Kapitalist düzen acımasız yüzünü bir kez daha gösterdi

Dünyada Covid-19’a karşı aşı geliştirme çalışmaları sürerken, bazı ülkeler stoklama yarışına girdi. Aşıda açgözlülük bitmezse, düşük gelirli ülkelerde yaşayanların yeterli miktarda aşıya ulaşması için 2024'ü beklemeleri gerekebilir. Özellikle zengin ülkelerin nüfuslarına yetecek aşıyla yetinmeyip denekler üzerindeki testleri henüz tamamlanmamış ya da onay bekleyen aşılar için şimdiden antlaşma yaptığı belirtiliyor.

Nüfustan fazlasını aldılar

ABD toplam 1 milyarı geçkin, AB 1 milyar 425 milyon, Kanada 358 milyon, Birleşik Krallık 355 milyon, Japonya 290 milyon, Avustralya 134 milyon 800 bin doz aşı siparişi verdi. Kanada, nüfusunu yaklaşık 5 kez, Birleşik Krallık ise yaklaşık 3 defa aşılamaya yetecek kadar talepte bulunmuş oldu. Londra merkezli bir analiz şirketi, firmaların kısa vadede üretim hedeflerini düşürdüğünü açıklamıştı. Pfizer-Biontech, AstraZeneca ve Moderna'nın 2021 sonuna kadar yaklaşık 3 milyar kişiye yetecek kadar, Rusya'nın da 500 milyon kişi için aşı üretebileceği düşünülüyor. Bugüne kadar açıklanan aşı üretim kapasitelerinin çoğu ise satın alınmış durumda. Dünya nüfusunun çok küçük bir kısmını oluşturan zengin ülkelerin, şimdiden gelecek için umut veren aşıların %53’ünü ısmarladıkları kaydediliyor. Uzmanlar ise aşı fazlalığının oluşacağını belirterek, zengin ülkelerin ellerinde kalacak aşıları, diğer ülkelerle paylaşmaları çağrısı yapıyor. Aşıların ülkelere "eşit" dağıtımının sağlanmaması durumunda, salgının daha fazla kişiyi öldürebileceği öngörülüyor.

Kasaya 32 milyar dolar enjekte ettiler

Dünya koronavirüsle mücadele ederken, ABD'li ilaç devi ve Alman biyoteknoloji şirketi BioNTech ile iş birliği yapan Pfizer ve ABD'li biyoteknoloji şirketi Moderna'nın, ürettikleri aşıların satışından, 2021 yılında toplam 32 milyar dolar kazanacağı belirtiliyor. Morgan Stanley, Pfizer’in aşılardaki bu yılki kazancını 975 milyon dolar olarak açıklarken, 2022-2023 yıllarında 9,3 milyar dolar daha elde edeceğini bildirdi. Pfizer, kazancını Alman BioNTech şirketiyle paylaşacak. Moderna’nın da 13,2 milyar dolar kazanması bekleniyor. Moderna'nın 2021 ve 2022 yıllarında ise 10 ila 15 milyar dolar kazanacağı analistlerin tahminleri arasında.

Covid-19 aşısı yoksul ülkelere 2024 yılına kadar ulaşmayabilir

Reuters haber ajansı, COVAX'a DSÖ ile birlikte öncülük eden ve hükümetler, ilaç şirketleri, hayır kurumları ve küresel aşı kampanyaları yürüten uluslararası kuruluşlar tarafından oluşturulan Gavi ittifakının yönetim kurulunun hazırlattığı raporu ele geçirdiğini duyurdu.

Haberde 15-17 Aralık'taki Gavi yönetim kurulu toplantısında rapor ve diğer belgelerin görüşülmekte olduğu belirtildi. 

Raporda "Başarılı bir COVAX hizmeti oluşturulamaması riski çok yüksek" deniliyor.

Buna göre COVAX küresel mekanizmasının başarısızlığı, yoksul ülkelerdeki insanları 2024 yılına dek Kovid-19 aşılarına erişimsiz bırakabilir. 

Bu da 2024 yılına kadar yoksul ülkelerdeki milyarlarca insanın aşılanmadan kalabileceği anlamına geliyor.

Oysa COVAX, 2021 yılının sonuna kadar çoğu Afrika, Asya ve Latin Amerika'da bulunan orta ve düşük gelirli 91 ülkeye en az 2 milyar doz aşı ulaştırarak en korumasızların yüzde 20'sinin aşılanmasını sağlamak amacıyla kuruldu.

Ancak iç yazışmalara göre COVAX çalışanları, fon eksikliği, arz belirsizlikleri ve karmaşık sözleşmelerin yol açtığı bürokrasi gibi nedenlerle bu hedeflere ulaşmanın imkansız olduğu görüşünde.

Buna göre başarısızlık riski, öncelikle projenin çok hızlı oluşturulması ve şimdiye kadar örneği görülmemiş bir işi yapmaya çalışmasından kaynaklanıyor.