Her yüz kişiden on beşi işsiz

GÜNCEL Küresel krizin istihdama etkisi her geçen ay ağırlaşıyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Ocak ayında işsizlik oranı yüzde 15.5'e çıkarak yeni bir rekor kırdı. İşsizlik oranı geçen yılın aynı ayında yüzde 11.6, Aralık'ta yüzde 13.6 idi. Türkiye genelinde işsiz sayısı geçen yılın aynı dönemine göre 1 milyon 59 bin kişi artarak 3 milyon 650 bin kişiye yükseldi. İşsiz sayısı Aralık ayına göre ise 376 bin kişi artış kaydetti. Hükümet yıl sonunda işsizliğin yüzde 13.5 olmasını bekliyor.

BİR DE UMUTSUZLAR VAR

“Umutsuzlar” olarak bilinen, iş aramayıp, çalışmaya hazır olanların sayısı 497 bin kişi artarak 2 milyon 394 bine çıktı. Bu grup içinde yer alan, iş bulma ümidi olmayanların sayısı 199 bin kişi artarak 873 bine yükseldi. Umutsuzların 1 milyon 100 bini erkek, 1 milyon 293 bini kadınlardan oluştu. Ocak döneminde Türkiye'de kurumsal olmayan sivil nüfus bir önceki yılın aynı dönemine göre 820 bin kişilik bir artış ile 70 milyon 166 bin kişiye, kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus ise 888 bin kişi artarak 51 milyon 323 bin kişiye ulaştı.

SANAYİNİN PAYI GERİLİYOR

Ocak döneminde istihdam edilen 19 milyon 873 bin kişinin yüzde 21.8'si tarım, yüzde 20.7'si sanayi, yüzde 5'i inşaat, yüzde 52.5'si ise hizmetler sektöründe yer aldı. Önceki yılın aynı dönemi ile karşılaştırıldığında, tarım sektörünün istihdam edilenler içindeki payının 1.2 puan, hizmetler sektörünün payının 0.7 puan arttığı, buna karşılık sanayi sektörünün payının 1.7 puan, inşaat sektörünün payının ise 0.2 puan azaldığı görüldü.

KAYITDIŞILIK DA ARTTI

Yaptığı işten ötürü herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna kayıtlı olmadan çalışanların oranı, önceki yılın aynı dönemine göre 0,1 puanlık artışla yüzde 40.8 olarak gerçekleşti. Ocak döneminde, Türkiye genelinde işgücüne katılma oranı, geçen yılın aynı dönemine göre 1.4 puanlık artışla yüzde 45.8 olarak gerçekleşti.

 

Tarihi seviyelere doğru!

Kentsel yerlerde işsizlik oranı 4.2 puanlık artışla yüzde 17.2, kırsal yerlerde ise 3.4 puanlık artışla yüzde 11.8 oldu. Genç nüfusta işsizlik oranı yüzde 21.2'den yüzde 27.9'a çıktı. Türkiye'de tarım dışı işsizlik oranı geçen yılın aynı dönemine göre 5.3 puanlık artışla yüzde 19 seviyesinde gerçekleşti. Bu oran erkeklerde geçen yılın aynı döne-mine göre 5.3 puanlık artışla yüzde 18.2, kadınlarda ise 5 puanlık artışla yüzde 21.8 oldu. Her iki veri de tarihi en yüksek seviyelere işaret ediyor.

 

İstihdamda tam iki milyonluk azalma

Bir önceki yılın aynı dönemine göre, istihdam 75 bin kişi artarak 19 milyon 798 binden 19 milyon 873 bine yükselirken, işsiz sayısı 1 milyon 59 bin kişi artarak 2 milyon 591 binden 3 milyon 650 bine çıktı. Ancak bunun bir de geçen aylara göre düşüşü var. Buna göre 2009 Ocak'ta 19 milyon 873 bin olan istihdam edilenlerin sayısı aralıkta 20 milyon 736 kişi idi aradaki fark ise 863 işsiz. Kasımda da 21 milyon 315 bn açıklanan bu rakam arasındaki fark 579'a tekabül ederken ekimde 21 milyon 315 kişi ise fark 579 kişi olmuş. Ancak bir önceki aya göre fark 630 olarak hesaplanıyor. Bu durumda toplam da 2 milyon 72 kişi resmen iş gücü piyasasından uzaklaşmış Ocak döneminde tarım sektöründe çalışan sayısı 259 bin kişi artarken, tarım dışı sektörlerde çalışanların sayısı 184 bin kişi azaldı. Mevcut işsizlerin yüzde 14.4'üne karşılık gelen 527 bin kişi bu dönemde işten ayrıldı.

 

12.8 milyon kişi işgücü dışı kaldı

Ocak döneminde işgücü dışında olup, daha önce bir işte çalışanların yüzde 22.1'i “tarım”, yüzde 12.2'si “sanayi”, yüzde 3.9'u “inşaat”, yüzde 19.5'si ise “hizmetler” sektöründe çalıştı. Yüzde 42.3'ü ise 8 yıldan önce işten ayrıldı. Daha önce bir işte çalışıp, söz konusu dönemde işgücü dışında olanların (12 milyon 876 bin kişi); yüzde 10.5'i emeklilik, yüzde 12.6'sı mevsim gereği, yüzde 7.7'si sağlık nedeniyle, yüzde 4.1'i eşinin isteği ve evlilik, yüzde 4.8'i işten çıkartılma/işyerinin kapanması, yüzde 3.3'ü işinden memnun olmama, yüzde 14.7'si diğer nedenlerle en son çalıştıkları işten ayrıldı. Ocak döneminde 1 milyon 30 bin kişi işe yeni başladı veya iş değiştirdi. Bunun toplam istihdam içindeki oranı yüzde 5.2 olarak belirlendi. İşe yeni başlayan veya iş değiştirenlerin yüzde 30.4'ü 25-34 yaş grubunda bulunuyor.

 

İş arayan arayana...

Bu dönemdeki işsizlerin; yüzde 74.4'ü erkek nüfus, yüzde 61.5'i lise altı eğitimli. Yüzde 22.1'i bir yıl ve daha uzun süredir iş arıyor. İşsizler sıklıkla (yüzde 31.8) “eş-dost” vasıtasıyla iş arıyor. Yüzde 90'ı (3 milyon 284 bin kişi) daha önce bir işte çalıştı. Daha önce bir işte çalışmış olan işsizlerin yüzde 42.6'sı “hizmetler”, yüzde 26.5'i “sanayi”, yüzde 19.9'u “inşaat”, yüzde 8.8'i ise “tarım” sektöründe çalıştı. Yüzde 2.2'si ise 8 yıldan önce işinden ayrıldı. İşsizlerin yüzde 30.1'inin çalıştığı işin geçici olduğu belirlendi. Yüzde 23'ünü işten çıkarılanlar, yüzde 8.5'ini işyerini kapatan/iflas edenler oluşturdu.

 

Büyüsek de işsizlik sürecek

Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) Başekonomisti Ümit İzmen, Katılım Öncesi Ekonomik Programda işsizlik oranının 2010 ve 2011 yıllarında, bu yılın seviyesinde kalacağının tahmin edildiğini belirterek, “Bu da yeniden büyümeye geçildiğinde bile işsizlik sorununun devam edeceğini göstermektedir” dedi. İzmen, yapılan “gecikmeli” revizyonun, ekonomide 2008 yılının son çeyreğinde başlayan kötüleşmenin rakamlara yansıması olduğunu kaydetti. İzmen, “Bu sorunun çözümü için, öncelikle istihdam üzerindeki yükler azaltılmalı ve aktif iş gücü programları etkinleştirilmelidir” görüşünü aktardı.

 

Kahin olmaya gerek yok!

Bursa Sanayicileri ve İşadamları Derneği (BUSİAD) Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Arif Özer, “Üretim, ihracat ve çalışma kapasitelerinin düştüğü bir ortamda işsizliğin bu boyutlara ulaşmasını tahmin etmek için kahin olmaya gerek yok” dedi. Geçen yıla göre değil birkaç ay öncesine göre bile artışın ciddi olduğunu ifade eden Özer, daha gerçekçi adımların atılması gerektiğini bildirdi.

YENİŞAFAK