Petro- Dolar’ın sonu mu?

Günümüzde uluslararası finans piyasasının dolar üzerinden şekillenmesi ve ABD’nin küresel hegemonyasının temel yapı taşı nedir diye sorsak verilecek ilk yanıtlardan biri 50 yıldır devam eden petro-dolar döngüsü olur.

Söz konusu kavramın ortaya çıkışını kısaca hatırlatalım… 1973’te Arap ülkeleri ve İsrail arasında gerçekleşen savaşta bölge ülkeleri ABD’nin Tel Aviv’e verdiği destek nedeniyle ambargo kararı aldı. ABD’ye uygulanan petrol ambargosu Washington için ciddi kriz demekti çünkü ihtiyaçları olan petrolün küçük bir kısmını kendi ülkelerinden çıkarabiliyorlardı.

Petrolü dolar dışındaki para birimleriyle alabilmek neden önemli?
Bu soruya cevap verirken madalyonun iki yüzüne de bakmak gerekiyor. ABD için dolar dışında bir para birimiyle Suudi Arabistan’dan petrol alınabilmesi oldukça sıkıntılı bir durum. Daha önce Irak Lideri Saddam Hüseyin petrolü avro ile satacağını duyurmuş ve sonrasında ülkesi hızla savaşa sürüklenmişti. Benzer şekilde Venezuela ya da İran gibi örnekler de ortada.

Washington petro-dolar döngüsünün bozulmaması için gerekirse sert güç kullanacağını daha önce defalarca gösterdi. Ancak durum şimdi daha farklı. ABD’nin karşısındaki blok oldukça güçlü ve Washington tek kutuplu bir dünyanın daha fazla sürdürülemeyeceğinin farkında.

Petro-dolar’ın sonu siyasi, ekonomik ve hatta askeri sonuçları olabilecek yeni bir döneme işaret ediyor. ABD basınının “Küresel finans tarihinde çok az anlaşma petro-dolar sözleşmesinin ABD ekonomisine sağladığı kadar fayda getirmiştir" diye yazmasını iyi analiz etmek gerekiyor.

Muhtemel sonuçlar için ABD medyasında farklı yaklaşımlar da öne çıkıyor. Kimileri bu yeni durumun çok abartıldığını ve bahsedilen büyük değişimlerin olmayacağı görüşünde. Diğer kesim ise dolara yönelik talebin azalacağını, enflasyonun artacağını, tahvil piyasalarının zayıflayacağını konuşuyor. Haliyle bu durumun ABD ekonomisine ciddi yükler getirebileceğine dikkat çekiyor.