Hakan Fidan'ı bekleyen sınavlar

13 yıllık MİT Başkanlığı görevinin ardından Dışişleri Bakanlığı'na atanan Hakan Fidan'ı çetrefilli meseleler bekliyor. Kuşkusuz listenin ilk sırasında Suriyeli mültecilerin geri dönüşü konusu yer alıyor. Fidan, ayrıca selefi Mevlüt Çavuşoğlu'ndan ABD ve AB ile ilişkiler, Mısır'la normalleşme süreci, Doğu Akdeniz'deki gerilim, İsveç ile NATO krizi ve daha birçok dosyayı devralacak. İşte Türkiye'nin dış politikadaki son durumu...

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın dün deklare ettiği yeni kabinede en çok ses getiren isim şüphesiz Hakan Fidan oldu. Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanlığı görevini 13 yıldır başarıyla sürdüren Fidan, Mevlüt Çavuşoğlu'nun ardından Dışişleri Bakanlığı’na getirilmesi oldu. Fidan, MİT Başkanlığından bu göreve geçen ilk isim olarak da dikkat çekti.

Bunun yanında Türkiye'nin dış politikasının başına getirilen Fidan'ı yeni görevinde oldukça zorlu ve ciddi mesai gerektiren çok sayıda mesele bekliyor. İşte "Türkiye Yüzyılı" olarak adlandırılan yeni dönemde Türk dış politikasının ana gündemini oluşturan dosyalar:

SURİYE İLE İLİŞKİLER VE MÜLTECİLERİN DÖNÜŞÜ
Güneydoğu komşumuz Suriye'de 2011 yılında başlayan iç savaş sonrası Ankara ile Şam arasındaki ilişkiler koptu. ABD ve Rusya başta olmak üzüre Batılı devletlerin bölgedeki menafaat odaklı politikaları, sınırımızın yanı başında terör örgütlerinin yuvalanmasına olanak tanırken, bu durum Türkiye'nin güvenlik  endişelerini alarm seviyesine çıkardı. Beşşar Esad rejiminin de bu endişelere kulak asmayarak, ipleri tamamen Batı'nın eline vermesi gerginliği daha da artırdı.  Bunun yanında Türkiye bölgede terör örgütlerinin kucağına atılan milyonlarca mülteciye kapılarını açarak insani sorumluluğunu yerine getirmekten geri durmadı.

Hükümet kadınının seçim öncesi verdiği mesajlara göre, Türkiye'nin öncelikli konusu kendisine ekonomik açıdan büyük yük getiren Suriyeli mülteciler meselesini çözmek olacak. Gayriresmi ortamlarda birkaç kere görüşen Türk ve Suriyeli dışişleri bakanları ilk defa resmi olarak geçtiğimiz aylarda bir araya gelmişti. Moskova’daki dörtlü görüşmede Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu’nun yanı sıra Suriye Dışişleri Bakanı Faisal Mikdad, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdüllahinyan da yer almıştı. Toplantının ardından Twitter'dan açıklama yapan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, toplantıda, terörle mücadelede iş birliği, geri dönüşlerin altyapısının işbirliği içinde sağlanması, siyasi sürecin ilerletilmesi ve Suriye'nin toprak bütünlüğünün korunması gerektiğini vurguladıklarını söylemişti. Hakan Fidan döneminde 2023 yılında Suriye ile ikili ilişkilerin daha da ilerlemesi bekleniyor.

TÜRKİYE İLE İSRAİL
Cumhurbaşkanı Erdoğan ile 7 Temmuz 2021'de göreve gelen yeni İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog arasında gelişen diyalog, Türkiye ile İsrail arasında yeniden normalleşme adımlarının atılmasını sağladı. İsrail Cumhurbaşkanı Herzog'un Mart 2022'deki Türkiye ziyaretinde ikili ilişkiler tüm boyutlarıyla ele alındı. Herzog, 2008'den bu yana Türkiye'yi ziyaret eden ilk İsrailli lider oldu. Son olarak İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı telefonla arayarak yeniden Cumhurbaşkanlığına seçilmesi dolayısıyla tebrik etti.  Ancak İsrail'in Filistin üzerindeki saldırğan tutumunun sürmesi Hakan Fidan döneminde bu ülke ile ikili ilişkilerin ne yönde şekilelenecği merak konusu haline getiriyor.

NATO-İSVEÇ
Rusya'nın 24 Şubat 2022'de Ukrayna'ya saldırmasının ardından, İsveç ve Finlandiya NATO'ya üyelik başvurusu yaptı. Finlandiya, Türkiye ve Macaristan'ın onayı ile Nisan ayında NATO'nun 31. üyesi oldu. Ancak Türkiye İsveç'in üyelik başvurusunu onaylamadı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Finlandiya'nın NATO üyeliğini onayladığını açıkladığı basın toplantısında, Finlandiya'nın taahhütlerini yerine getirdiğini ifade ederken, İsveç'in üçlü muhtırayı uygulamadığını ve teröristlere kucak açtığını söylemişti.

RUSYA-UKRAYNA SAVAŞI
Türkiye savaşın başladığı 24 ubat 2022'den bu yana hem Rusya hem Ukrayna ile görüşmeler gerçekleştirebilen tek NATO üyesi. Bu süreçte Türkiye ve Birleşmiş Milletlerin girişimiyle Tahıl Koridoru oluşturularak tahıl ürünlerinin güvenli şekilde taşınabilmesi ve tahıl krizinin aşılması hedeflendi. Anlaşmanın sona ermesinin ardından Türkiye'nin girişimleri ile bu sürecin devamı sağlandı. Savaş devam ederken, iki taraf ile yürütülen denge siyaseti ve aktif arabuluculuk rolünün sürmesi yeni Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın önemli misyonlarından biri olacak.

LİBYA VE DOĞU AKDENİZ MESELESİ
Türkiye ile Libya arasında 27 Kasım 2019'da imzalanan Akdeniz'de Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılması Anlaşması iki ülkenin Doğu Akdeniz'deki haklarını koruyan anlaşma olarak sunuldu. Dönemin Libya Başbakanı Fayiz es-Serrac ile Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın görüşmesinin ardından Libya'da kalıcı barış, istikrar ve güvenliğin sağlanmasına katkıda bulunmak ve karşılıklı yarar temelinde mümkün olan tüm alanlarda ilişkiler geliştirmek amacıyla 27 Kasım 2019'da imzalanan anlaşma 2020'de Birleşmiş Milletler (BM) tarafından onaylandı.

Sonrasında Yunanistan ile başlayan sık sık gerilim Türkiye'deki 6 Şubat depremleri ile Yunanistan'daki tren kazasının ardından iki ülke ilişkilerinde başlayan olumlu havanın geliştirilmesine yönelik çalışmalar ise hızlandırıldı. Yeni dönemde Yunanistan'la da meselelerin çözümüne yönelik adımların sürdürülmesi beklentiler arasında.

Bunun yanında Balkanlar'daki Kosova-Sırbistan gerilimi, İran ile ilişkiler, Ermenistan sorunu, Kıbrıs meselesi, Afrika açılımı gibi birçok önemli meselede de Hakan Fidan'ın atacağı adımlar merak konusu olacak.