Mucize bitkiyi dünyaya satıyoruz

Kekik, Antik çağlardan beri bilinen ve özellikle Akdeniz kuşağından dünyaya yayılan şifalı bitkiler arasında yer alıyor. Özellikle et yemeklerine lezzet katan bir baharat olması yanında, aromatik özellikleri nedeniyle ilaç ve kozmetik alanlarında da kullanılıyor. Türk mutfağının da olmazsa olmazları arasında yer alan kekik konusunda Türkiye dünyanın en büyük üreticisi ve ihracatçısı konumunda.

Kekik araştırmaları yapan Ziraat Yüksek Mühendisi Dr. Çiğdem Bozdemir, “İçerdiği çok kıymetli uçucu yağ nedeniyle önemini hiçbir zaman kaybetmemiştir” diyor.

Türkiye’de 77 türü var
Kekik, Akdeniz kuşağında yaygın olarak bulunabilen bir bitki türü ancak Amerika kıtasında da yetişiyor. Dünyada bilinen 5 ana cinse ait 306 türün 77’si Türkiye’de doğal olarak ya da tarım alanlarında yetiştiriliyor. Bu nedenle birçok ülke bitkisel ilaç, gıda, kozmetik hammaddesi olarak Türkiye’den kekik alıyor.

Thymus, Origanum, Satureja, Tymbra ve Coridothymus isimli beş cinse ait bu türlere ait daha fazla sayıda da alt grup bulunuyor. Origanum cinsine ait türlerin yüzde 65,2’si, Thymus cinsine ait türlerin yüzde 52.6’sı ve Satureja cinsine ait türlerin yüzde 28’i endemik yani sadece Türkiye’de yetişiyor.

Türk Kekiği
Dr. Çiğdem Bozdemir, Türkiye’nin kekik ihracatında önemli bir paya sahip olduğunu belirterek, Yunanistan, İspanya, Şili, Meksika, Suriye gibi ülkeleri geride bıraktığını söyledi. 2023 sonu itibariyle 17 bin tondan fazla kekik ihraç edilmiş ve 55 milyon doların üzerinde döviz girdisi sağlanmıştı.

2024’te ise 18,6 bin tondan fazla kekik ihraç edilerek, 62,3 milyon dolar döviz girdisi sağlandı. Bozdemir, şunları söylüyor:

“Bu rakamlar işlenmemiş kekik olarak adlandırılan ezilmemiş-öğütülmemiş kekik grubu, işlenmiş kekik grubu olarak adlandırılan ezilmiş-öğütülmüş kekik grubu ve uçucu yağlar içerisinde yer alan kekik yağını kapsamaktadır. Türk kekiğinin kalite standardı ona ‘Turkish Oregano (Türk Kekiği)’ adının verilmesine neden olmuştur. Türkiye’den ihracatı yapılan kekik ve kekik yağı karvakrolce zengin olup, anavatanı olduğumuz Origanum türlerinden elde edilmektedir.

Nasıl kullanılmalı?

Dr. Çiğdem Bozdemir, kekiğin daha çok baharat olarak kullanıldığını anımsatarak, salata ve turşu gibi de kullanılabileceğini belirtiyor. Uçucu yağından en fazla faydayı almak için yemeğin altını kapatmadan birkaç dakika önce kekiğin eklenmesini öneren Bozdemir, bir miktar kuru/yaş kekiğin üzerine sıcak su eklenerek birkaç dakika bardakta üstü kapalı şekilde demlemesiyle çayının yapılabileceğini belirtiyor.

Kekiğin keskin bir tadı olduğunu hatırlatan Bozdemir, su, meyve suyu, domates suyu gibi sıvılarla seyreltilerek kullanılabileceğini ifade ediyor. Buharı solunum yolu enfeksiyonları ve stres için kullanılan kekiği elbette kronik rahatsızlığı olanlar ya da hamile olanların her zaman olduğu gibi doktora danışarak kullanması gerekiyor.