Ä°ÅŸtip

İştip (Makedonca: Штип Štip), Kuzey Makedonya’nın orta kesiminin doğusunda bulunan bir kenttir. İştip, Kuzey Makedonya’nın doğu kesiminde, Doğu bölgesi sınırları içinde yer alır. Bu bölge içinde, İştip belediyesi sınırları dâhilinde 34 yerleşim yeri vardır. Belediyenin toplam nüfusu 47.796; İştip’in merkez nüfusu ise 42.625’dir. İştip’te 4 ilköğretim okulu, 2 bölgesel okul, 5 ortaöğretim okulu ve 1 üniversite (Gotse Delçev Üniversitesi) bulunur.

İştip’in merkezinden Otinya nehri akar ve şehri ikiye böler. Ayrıca, kasabanın bir havalimanı da vardır. İştip Akdeniz iklimi alanındadır. Toprak kültürü açısından elverişli, oldukça sıcak yazlar ve hafif kışlar görülür. İştip’in bulunduğu bölge ormansızlaşma bölgesi olup bu durum, bölge iklimine etki etmiştir. Yazlar 32-40 °C ortalamaya sahip sıcak ve kurudur. Kışlar iki aydan kısa sürer. -10 ila -2 °C arasında bir ortalamaya sahip olan kışlar ılımandır. İlkbahar genellikle Şubat ayında başlar.

İştip’e ilk yerleşenlerin Paeonia halkı olduğu düşünülür. Bu halk Vardar’ın batısında yaşamıştır. Bu dönemde şehrin Astibo olarak adlandırıldığı düşünülmektedir. 976-1014 tarihleri arasında İştip, Samoil Krallığı sınırlarında olmuştur. Samoil Krallığı sonrasında şehir sırasıyla Doğu Roma İmparatorluğu, Bulgar Devleti, Sırp İmparatorluğu egemenliklerine geçmiştir.

Osmanlı İmparatorluğu Dönemi
1382 yılında İştip, Osmanlı egemenliğine girmiştir. 1395 yılında da Türk egemenliği kesinleşmiştir. 1661 yılında ünlü Türk seyyah Evliya Çelebi İştip’i ziyaret etmiştir. 1683-1699 Osmanlı-Avusturya Savaşları sırasında Avusturya ordusu birlikleri, Balkanlar’daki Osmanlı İmparatorluğu topraklarına girmiştir. Bu saldırı sırasında 1689 yılında İştip, geçici olarak Avusturya-Macaristan İmparatorluğu kontrolüne girmiştir. Rumeli Vilayeti’nin önemli şehirlerinden biri olmuştur. Nüfusun tamamına yakını Türk idi. 1911 Encyclopedia Britannica baskısı halkı için asil (nobel), ciddi (sober), disiplinli (order) Türk ırkının en güzel karakterlerini sergiler demektedir. Selçukluların asil ailelerinin yerleştirildiği yerdir. Hayırseverleri ve ulemalarıyla meşhurdur.

1912-1913 Balkan Savaşları, İştip’te Osmanlı egemenliği son bulmuştur. Bu tarihlerden sonra, çeşitli saldırılar ve yıldırma çalışmaları sebebiyle şehrin büyük nüfus oranına sahip Türk nüfusu içinden Türkiye yönünde gelişen büyük göç hareketleri yaşanmıştır.

Yugoslavya Krallığı Dönemi
Osmanlı İmparatorluğu dönemi sonrasında bölge, küçüklü büyüklü birçok muharebe sonrasında İştip’in de yer aldığı bölge, Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı egemenliğinde kalmıştır. Krallık, sonrasında Yugoslavya Krallığı olarak 1943 yılına dek egemen olmuştur.

Yugoslavya Dönemi
1943 yılı ile beraber Yugoslavya Krallığı ortadan kalkmış, yerine Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti kurulmuştur. Bu dönemde de İştip, devam eden idari yapı içinde yer almıştır.

Makedonya Cumhuriyeti Dönemi
1991 yılında Makedonya’nın Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’nden bağımsızlığını ilan etmesiyle İştip, bağımsız Makedonya Cumhuriyeti içinde bugününe gelmiştir.

Bugün İştip, tekstil ve moda sanayisi merkezidir. Küçüklü büyüklü birçok fabrikada çok sayıda işçi çalışmaktadır. Tekstil, İştip sanayisi için birincil olma özelliğini korumaktadır.

2002 sayımlarına göre İştip’in toplam nüfusu 47.796 kişidir. Bu nüfusun etnik dağılımı şu şekildedir: Makedonlar 41.670; Türkler 1.272; Romanlar 2.195; Ulahlar 2.074 ve diğerleri…

Bazı İştipliler
Sabahattin Zaim (1926-2007)  Yusuf Nalkesen (1923-2003)