Tarihî ziyarete temkinli yaklaşım

Obama, Rusya Devlet Başkanı Dmitri Medvedev'le önceki gün gerçekleştirdiği görüşmenin ardından, dün de Rusya Başbakanı Vladimir Putin'le bir araya geldi. İki saatten fazla süren görüşmeden sonra, liderler terasa kurulan semaverden çay içerek sohbet etti. Obama, Rusya temasları çerçevesinde iki konuda taahhütte bulunmadı: NATO'nun genişleme programı ve füze kalkanı.

Rusya kamuoyu beklendiği gibi iki ülke ilişkilerinde yeni bir sürece girileceği konusunda temkinli. Kimi çevreler, Afganistan'da gerçekleşecek işbirliğini Rusya'nın, ABD'nin bölgedeki hatalarına ortak olması açısından olumsuz değerlendiriyor. ABD, Rusya kara ve hava sahasını ücretsiz kullanarak bölgeye 4 bin 500 uçuş gerçekleştirecek. Obama, Rusya Ekonomi Okulu'nda yaptığı konuşmada İran nükleer tehdidinin ortadan kalkması durumunda, füze kalkanına da ihtiyaç olmayacağını açıklaması yetkilileri tatmin etmedi.

Putin'in dış ilişkiler danışmanı Yuri Uşakov, ikili görüşmede Obama'nın füze kalkanı konusunda Rusya'ya somut bir teklif sunmadığını söyledi. Uşakov, "Liderler Gürcistan, Ukrayna ve eski Sovyet bölgesi ile ilgili konuştular. ABD Başkanı bizim bu bölgelerle olan özel ilişkimizi dikkate alacağı konusunda söz verdi. Putin, Ukrayna'da 17 milyon Rus'un yaşadığını, bu ülkenin Moskova açısından önemli olduğunu belirtti." dedi. Putin ziyaret öncesinde de, füze kalkanı ve NATO'nun genişlemesinden Washington'ın vazgeçmesi durumunda ikili ilişkilerde büyük adımlar atılabileceğini söylemişti.

Obama, üniversite gençlerine hitabında 19. yüzyılda imparatorlukların birbiri ile nüfuz alanı oluşturmak için mücadele ettiklerine, şimdi tüm bunların geride kaldığına vurgu yaptı. Obama, "2009'da büyük güçler hâlâ diğer ülkeler üzerinde baskı oluşturmaya ve rekabet etmeye çalışamaz. İmparatorlukların bağımsız ülkeleri santranç tahtasında oynadıkları dönem bitti." tespitinde bulundu. Ukrayna ve Gürcistan'ın NATO üyeliklerine değinen Obama, bunun için kararın halklar tarafından verileceğini söyledi. Rusya-NATO gerginliğine değinen Obama, "NATO, Rusya ile çatışmayı değil, işbirliğini tercih eder." değerlendirmesini yaptı.

Obama'nın üniversitede yaptığı konuşmanın haber kanalı Vesti 24'ün dışında canlı olarak yayınlanmaması dikkat çekti. Demokrasinin hem Rusya hem de ABD açısından gelişiminin sağlanmasının yararlı olacağını hatırlatan Obama, "Demokrasi olmasa idi, Afrika kökenli bir insan olarak benim burada; değil başkan, Amerikan vatandaşı olarak bile konuşmam mümkün değildi." dedi. Obama'nın Moskova temaslarını tarihî olarak yorumlayan uzmanlar, "Ancak, ikili ilişkilerin gelişimi açısından küçük adımlar atıldı." tespitinde bulundu.

ZAMAN