Avrupa ülkeleri kural tanımıyor İsrail'e silah gönderiyorlar

Avrupa Birliği (AB) ülkeleri, başta 2008 tarihli Avrupa Konseyi Ortak Tutum Belgesi olmak üzere AB ve uluslararası hukuk kurallarına aykırı hareket ediyor.

"Batı'nın İsrail'e silah desteği" başlıklı dosya haberin altıncı bölümünde AA muhabiri, AB ülkelerinin, birlik hukuku gereği İsrail'e silah sevkiyatından kaçınılmasını gerektiren yükümlülüklerini, AB kuralları ve yerel mahkeme kararları üzerinden derledi.

AB'nin, konvansiyonel silah ihracatına ilişkin Birlik düzeyindeki en önemli düzenleme olarak görülen Ortak Tutum Belgesi her ne kadar "insan haklarına saygı ve bölgesel barış, güvenlik ve istikrar" kriterlerini öne çıkarsa da üye ülkelerin kendi siyasi ve ekonomik çıkarlarına göre hareket ederek Ortak Tutum Belgesi'ndeki kuralları dikkate almadığı görülüyor.

İsrail'e silah ticaretinin durdurulması için üye ülkelerin yerel mahkemelerinde açılan davalarda yasal olarak bağlayıcı olan Ortak Tutum Belgesi'ne de dayanılırken, üye devletlerin İsrail'e gönderdikleri silahlara ilişkin tüm detayları paylaşmaktan kaçındığı görülüyor.

Ortak Tutum Belgesi üyeler için bağlayıcı
Silah ihracatına ilişkin 1998'de AB Davranış Kuralları formunda ilan edilen ve AB Konseyi tarafından 2008'de Ortak Tutum Belgesi'ne dönüştürülen kurallar, AB'nin silah ihracatına ilişkin Birlik düzeyinde yasal anlamda bağlayıcı en önemli düzenlemesi olarak kabul ediliyor.

AB Parlamentosunun Ortak Tutum Belgesi'nin tanıtım metninde üye ülkelerin silah ticaretinde Birlik hukukunu ve insan haklarına saygı gibi kriterleri öncelemesinin hedeflenmesine karşın istenilen şeffaflık seviyesine ulaşılmadığı "AB metninde tanımlanan kriterlerin daha sıkı şekilde uygulanması için hâlâ yapılması gerekenler var." ifadeleriyle aktarılıyor.

AB, ABD'den sonra İsrail'in en büyük ikinci silah tedarikçisi konumunda yer alırken, Avrupa Dışişleri Servisinin COARM veri tabanındaki rakamlara göre, 2013-2022 yıllarında AB üye ülkelerinin İsrail'e silah ticareti kesintisiz devam ediyor.

AB verilerine göre, 2013 ve 2022 yılları arasında İsrail'in en büyük Avrupalı silah tedarikçisi Almanya olurken, bu ülkeyi sırasıyla Fransa, Romanya, İspanya, Çekya, Bulgaristan, Belçika, İtalya, Polonya ve Slovakya'nın takip ettiği görülüyor.

Hollanda'dan İsrail'e F-35 savaş uçağı parçası sevkiyatı
Hollanda’da STK’larin açtığı davada ilk derece mahkemesi İsrail’e F-35 savaş uçağı parçası sevkiyatının devam etmesine karar verirken Lahey'deki Temyiz Mahkemesi, Gazze'de uluslararası insancıl hukukun ihlal edilmesine yönelik "açık risk" nedeniyle Hollanda'nın İsrail'e F-35 savaş uçağı parçalarının ihracatını ve transit geçişini durdurmasına hükmetti.