Beslenme Okul Başarısını Etkiler mi?

Yetersiz ve dengesiz beslenen öğrencilerin, dikkat süreleri kısalıyor, algılamaları azalıyor. Bu da okul başarısını  düşmesine yol açıyor.

Hızlı büyüme ve gelişmeden dolayı okul çağında vücudun beslenme ihtiyacının yaşamın diğer dönemlerine göre çok daha fazla olduğunu hepimiz biliyoruz. Bu nedenle okul dönemi çocuklarında yeterli ve dengeli beslenme oldukça büyük önem taşır. Hepimizin bildiği gibi beslenme, insanın temel gereksinimlerinden biri olup özellikle büyüme ve gelişme üzerinde son derece etkilidir. Çocuklarımıza sağlıklı beslenmeyle birlikte  dengeli ve hareketli bir yaşam alışkanlığı kazandırmak, biz anne babalar için ayrı bir özen ve dikkat gerektiren bir durumdur. Maalesef bu konuda da farkında olmadan hatalar yaparak daha büyük sorunlar yaşayabiliyoruz. Bu nedenle anne- baba ve çocuğun bakımından sorumlu diğer kişiler olarak, doğru sağlıklı beslenme bilincini taşımamız, olumlu model teşkil etmemiz gerekiyor.

Sonuçta çocuklar anlatılanı değil, gördüklerini taklit ederek öğrendiklerinden aile ortamında ne görüyorsa, nasıl besleniyorsa o şekilde örnek alıyorlar ve hayatında da onu uyguluyorlar.

Çalışan ve çalışmayan annelerin durumu ise birbirinden farklıdır. Tabiki biz çalışan annelerin işi daha zordur. Sabah kahvaltılarının ne kadar önemli olduğunu biliriz ancak çocuklarımıza ve  kendimize dört dörtlük bir kahvaltı hazırlayamamanın burukluğunu hep yaşarız. Ama ne olursa olsun gene de pratik bir şeyler hazırlayıp ve çocuklarımızı  aç göndermemek için zorlar ve mücadele ederiz. 

Kahvaltıyı Deyip Geçmeyelim !

Kahvaltı; “ ALTIN ”

Öğlen;     “ BRONS “

Akşam;   “ GÜMÜŞ “

Evet büyüklerimizden hep bunları duyduk ve gördük. Sadece çocuklarımız için değil biz yetişkinler içinde öyle değil midir?  Kahvaltının değerli olduğunu vurgulamak için kahvaltıyı ”Altın”, öğle yemeğini atlanmaması gereken öğün olduğunu düşündükleri için “Bronz”, sağlık açısından midenin fazla yorulmaması için de akşamı “Gümüş” olarak değerlendirmişlerdir. Kabul edelim güne iyi bir kahvaltı ile başlamak her zaman bizleri daha enerjik ve mutlu eder.

Beyin fonksiyonlarının iyi çalışması için çocuklarımıza, mutlaka sıkı bir kahvaltı yaptırmalıyız. Beslenme uzmanlarının ve doktorlarında söylediği gibi kahvaltı bir çocuğun okuldaki başarısını ve dikkatini etkileyen günün en önemli öğünüdür. Özellikle sabah kahvaltıları, ailelerin çocuklarına düzgün yeme alışkanlıkları kazandırabilmek için önemlidir, bu sebeple sizin de evinizde düzgün ve sağlıklı beslenmeniz, çocuğunuza örnek olması açısından gereklidir. Çocuğun iyi yemek yeme alışkanlığı anne babanın tutumuna bağlıdır.  Kahvaltı uzun bir gece açlığından sonra vücudun enerji almasını ve güne başlamasını sağlar. Ayrıca kahvaltı yapmayan bir çocuk okulda bulunduğu süre boyunca abur cubura yönelir. Bu yüzden çocukların kahvaltı yapmaları şarttır. 

Kahvaltı yapılmadığı takdirde dikkat dağınıklığı, yorgunluk, baş ağrısı ve zihinsel performansta azalma olmaktadır. Bu nedenle, güne yeterli ve dengeli yapılan bir kahvaltıyla başlamak öğrencilerin okul başarısının artmasında son derece önemlidir. 

Peynir, taze meyve veya meyve suları, birkaç dilim ekmek, 1 bardak süt çocuklar için kahvaltıda yeterlidir. Anne sütünden sonra örnek proteine sahip tek besin olan yumurtadır. Özellikle kaliteli protein ve zengin vitamin ve mineral içeriğinden dolayı haşlanmış yumurta, sıklıkla kahvaltıda ya da sebzeli yumurta yemekleri şeklinde öğünlerde tüketilmelidir. Çocuk fazla kilolu değilse pekmez, reçel veya bal tüketilebilir. Salam, sosis, sucuk gibi yağlı ve nitrit-nitrat içeriği yüksek olan besinlerin fazla tüketilmemesi önerilmektedir.

Gün boyu fiziksel ve zihinsel performansın en üst düzeyde tutulabilmesi için düzenli olarak ara ve ana öğünler tüketilmelidir. 

Günlük tüketilecek besinler 3 ana, 2 ara öğünde alınmalıdır. Açıkta satılan besinler, yeterince güvenilir ve temiz olmadığından özellikle okul çevresinde satılan bu tür besinler kesinlikle alınmamalıdır.

Beslenme çantası ve su mataralarının her gün temizlenme sine özen gösterilmelidir. Bu nedenle çocuklarda görülen rahatsızlıkların çoğu, sağlıklı beslenme alışkanlıklarının yerleştirilememesinden kaynaklanmaktadır. 

Okul çağı, adölesan (ergenlik) dönemine göre oldukça sakin, sınırlı değişimlerin olduğu bir zamandır. Bu dönemdeki çocuklarda fiziksel büyüme devamlı, ancak yavaştır. Bu sürecin sonuna doğru önce kızlar sonra erkekler ergenlik dönemine ulaşırlar. 

Büyüme süreci, önemli miktarda enerji ve yeni dokuların yapımı için daha fazla miktarda proteini, mineralleri ve vitaminleri gerektirir. Tüm enerji ve besin öğelerinin yeterli ve dengeli karşılanabilmesi için okul çocuklarının tüketmeleri gereken besinlerin iyi kaliteli ve yeterli miktarlarda olması önem taşır. Bu nedenle çocuğun yeterli ve dengeli beslenebilmesi için çocuğun, ailenin ve okul yönetimindeki kişilerin ve öğretmenlerin beslenme konusunda eğitilmeleri önemlidir. Çocuğun yaşına, cinsiyetine göre yeterli ve dengeli beslenmesinin en önemli göstergesi çocuğun büyüme ve gelişmesidir.       

Çocuklarda beslenme; Çocuğun yaşına, cinsiyetine, vücut ağırlığına, fiziksel aktivitesine göre düzenlenmelidir.

Beyin fonksiyonları için, çocuk okulda fazla miktarda glikoza ihtiyaç duyar. Gün içinde yapılan fiziksel aktiviteler içinde kasların sürekli kan glikozuna gereksinimi vardır. Gece boyunca düşen metabolizma hızı, kahvaltı yapıldığı takdirde %30 artar. Yapılan araştırmalara göre kahvaltı yapan çocuğun sınıf içerisindeki başarısının daha fazla olduğunu, ayrıca  problem çözme ve kavrama yeteneklerinin daha iyi olduğu göstermiştir. Çocukların beslenmesi, zihinsel ve vücudun direncini arttırabilmek açısından önemlidir. Ayrıca, okul çağı çocuklarını mevsimlere göre beslemek te çok önemlidir. Çocukların vücut direncini arttıracak sebze ve meyveler tüketilmelidir. 

Kış ayına girdiğimiz bu günlerde çocukları hastalıklardan korumak içinde beslenmelerine dikkat etmeliyiz. Bu yüzden çocukların alacağı vitaminler çok önemlidir. 

Vitaminlerin Önemi

A vitamini; bağışıklığı güçlendirici bir etkiye sahiptir. Bunlar savunma sisteminin yardımcı elemanlarındandır. Greyfurt, havuç, kuru kayısı, pancar,  yabanmersini gibi besin maddesinde bulunur. Tüketilen sebze ve meyvelerin mevsimine uygun olması vücudun ihtiyacının doğal yoldan karşılamasını sağlayacak ve çocuğun savunma sistemini güçlendirecektir.

C vitamini: Portakal mandalina greyfurt, zerdeçal ve zencefilde bulunur.

E vitamini: Kuruyemiş, zeytin ve bazı yeşil sebzelerde bulunmaktadır.

D vitamini: Et, pekmez, ciğer, yumurta, kuru üzüm, bakliyat ve bazı yeşil sebzelerde bulunur. D vitamini savunma sistemi için gereklidir.  

Çocuğun dengeli beslenmesi sağlanmalı, yeterli sürelerde uyuması için düzenlemeler yapılmalı, çocuklar bedensel aktivitelere yönlendirilmelidir.

Sonuç olarak şunları unutmayalım; Bu konuda bizler ne yaparsak çocuklarımızda onu yapacaklar ve hayata geçireceklerdir. Daha sağlıklı ve dengeli nesiller yetiştirmek hepimizin görevidir ve bizlerin sorumluluğu altındadır. 

Sevgi ve Sağlıkla kalın…

Kaynaklar :  Şule, Servet BİLİR Çocuk Sağlığı ve Beslenmesi , İstanbul 2001. 

Ø AKYILDIZ Naciye, Çocuk Beslenmesi 2 , İstanbul 1981. 

Ø KIRKINCIOĞLU Meliha, Çocuk Beslenmesi, İstanbul 1994. 

Ø IŞIKSOLUĞU Müberra, Beslenme, İstanbul 1992. 

Ø BAYSAL Ayşe , Genel Beslenme Bilgisi, Ankara, 1986.