İPEK - Kosova

İpek (Arnavutça: Peja veya Pejë; Boşnakça: Peć; Sırpça: Peć / Пећ; Osmanlı Türkçesi: ايپك ), Kosova’nın kuzeybatısında bir şehir ve belediye merkezi. Kosova’nın büyük yerleşim birimlerinden birisidir.

De facto olarak Kosova’nın İpek ilinde; de jure olarak Sırbistan’a bağlı Kosova ve Metohiya Özerk Bölgesi’nin Pećki ilinde yer alır. Ayrıca de jure olarak Birleşmiş Milletler Kosova Geçici Yönetim Misyonu’nun İpek Bölgesi’nde (District of Pec) bulunur.

Tarih
İpek, 1219 yılında Sırp Ortodoks Kilisesi’nin patrikhanesinin kurulduğu yer olması bakımından Sırp tarihinde özel bir önem taşır. 6. ve 7. yüzyıllarda başlayan Sırp göçleri ile Slavlaştırılmaya başlanan bölge, 1200’lü yıllarda Ortodoksluk bakımından hatırı sayılır bir konuma ulaşmıştır. Sırplar, bölgenin o zamanki hâkimleri olan Bizans’la mücadeleleri neticesinde kurmaya muvaffak oldukları devletlerinin temelinde patrikhanelerin önemli yeri olmuştur.

Osmanlı Devleti’nin 1389 senesindeki 1. Kosova Savaşı sonrasında iyice genişleyen ve kökleşen hâkimiyetiyle beraber İpek ve havalisinin Türkleşme ve Müslümanlaşması da başladı denebilir. Bölgede, Osmanlı idaresi öncesinde de (genelde Müslüman olmayan) Türk öbeklerinin bulunduğunu, çeşitli Macar ve Doğu Roma kaynaklı göstermektedir. Dolayısıyla, 1. Kosova Savaşı ile beraber sözü edilen Türkleşme, Oğuz Türkleri ağırlıklı Müslüman Türk yapılanmasının yoğunlaşmasıdır.

Türk şair Mehmet Âkif Ersoy’un babası İpekli Tahir Efendi, burada doğup büyümüş, daha sonra İstanbul’a gelmiş ve Fatih Medresesi’nde uzun yıllar müderrislik yapmıştır. Tahir Efendi’nin doğup büyüdüğü yıllarda Osmanlı Devleti sınırları içinde yer alan İpek, Balkan Savaşı’ndan sonra, 22 Mart 1913 Londra Sefirler Toplantısı sonucu Sırbistan sınırları dâhilinde kaldı.

Coğrafya
Kosova’nın kuzeybatısında yer alır. Sırbistan’ın Müslüman nüfusunun en yoğun olduğu bölgelerden Sancak bölgesi (Sırbistan) ile komşudur. Ayrıca, batısıyla da Karadağ’a yakın bir konumdadır.

Kültürel Yapı
Priştine’den sonra gelen Prizren, Yakova, Ferizovik, Gilan ve Mitroviça gibi, Kosova’nın büyük şehirlerinden biri olan İpek, ülkenin mamur yerleri içinde yer alır. Türkçede İpek olarak adlandırılan şehrin özgün adının da İpek/Peja/Peć şekillerinden hangisine dayandığı konusu kesinlik kazanmamıştır. Üç şekil de birbirinin varyantı gibi durmaktadır.

Nüfus
2011 yılında Kosova genelinde yapılan nüfus sayımında İpek’in nüfusu 95.723 çıkmıştır.

İpek’e Nasıl Gidilir ?
İpek’e ülkemizden ulaşmak için en uygun seçenek Kosova’daki tek havalimanı olan Pristine Havalimanı’nı kullanmatır. İstanbul’dan Pristine’ye düzenli uçak seferleri yapılmaktadır.

Havalimanından ulaşımda en pratik çözüm ise araç kiralamaktır. Çözüm olarak Sixt rent a car internet sitesi üzerinden günlük 25 Euro’dan başlayan seçenekler ile kiralama yapabilirsiniz. İpek’e toplu ulaşım için ise havalimanından önce yakın mesafedeki Priştina’ya taksi ile ulaşım (15km) sağlayıp oradaki otogardan (bkz:Pristina otogar) kalkan otobüsleri kullanabilirsiniz. İpek, Tiran, Üsküp, Priştine, Prizren, Podgorica ve Belgrad gibi şehirlere yakındır. Çoğu gezi rotaları bu şehirleri içine alan bir tur oluşturur. Sizde benzer bir rota düşünüp, gidiş veya dönüş rotanızı Kosova üzerinden belirleyerek 3-5 gün içinde farklı ülkeleri içine alan plan yapabilirsiniz.

İpek’te Nerede Kalınır ?

İpek’te bir gece konaklamalı 2 gün geçirdiğinizde şehri tamamen keşfetmiş olacaksınız. İpek’in merkezine Bazaar Of Peja (İpek Çarşısı) olarak işaretli yer olarak belirtebiliriz. Bu bölgeye yakın konaklama seçeneği size ulaşım avantajı sağlayacaktır.

İpek’te Yemek
Kosova’da aç kalmazsınız diyoruz. İpek’te bu söylemi övgüyle sahipleniyor. Sadece İpek’te değil Balkan topraklarında bizim damak tadımıza uygun çok seçenek var. Başlangıç noktamız tatlı olsun o zaman. Neden diye soracaklar için bölgede tatlı bir öğün yemekte bulunan ana yemek gibi olmazsa olmaz bir unsurdur. Çorbasız bir menü olur ama tatlısız olmaz.

Ëmbeltore Adriatik : Tatlı deyip tatlıdan giriş yapıyoruz.1974 ten beri 3 kuşaktır işletilen aile işletmesi İpek’in en tatlı pastanesi olma şerefini taşıyor. Eşimin Asım Amcasının işlettiği pastane dükkanı yöresel tatları denemeniz açısından güzel bir fırsat.

İpek Gezilecek Yerler
Bayraklı Cami (Xhamia e Pejës)
Peja Ortodoks Kilisesi (Orthodox Church of Peja)
İpek Çarşısı
Rugova Kanyonu
Rugavo
Drine
Radaci cave

Diğer Gezilecek Yerler
İpek’te yukarıda bahsettiklerimizin dışında merkezdeki Haxhi Zeka meydanına yakın konumda olan ve Etnografya müzesi olarak kullanılan tarihi konak Konaku i Tahir Beut, Tarihi yeldeğirmeni Mulliri i Haxhi Zekës, ilk yapımı ve ismi ile dikkat çeken Tahtalı Cami , kentin en eski camilerinden Kurşunlu Cami ile Defterdar Cami görülecek tarihi yerler arasındadır.

İpek Kısa Kısa

* İpek şehrinin nüfusu 190.000 kişi olarak tahmin edilmektedir. Bu rakam kenti Kosova’nın büyük şehirlerinden biri yapmaktadır.

* İpek, Balkanların en çok Müslüman nüfusa sahip bölgesi Sancak ile komşudur. Sancak bölgesi Sırbistan toprakları içinde yer alır.

* İpek kentine komşu diğer kent ise Yakova‘dır.Eski bir türk şehri olan Yakova’da Eski Çarşı, Hasan Baba Türbesi,Mahmut Paşa Cami, Saat Kulesi, Şeyh Emin Tekkesi, Bektaşi Tekkesi, Etnografya Müzesi ile Hadım Cami dikkat çeken turistik noktalardır.

* İpek ve dolayısı ile Kosova’nın da damak tatları ziyaretinizde sizi mutlu edecektir. Sucuklu Somun, Börekler, Kebaplar,Köfteler ile Sebzeli Tava, İmam Bayıldı, Ciza Biber gibi yemekler öne çıkmaktadır. Yani özetle Kosova’dan dönerken tombiş yanaklar ile ayva bir göbeğe sahip olabilirsiniz.

* İpek kenti ziyaretiniz için bahar aylarını tercih edebilirsiniz. 1 gece konaklamalı 2 gün size yeterli gelecektir.

* Kosova ve dolayısı ile İpek Türk Vatandaşları için vizesizdir. Pasaportunuzu cebinize koyup uçağınıza rahatlıkla binebilirsiniz.

* İpek kenti bütçe olarak sizi üzmeyecek sınırlı sayıdaki Avrupa kentlerinden biridir. Euro para birimini kullanan Kosova’da gideceğiniz birçok restoranda kişi başı 15 Euro maliyeti geçmek için çok yemek yemelisiniz.

* Kentte Eylül ayında bal günleri fuarı ve Haziran ayında kurtuluş günü şenlikleri düzenlenmektedir.