Başkanlığa Giderken

Müzakereden çoktan vazgeçtik, münazarayı unuttuk, yine tutuÅŸtuk münakaÅŸaya…

MünakaÅŸa sözcüÄŸüne haksızlık olur; bacak ısırmak, boyun sıkmak, yumruk ve sille tokat görüntünün tarifi için.

Nereden baÅŸlamalıyız tartışmaya ve ölçü ne olmalı? Bu konuda deÄŸerli Hocamız Prof. Dr. Atilla Yayla, sosyal medyadaki sayfasında ÅŸöyle bir paylaşımda bulundu: “ÇoÄŸu zaman olduÄŸu gibi anayasa deÄŸiÅŸikliÄŸi teklifi saçma sapan ÅŸekilde tartışılıyor. Sempati ve antipatiler, kolay genellemeler, karalamalar, küfürler ve suçlamalar ortalığı iÅŸgal ediyor. Bence tartışmalar ÅŸu baÅŸlıklar etrafında yapılmalı:

1.Yürütmede tek baÅŸlılık mı, çift baÅŸlılık mı?

2. Yürütmede istikrar artar mı, azalır mı?

3. Kuvvetler ayrılığı güçleniyor mu, geriliyor mu, yoksa yerinde mi sayıyor?

4. Bürokratik vesayetin yeni ataklarının önünün tıkanması mümkün oluyor mu, yoksa bürokratik vesayete yeni ÅŸanslar mı tanınıyor?

5. Siyasi haklar genişletiliyor mu, daraltılıyor mu?

6. Devletin iktidar alanı geniÅŸliyor mu, daralıyor mu, yoksa yerinde mi kalıyor?”

Bunlara baÅŸka baÅŸlıklar da ekleyip tartışabilmeliyiz. Ancak ne yazık ki, partilileri bırakın bir yana, hukukçular ve akademisyenler dahi, yazılı metni bırakıp yıllardır olduÄŸu gibi niyet okumayı tercih ediyorlar.

Sanki, bu ülkenin tek sahibini kendisi sanan bir partimiz var. Her ÅŸeye karşılar. Suya sabuna; ota, çöpe... Muhalefetten tek anladıkları bu. Milli Takoz Partisi!

Hemen her ÅŸeyi, “rejime karşı” sunma alışkanlığı ve “yaÅŸam tarzı” geyiÄŸinden hiç sıkılmadılar. Bunlardan bir tayfa ekranlarda besmele çekse, baÅŸlarlar “Türkiye, laiktir laik kalacak” tekerlemesine!

Yıllarca bir korku imparatorluÄŸu yaratılmış, bunun üzerine bina edilmiÅŸ her tasarruf. Zaman içinde insanlar bu korkuyla yüzleÅŸme cesareti göstermeye baÅŸlayınca, durdukları zeminin kaymasından korkanların hırçınlıklarına ÅŸahit oluyoruz.

Buna “kutuplaÅŸma” diyor bazıları. Oysa kutuplardan birinin, yıllarca tek kutup karşısındaki sessizliÄŸinin sona ermesidir bu. Fakat yine de ne yazık ki, demokrasinin iki sisteminden biri olan BaÅŸkanlık Sisteminin rejim tartışmasına çekileceÄŸi kaygısıyla, konuyu CumhurbaÅŸkanlığı Sistemine getirdiler.

Öyle ya, adı üstünde “CumhurbaÅŸkanlığı”. Yani; bak diyor Cumhuriyet’e dokunmuyoruz. 

Bu geri adım bile kesmedi Milli Takoz Partisini ve milletin gözüne baka baka, bu bir “rejim deÄŸiÅŸikliÄŸi” diyebiliyor.  Öncelikle bu bir sistem deÄŸiÅŸikliÄŸi ve ne Cumhuriyetten, ne de demokrasiden vazgeçiliyor.

CumhurbaÅŸkanın halk tarafından seçilmesiyle en azından çift baÅŸlılığa bir çözüm arayışıdır bu. CumhurbaÅŸkanı, aynı zamanda mevcut sistemde de yürütmenin başı.  Bu durumda, yürütmedeki çift baÅŸlılık bugün olmasa bile gelecek yıllarca sorun olacaktır. Çünkü farklı partilerden seçilmiÅŸ iki gücün kavgasına tanık olmak da var ve bundan kaybeden kesinlikle ülke olacaktır. Böyle bir garabeti çözecek en makul sistem de BaÅŸkanlık veya Yarı BaÅŸkanlık’tır.

Demokraside erkler ayrılığı son derece önemlidir.  Bu ne kadar net olursa, demokrasi de o ölçüde geliÅŸir. Ancak, erkler ayrılığının en güçlü olduÄŸu sistem, Parlamenter deÄŸil, BaÅŸkanlık sistemidir. Fakat, bunun tartışılmasına bile tahammül olmayınca melez bir sistemi geçiÅŸ formülü olarak tartışmaya çalışıyoruz.

Şimdi bakalım, bu konudaki maddeler neyi getiriyor.

Kanun teklif etmeye, ÅŸu an Bakanlar Kurulu ve vekiller yetkiliyken, yeni tasarıyla sadece vekiller yetkili oluyor.  Yasama üyeleri, mevcut durumda da tasarıyla da yürütme organının teklif, inha, atama veya onamasına baÄŸlı resmi veya özel herhangi bir iÅŸle görevlendirilemezler.

Yürütme yetkisi ve görevi, CumhurbaÅŸkanı ve Bakanlar Kurulu tarafından, Anayasaya ve kanunlara uygun olarak kullanılır ve yerine getirilir (mevcut durum).  Yeni durumda ise, Bakanlar Kurulu metinden çıkarılmıştır. Yeni yasada, CumhurbaÅŸkanı yardımcıları ve Bakanlar, vekil seçilebilme yeterliliÄŸine sahip olanlar arasından atanır ve görevden alınır. Bunlar yemin ettikten sonra, TBMM üyelikleri sona erer. Böylece yürütme organı, yasamadan ayrışmış olur. Yeni vekil sayısı 600 olacağından, sonuçta eski parlamenter oranı korunmuÅŸ oluyor. Sadece KHK yetkisi CumhurbaÅŸkanına verilir ki, yürütmenin başı olduÄŸundan bu çok ciddi bir deÄŸiÅŸiklik deÄŸil, zaten bu yetki Bakanlar Kurulundaydı.

Kısaca yargıya gelirsek; mevcut durumda HSYK’nın BaÅŸkanı Adalet Bakanı ve müsteÅŸarı idi, ÅŸimdi yine deÄŸiÅŸmiyor. Atamalarda da niyet okumanın ötesinde bir ÅŸey yok. Baro’nun sayfasından aldığım ÅŸu yorum, çok ÅŸeyi açıklıyor: “Bu düzenlemenin teknik olarak “yol açtığı” hiçbir etki bulunmamakla birlikte, Anayasa deÄŸiÅŸikliÄŸi teklifinin felsefî ve siyasî arka plânını ortaya koyması bakımından son derece dikkate deÄŸer olduÄŸu düÅŸünülmektedir.”

Aslında; BaÅŸkanlığa giden bir ara formül gibi duruyor. Seçilen CumhurbaÅŸkanının yeni tasarıyla görev ve yetkileri netleÅŸirken, kuvvetler ayrılığı da (atamalardaki niyet okumayı yok sayarsak) mevcut sisteme göre daha da belirginleÅŸiyor…

Yeni anayasa paketi önyargısız ve vehimlere kapılmadan münazara edilebilseydi, çok daha iyi bir sistemimiz olacaktı. Yine de parlamenter sistemin daha önünde olduÄŸu görülüyor.