GOSTİVAR - Makedonya

Gostivar (Makedonca: Гостивар; Arnavutça: Gostivari; Türkçe: Gostivar), Kuzey Makedonya’nın kuzeybatısında bulunan bir şehirdir. Ülkenin kuzeybatı kesiminde Kalkandelen’le beraber büyük yerleşim yerlerinden birisidir.

Şehir köklü bir Türk nüfusuna sahiptir.

Coğrafya
Gostivar, Kuzey Makedonya’nın kuzeybatı kesiminde, Polog idari bölgesinde, Kosova’ya yakın bir konumda yer alır. Çevresinde iyi durumdaki karayolu ve demiryolu ağı ile Kalkandelen, Üsküp, Ohri ve Debre şehirlerini birbirlerine bağlantı güzergâhın üzerindedir.

Ege Denizi’ne dökülen Vardar Nehri’nin doğduğu Şar Dağları Gostivar sınırları içerisindedir. Gostivar yakınlarındaki Vrutok köyü, 683 metre yükseklikte Vardar’ın kaynadığı alandır.

Tarih
Erken Tarih
Romalı tarihçi Titus Livius, şehir hakkında ilk bilgileri derlemiştir. MS 3. yüzyılda Roma İmparatorluğu, ülkenin kuzeyinden ciddi akınlar düzenleyen Hunlar, Ostrogotlar gibi kavimleri durdurmak üzere bu bölgede birçok kale ve hisar kurdurmuştur. 10. yüzyılda, Gostivar’ın da içinde bulunduğu Polog Bölgesi, Doğu Roma’nın egemenliğinde olmuştur.

Osmanlı İmparatorluğu Dönemi
14. yüzyılda Gostivar ve civarı, Osmanlı İmparatorluğu egemenliğine girmiştir. Şehrin simgesi olan saat kulesi 1566 yılında Osmanlı yönetimi tarafından yapılmıştır.

19. yüzyılda şehir ticaret merkezi iken bugün daha çok Avrupa’nın diğer şehirleri dâhil başka şehirlerde çalışan işçilerin bıraktıkları dövizler önem taşımaktadır. Bulgar etnolojist Vasil Kançov, 19. yüzyılda şehirde 3,735 kişi yaşadığını belirtir ve bunlar 3.100 Türk, 310 Bulgar, 100 Arnavut, 25 Ulah ve 200 Rumendir.

Gostivar’ı da içine alan bölgedeki Osmanlı egemenliği 1912 yılında sona ermiştir. Bu son dönem idari yapılanmasında Gostivar, Kosova Vilayeti sınırları içinde, Prizren Sancağı’na bağlı olmuştur.[3]

Yugoslavya Dönemi
1943 yılı ile beraber Yugoslavya Krallığı ortadan kalkmış, yerine Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti kurulmuştur. Bu dönemde de Gostivar, devam eden idari yapı içinde yer almıştır.

Kuzey Makedonya Cumhuriyeti Dönemi
1991 yılında Makedonya’nın Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’nden bağımsızlığını ilan etmesiyle Gostivar, bağımsız Kuzey Makedonya Cumhuriyeti içinde yer almıştır.

Turizm
Doğal güzelliklerin bulunduğu, kayak ve spor merkezi bulunan turistik Mavrova Millî Parkı, Gostivar sınırları içerisindedir. Mavrova, özellikle kış turizmi açısından gözde bir yerdir.

Gostivar’dan Kırçova ve Ohri yönü üzerinde Vrutok köyü, Kuzey Makedonya’nın en büyük nehri Vardar’ın kaynak yeridir.

Kültür

Gostivar’ın Şar ve Galiçnik denilen peynirleri, Kaymaçina isimli meşhur tatlısı ve Şar köpeği denilen çoban köpekleri meşhurdur. Bunlar, Şar Dağları’nın kuzey kesiminde yer alan Kosova kısmında da bilinirler.

Nüfus
Şehir multietniktir. Nüfus çoğunluğunu Arnavutlar, Makedonlar ve Türkler oluşturmaktadır.

2002 sayımlarına göre Gostivar Belediyesi’nin toplam nüfusu 81.042 kişidir. Bu nüfusun etnik dağılımı şu şekildedir: Arnavutlar 54.038; Makedonlar 15.877; Türkler 7.991; Romanlar 2.237 ve diğerleri…

Gostivar çevresinde Vrapçişte, Zdunye, Aşağı Banisa ve Yukarı Banisa yerleşim bölgeleri, Türklerin nüfusun tamamını veya çok büyük kısmını oluşturduğu yerlerdir.

Aynı zamandada Türkçenin resmî statüsü bulunmakta ve Gostivar Belediyesi’nin 3 resmî dillerinden biridir.

Şehirde her egitim düzeyinde tamamen Türkçe eğitim veren kurumlar mevcuttur. Bunlar sırasıyla Mustafa Kemal Atatürk ilk ve orta okulu, Gostivar Belediye Lisesi ve Uluslararası Vizyon Üniversitesi’dir.

Gostivar’da Mutlaka Görmeniz Gereken 5 Yer

1. Saat Kulesi ve Camii
Günümüzde şehrin sembolü haline gelen Saat Kulesi, 1566 yılında inşa edildi. Şehir merkezinde bulunan ve mimarisiyle öne çıkan bu kule, yıllar içinde pek çok restorasyondan geçti ve ilk yapıldığı hali tamamen değişti. En son halini 15 yıl önce yapılan restorasyon sonrasında alan bu yapı, yakınında bulunan camiye de ismini verdi.

2. Mavrova Milli Parkı
Ülkenin en büyük doğal parklarından olan Mavrova Milli Parkı, yolu bu bölgeye düşen turistlerin gözdesi. Kayak pistleri ve kış sporlarına elverişli ortamıyla kış turizminin ülkedeki vazgeçilmez adresi haline gelen Mavrova, temiz havası ve huzur veren atmosferiyle hem zihninizi hem de bedeninizi canlandırabilir.

3. Vardar Nehri
Şehirlerin içinden geçerek Makedonya’ya hayat veren Vardar Nehri, ülkenin en uzun akarsuyu unvanına sahip. Ülkeye hareket ve bereket katan bu akarsu, Gostivar yakınlarındaki Vrutok köyünden doğuyor. Hem Makedonya’ya hem de tüm Balkan coğrafyasına can katan Vardar Nehri’nin serin sularını görmeden bu şehirden ayrılmayın.

4. Vrutok köyü
Gostivar’a yaklaşık 5 kilometre uzaklıkta ve 683 metre yükseklikte yer alan Vrutok köyü, Vardar Nehri’nin doğduğu yer olmasının yanı sıra muhteşem doğasıyla da biliniyor. Yaz ve bahar aylarında bölge halkının piknik ve dinlenme alanı haline gelen bu şirin köyde, Vardar Nehri çevresindeki restoran ve kafelere uğramayı unutmayın.

5. Monastery St. Jovan Bigorski
Monastery St. Jovan Bigorski (Saint Jovan Bigorski Manastırı), Makedonya’nın batısında bulunan bir Makedon Ortodoks manastırı. Muhteşem manzarası ve huzuru ayaklarınızın altına seren atmosferiyle büyüleyen Monastery St. Jovan Bigorski, Gostivar’dan Debar’a giden ana yol üzerinde, Rostusa köyü yakınlarında yer alıyor.