygulama maÄŸazasını iÅŸletiyor ve pazarın üçte birine yaklaşıyor. 

Amazon, Amerika BirleÅŸik Devletleri’nde çevrimiçi (online) satışları Amazon’u en büyük ÅŸirketler arasına taşıyor.

Bu ÅŸirketlerin baÅŸarısı, kullanıcılara muazzam faydalar getirmiÅŸ olsada, toplumlar ve ekonomiler için tehlike yaratıyor. Her ÅŸirket, topladığı bilgileri biriktirir ve devasa iÅŸletmelerini yönetmek için merkezi sistemleri kullanır. Bu biriktirme, ÅŸirketlerin kullanıcı verilerini kötüye kullanmasına izin verdi ve onların merkezi sistemleri, daha geniÅŸ ekonomiye yönelik riskler yaratarak, beklenmeyen ÅŸoklara karşı savunmasız çevrimiçi pazarlar bıraktı.

Veri her yerdedir. Aslında, var olan dijital veri miktarı hızla artmakta, iki yılda bir ikiye katlanmakta ve yaÅŸadığımız yolu deÄŸiÅŸtirmektedir. IBM’e göre, 2012 yılında her gün 2,5 milyar gigabayt (GB) veri üretildi.

Forbes’un bir makalesinde, Verilerin her zamankinden daha hızlı büyüdüÄŸünü ve 2020 yılına kadar, gezegendeki her insan için her saniyede yaklaşık 1.7 megabayt yeni bilgi üretileceÄŸini belirtiyor. 

Sonuçta geleceÄŸimiz burada yatıyor.

KiÅŸisel verileri korumak için düzenlemeler çok fazla yeterli deÄŸil... Åžirketler bu tür düzenlemeleri bir sıkıntı, gereksiz bir harcama ve yeniliÄŸe bir engel olarak görüyor. 

Hükümetler ise kuralların herkes için deÄŸil, kendileri için geçerli olacağını düÅŸünüyor. Ve sıradan insanlar genellikle kendi verilerinin korunup korunmadığı konusunda çok bilinçli deÄŸil.

Fakat bu tür düzenlemeler artık her zamankinden daha önemli. Dünya teknolojik asimetrilerle giderek daha fazla tanımlanıyor...

Bir tarafta büyük ÅŸirketler ve güçlü hükümetler, diÄŸer tarafta sıradan kiÅŸilerle arasında büyük uçurumlar açıldı. 

Zengin demokratik toplumlarda bile, bireysel özerklik ÅŸu anda risk altında... ÖrneÄŸin, hangi haberin okunacağı veya hangi müziÄŸin dinleneceÄŸi gibi basit seçimler bile, yazılım ve aygıtların derinlerinde çalışan algoritmalar tarafından belirlenir. Veri iÅŸlemenin, kendi kararlarını ve fırsatlarını ÅŸekillendirdiÄŸi, kullanıcıların genellikle farkında olmadıkları bir durum. ÇoÄŸu insan henüz bu gerçeÄŸi farketmemiÅŸtir. Ä°nternet ve mobil iletiÅŸim çağında insanlar teknolojinin sunduÄŸu ürünlere, hizmetlere ve tecrübelere daha fazla odaklanırlar... 

Sonuçta, 

Birçok kiÅŸi veri iÅŸlemenin kendilerini nasıl etkilediÄŸini anlamak istese de, çoÄŸu kiÅŸi ayrıntılarla ilgilenmez. Büyük veriyle ilgilenmemekle birlikte, büyük verinin bizimle ilgileniyor olmasını da unutmamak gerekir... Åžirketler ve hükümetler sürekli olarak daha fazla insan hakkında daha fazla bilgi toplamak ve kullanmak için yeni yollar buluyor.