Ayasofya'da kayıp eserler mi var

Ayasofya’nın ibadete açılışıyla birlikte tarih boyunca bu camiye vakfedilmiÅŸ eserler de gündeme geldi. Hat, ÅŸamdan, kandil gibi bazı eserlerin kaybolduÄŸuna dair iddiaları sanat tarihçilerine sorduk.

Hürriyet'te yer alan habere göre, tarihçilere göre Fatih döneminden beri Ayasofya’ya vakfedilen eserlerin bir kısmı restorasyon için depoda. Önemli bir kısmı ise baÅŸka müze ve camilere nakledilmiÅŸ.

"Bunların hepsinin kaydı var"

Prof. Dr. Ä°lber Ortaylı: Bazen müzelerden müzelere aktarımlar olur. Bir yerdeki eser baÅŸka bir yere taşınır. Ancak bunların hepsinin kaydı vardır. Rastgele olan ÅŸeyler deÄŸildir. Dolayısıyla ‘kayıp’, ‘çalıntı’ gibi söylemlerin de ciddi kaynak ve kayıtlara dayanması gerekir.

"Bir kısmı Ayasofya’nın deposunda"

Prof. Dr. Fatih Özkafa (Ä°slam sanatları tarihçisi): Ayasofya’daki eserlerin bir kısmı Ayasofya’nın deposunda. Önemli bir kısmının restorasyona ihtiyacı var. Bir kısmı Vakıf Hat Sanatları Müzesi’ne nakledilmiÅŸti. Türk Ä°slam Sanatları Müzesi’ne gittiÄŸi de yıllardır konuÅŸulur. Ancak kesin detayları bilmiyoruz. BaÅŸka camilerden de eserlerin müzelere taşındığına dair örnekler var. Cihangir Camisi’nden de bazı eserler Vakıf Hat Sanatları Müzesi’ne nakledildi. Çünkü hırsızlık çok oluyordu.

"Gidenlerin önemli bir kısmı çok iyi muhafaza edilmiÅŸ"

Prof. Dr. Süleyman Berk (Türk Ä°slam sanatları tarihi uzmanı): Ayasofya’dan bazı eserlerin baÅŸka müze ve camilere götürüldüÄŸünü biliyoruz. Mesela Sultanahmet Camii’nde üç tane büyük kıymetli levha var. Türk Ä°slam Eserleri Müzesi’nde de var. Anadolu’daki müzelere de Ä°stanbul’dan eser gitmiÅŸtir ancak Ayasofya’dan gidip gitmediÄŸini bilmiyorum. Ayasofya’nın depolarında da epeyce eser var. Kıymetli hat levhaları var. Ayrıca çok kıymetli halılar da var ama artık onların çok kullanılabilir olduÄŸunu düÅŸünmüyorum. Taşınabilir cinsten olanların taşınmış olması bir anlamda olumlu. Çünkü gidenlerin önemli bir kısmı çok iyi muhafaza edilmiÅŸ. Bu eserlerin tekrar asli mekanlarına getirilmesi gerekir. Sultanahmet’tekiler de ÅŸu an restorasyonda. Kolayca taşınabilir Ayasofya’ya. Bazı levhalar eski fotoÄŸraflarda kolayca görülüyor, dolayısıyla yerleri bile biliniyor.

"KeÅŸke bu eserler tekrar Ayasofya’ya geri gelse"

Doçent Dr. Mehmet MemiÅŸ (Ä°slam sanatı tarihçisi): Ayasofya camiye çevrildikten sonra dönemin en ünlü hattatlarının eserleriyle donatılmış. Zaman içinde baÅŸka eserler de camiye hediye edilmiÅŸ. Bir kısmı halen Ayasofya’da bir kısmı ise baÅŸka cami ve müzelere nakledilmiÅŸ durumda. KeÅŸke bu eserler tekrar Ayasofya’ya geri gelse.

"Bugün bu eserlerin birçoÄŸu yok"

Hayri Fehmi Yılmaz (sanat tarihçisi): Tarih boyunca padiÅŸahlar, hanedan üyeleri, paÅŸalar, hayır sahipleri Ayasofya Camisi’ne birçok eserler vakfetmiÅŸler. Bugün bu eserlerin birçoÄŸu yok. Kayıtlarda bir kısmının Ayasofya müzeye çevrildikten sonra Anadolu’da yeni kurulan bazı müzelere gönderildiÄŸine dair bilgiler var. Türk Ä°slam Eserleri Müzesi ve Yıldız Åžehir Müzesi’nde Ä°stanbul’un baÅŸka camilerinden toplanmış koleksiyonlar var, orada da Ayasofya Camisi’nden çıkan eserler olabilir. Vakıflar Genel MüdürlüÄŸü bir envanter hazırlıyor. Ayasofya’nın Türk dönemine ait eserlerin envanteri. O zaman durum daha da belirginleÅŸir.

AA