Galyum ve germanyum savaşları!

ABD ile Çin arasında geçmişi 2018 yılına dayanan, ancak pandemi döneminde günışığına çıkan çip savaşlarında son perde… Çin savaşın tam kızıştığı bir dönemde, yarı iletken endüstrisi için büyük önem taşıyan galyum ve germanyumun ihracatını kısıtlamaya başladı.

Washington’un Pekin’in mikroişlemci teknolojisine erişimi engellemeye çalıştığı bir dönemde atılan bu adım, dünya manşetlerini süsledi. İngiliz BBC Televizyonu, “Çin’in yeni hamlesi dünya için ne anlama geliyor?” başlıklı özel haberinde, dünyanın yeni bir çip sıkıntısı yaşayabileceğine dikkat çekti. Çünkü Çin, küresel galyum ve germanyum tedarik zincirinde açık ara baş aktör… Resmi verilere göre, dünyadaki galyumun yüzde 80’ini, germanyumun da yüzde 60’ını Asya devi yönetiyor.

Peki Çin’in mesajı ne? Kısaca özet geçersek, ABD’nin ardından, önce Japonya, sonra da önemli çip üreticisi ASML’nin ana vatanı olan Hollanda, Çin’e çip teknolojisi ihracat kısıtlamaları getirdi. BMO Capital Markets’tan Colin Hamilton, “Çin’den gelen bu duyurunun zamanlaması tesadüf değil. Hollanda’nın kısıtlamaları açıkladığı bir dönemde Çin’in kararı tesadüf değil” diyor ve mesajın net olduğuna dikkat çekiyor: “Çok basit. Eğer bize çip vermezseniz, biz de size o çipleri yapacak malzemeleri vermeyiz.”

Batı basınına göre, Çin’in bu son hamlesi, ABD’ye zarar verebilir, çünkü çok değil, geçen ay bir Savunma Bakanlığı (Pentagon) sözcüsü, ABD’nin germanyum rezervlerine sahip olduğunu, ancak galyum stoku olmadığını açıklamıştı. Aynı sözcü, Pentagon’un tehlikeyi önceden sezdiğine dikkat çekip, başta galyum ve germanyum dahil kritik malzemelerin “yerli” üretimi için adımlar attığına dikkat çekmişti.

Nijer’deki darbe uranyumu uçurdu

Dünyanın en büyük 7’nci uranyum üreticisi olan Afrika ülkesi Nijer’de 26 Temmuz’da yaşanan askeri darbe, radyoaktif maddenin fiyatını yükseltti. Uranyumun spot fiyatı bir hafta önceki 56.15 dolardan pazartesi günü 56.25 dolara yükseldi.

Yaşananlar “Nijer’in uranyum ihracatını durdurması bir tedarik riski yaratır mı?” sorusunu gündeme getirdi. Avrupa Birliği’ne göre bunun cevabı “Hayır.” AB Komisyonu Sözcüsü Adalbert Jahnz, “AB için bir uranyum tedarik riskinin olmadığını teyit edebilirim. AB kuruluşları, herhangi bir kısa vadeli arz riskini azaltmak için yeterli uranyum stokuna sahiptir" dedi. Radyoaktif zehirli bir metal olan uranyum, kanser tedavisinden denizciliğe, silah sanayisinden nükleer enerji tesislerine kadar birçok farklı alanda kullanılıyor.

Emre ERGÜL - Dünya Gazetesi